Zasoby organizacji podlegające procesom kontrolnym
WYKŁAD VI
Funkcja KONTROLNA
Skuteczne zarządzanie będące kombinacją dobrze zaplanowanych celów, silnej organizacji, umiejętnego kierowania i motywowania ma niewielkie szanse powodzenia, jeśli w organizacji nie ma sprawnie działającego systemu kontroli.
Definicja kontroli sformułowana przez Roberta J. Mocklera określa czym kontrola być powinna w działalności kierowniczej:
Etapy procesu kontroli
Ustalenie norm i metod pomiaru efektywności
Pomiar efektywności
Sprawdzenie, czy efektywność jest zgodna z normami
Podjęcie działań korygujących.
Podstawowe etapy procesu kontroli
Główne czynniki organizacyjne stwarzające potrzebę kontroli:
ä zmieniające się otoczenie
ä rosnąca złożoność organizacji
ä błędy pracowników
ä potrzeba delegowania władzy przez kierowników
Funkcje kontroli:
Funkcja ochronna kontroli (zapobiegająca), polegającą na zabezpieczeniu przed pomniejszaniem sprawności organizacji, wyrażającym się w stratach materialnych (np. zła jakość wyrobów) i pozamaterialnych (np. wadliwe wykorzystanie kadr).
Funkcja kreatywna (inspirująca), która spełnia się w pobudzaniu i inicjowaniu działań służących podnoszeniu sprawności funkcjonowania organizacji. Funkcja kreatywna jest podstawą kontroli funkcjonalnej. Reprezentuje merytorycznie kompletne ogniwa i stanowiska pracy, które działają na linii podstawowych celów organizacji.
Funkcja informacyjna (sygnalizacyjna) kontroli jest realizowana przez dostarczanie organowi zarządzającemu informacji niezbędnych do podejmowania prawidłowych decyzji, jak również przez zawiadamianie kierownictwa o stwierdzonych zaniedbaniach, nieprawidłowościach i odchyleniach od przyjętych norm.
Funkcja instruktażowa kontroli realizowana jest przez doradztwo, pomoc kontrolującego w stosunku do kontrolowanego - w formie porady, interpretacji przepisów, instruowania itp. Ma ona szczególne znaczenie w działalności bezpośredniego aparatu kierowniczego, sprawującego nadzór.
Funkcja pobudzająca kontroli polega na stosowaniu środków stymulujących które w konstruktywny sposób będą wykorzystywane w usprawnieniu pracy i będą pobudzająco wpływać na kontrolowanych. Kontrola bowiem uzyskuje swoją najlepszą efektywność, gdy zostaje rozpoznana i doceniona jako szansa do motywacji kontrolowanych.
Kryteria wyodrębnienia rodzajów kontroli
Kryterium
Rodzaje kontroli
1. Zasoby organizacji
kontrola zasobów rzeczowych
kontrola zasobów społecznych
kontrola zasobów finansowych
kontrola zasobów informacyjnych
2. Podmiot kontroli
kontrola przez każdego wykonawcę
kontrola przez kierownika
kontrola przez zawodowych kontrolerów
3. Przedmiot kontroli
kontrola operacji (produkcji)
kontrola finansowa
kontrola działań marketingowych
kontrola prac badawczo-rozwojowych
kontrola aspektów prawnych
4. Cechy organizacyjne
kontrola funkcjonalna
kontrola instytucjonalna
5. Usytuowanie organu
kontroli
kontrola wewnętrzna
kontrola zewnętrzna
6.0kres objęty kontrolą
kontrola wstępna
kontrola bieżąca
kontrola końcowa
7. Zakres działań kontrolnych
kontrola pełna
kontrola wycinkowa
8. Tryb podejmowania kontroli
kontrola planowa
kontrola doraźna
9. Charakter kontroli
kontrola formalna
kontrola merytoryczna
kontrola dokumentacyjna
kontrola rzeczowa
Zasoby organizacji podlegające procesom kontrolnym