Ekonomi Biliminin Genel Nitelikleri

Turizm Mikro Ekonomi Dersi

1. Ekonomi ile ilgili temel kavramlar

2. Turizm ve turist kavramları

3. Sektör ve turizm sektörü

4. Turizm talebi

5. Turizm arzı

6. Turizm piyasası

7. Turizmin moneter (parasal) karakterli ekonomik etkileri

8. Turizmin Reel Karakterli Ekonomik Etkileri

9. Paranın kıymetindeki değişmelerin turizme etkileri

10. Turizm gelirleri ve sızıntı

11. Türkiye Ekonomisinde Turizm

12. Kazakistan Ekonomisinde Turizm ve Önemi

EKONOMİ İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

1.1. Ekonominin Tanımı

Ekonomi ile ilgili yazılan ilk eser Xenephon’un olup, bu eserin adı “Ekonomique” dir. Ekonomi kelimesinin kökeni Yunanca’daki “oikia” (ev) ve “nomos” (kural) kelimelerine dayanır, oikonomia ev yönetimi demektir.

Ekonomi,kıt üretim faktörlerinin çeşitli mal ve hizmetlerin üretiminde kullanılmak üzere nasıl seçileceğinin ve üretilen malların tüketim amacıyla toplumun bireyleri arasındaki dağılımının incelenmesidir.

Ekonomi Biliminin Genel Nitelikleri

• Ekonomi toplum halinde yaşayan insanların davranışlarını konu alan sosyal bir bilimdir.
• İnsanların sınırsız kabul edilen maddi ihtiyaçlarının karşılanması amacına yöneliktir.

Ekonomi Biliminin Genel Nitelikleri

• İnsanların maddi ihtiyaçlarını karşılayan mal ve hizmetler, sınırlı durumdaki üretim kaynakları ile üretilir.
• Ekonomide amaç kıt kaynakların kullanılmasında en yüksek faydanın elde edilmesidir.

1.2. Kıtlık Kavramı ve Alternatif Maliyet

İnsan ihtiyaçları sınırsız ve bu ihtiyaçların tatminine yarayan mal ve hizmetler sınırlıdır. Mal ve hizmetlerin yetersizliği ise, bunların üretimine tahsis edilen kaynakların kıt olmasından kaynaklamaktadır. Bu açıdan yaklaşıldığında kaynakların kullanımında bir tercih yapma zorunluluğu olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu duruma ekonomi biliminde “nedret” kanunu da denmektedir.

Her ekonomide mutlaka temel tercihlerle yüz yüze gelinir. Bunların arasında en önemlileri hangi mal ve hizmetlerin nasıl üretileceği, kimin hangi işi yapacağı ve ekonomik etkinliklerin sonuçlarından kimlerin faydalana-bileceğidir. Kaynakların kıtlığı sebebiyle yukarıdaki seçimlerin her birinin yapılması mecburiyeti ortaya çıkmaktadır. Her seçimin bir maliyeti vardır ve bu da beraberinde alternatif maliyet kavramını getirmektedir. Alternatif maliyet, fırsat maliyeti olarak da isimlendirilmektedir. Bir mal veya hizmetin fırsat maliyeti, onun üretiminde kullanılan kaynaklar eğer o alanda değil de en etkin üretim yapabildikleri başka alanlarda kullanılmış olsalardı, elde edilebilecek olan üretimin değerine eşittir.

1.3. İhtiyaç Kavramı

İhtiyaç, insanın herhangi bir şeyin eksikliğini hissetmesi, bu sebeple bir acı duyması ve giderilmesi için çaba göstermesidir. Diğer bir ifade ile tatmin edildiğinde haz veren hislere ihtiyaç denir.

İhtiyaçlar iktisadi açıdan üç grupta toplanabilir:

1. Zorunlu İhtiyaçlar
2. Kültürel İhtiyaçlar
3. Lüks İhtiyaçlar

İhtiyaçlarla ilgili olarak şu temel özellikler sayılabilir:

• İhtiyaçlar sonsuzdur

• İhtiyaçlar şiddet açısından farklılık gösterir

• İhtiyaçların şiddetleri tatmin edildikçe azalır

• Bazı ihtiyaçlar tatmin edildikçe şiddetini arttırırlar

• İhtiyaçlar ve ihtiyaçları tatmine yarayan araçlar ikame edilebilir

Mal ve Hizmet

İnsanların ihtiyaçlarının tatmin edilmesine yarayan maddi değerlere mal denir. (Örneğin: Su, ekmek, otomobil, ev vb.). Belli birtakım ihtiyaçları gideriyor olmasına rağmen maddi varlık özelliği taşımayan değerlere hizmet denir. (Örneğin; doktorun yaptığı muayene, avukatın yaptığı savunma, öğretmenin anlattığı ders gibi).

Özelliklerine Göre Malların Gruplandırılması

1. Ekonomik mallar ve serbest mallar
2. Tüketim ve üretim malları
3. Dayanıklı mallar ve dayanıksız mallar
4. Tamamlayıcı mallar ve ikame mallar
5. Menkul mallar ve gayrimenkul mallar
6. Bölünebilen mallar ve bölünemeyen mallar
7. Normal mallar ve düşük mallar

Fayda

Bir mal veya hizmetin insan ihtiyaçlarını karşılama özelliğine (hassasına) fayda denir.

Marjinal fayda: Bir maldan tüketilen miktar bir birim artırıldığında bu ilave birimin tüketiminden elde edilen faydayı ifade eder.

Toplam fayda ise, bir maldan tüketilen birimlerin sağladığı faydaların toplamıdır. Yani marjinal faydaların toplamıdır.

Azalan Marjinal Fayda Kanunu

İktisadın temel prensibine göre, bir maldan tüketilen miktar çoğaldıkça, eklenen her birimden alınan fayda giderek azalır. Hatta tüketime devam edilirse, belli bir süre sonra fayda sıfıra iner ve bundan sonra yeni birimler tüketiciye fayda değil, üzüntü ve elem vermeye başlar. Buna azalan marjinal fayda kanunu denir.

Tüketim:

Mal ve hizmetlerin insan ihtiyaçlarını karşılayacak biçimde kullanılmasına tüketim denir.

1.10. Üretim:

İnsanların ihtiyaçlarını gidermekte kullanılacak mal ve hizmetlerin yapılmasına, elde edilmesine üretim denir.

Üretim faaliyetleriyle, şekil, yer, zaman ve mülkiyet faydası oluşturulur.

1.11. Üretim Faktörleri

Tabiat(Doğa/Toprak),

Emek,

Sermaye,

Müteşebbis.

“Ders Konusuna ek konular okunması gerekir”

KIT KAYNAKLAR: Sonsuz insan ihtiyaçlarına yetecek mal ve hizmet yoktur. Bu kavramı anlatmak üzere "kıt kaynaklar" kavramı kullanılır.Bir malın üretim aşamasında alternatif kullanım alanları olduğundan bu kullanım alanları arasında bir tercih yapılır.
Örneğin demir otomobil yapımında kullanılabileceği gibi demiryolu,köprü,baraj yapımında da kullanılabilir.Bu tercihi aile,firma,devlet gibi karar birimleri yapar. Tercih daima maksimum tatmini saglayacak şekilde yapılır.
İşte ekonomi sınırlı,kıt kaynakların(örneğimizde demir) sınırsız insan ihtiyaçlarını (otomobil,köprü,baraj) karşılamakta kullanımını inceleyen sosyal bir bilimdir.

Temel kavramlar

1. İhtiyaç: Zorunlu olan ve zorunlu olmayan ihtiyaçlar olarak ayrılabilir
İhtiyacın zorunlu olup olmadığı kişinin gelir ve kültür düzeyine. yaşanılan zamanın gereklerine ,mekana ve alışkanlıklara göre değişir.Bu açıdan,kişi için faydasına bakılmaksızın,sigara ve uyuşturucu maddeler de bağımlısı için ihtiyaç kapsamındadır

2. Fayda : İhtiyacı giderme esastır. Bu bağlamda alkol de alkolik biri için faydalıdır.

3. Mal ve Hizmetler: Tüketim ve üretim malları olarak ikiye ayrılabilir.Başka malların üretimnide kullanılan mallar üretim malarıdır(örn toprak, demir.) Tüketim malları dayanıklı ve dayanıksız tüketim malları olarak ikiye ayrılır. Buzdolabı,elbise kullanılınca tükenmeyen malar dayanıklı tüketim malları iken ekmek, şeker dayanıksız tüketim mallarıdır.
Mallar serbest mallar(hava) ve ekonomik mallar(fiyatı olan) olarak da ayrıma tabi tutulabilir.

4. Üretim: Dört şekilde olur:

o Şekil değişikliği ile: Kumaştan elbise yapmak bir üretimdir.

o Mekan değişikliği ile: Bir malı bol olduğu bölgeden alıp kıt oldugu bölgeye taşımak üretimde bulunmaktır.

o Zaman değişikliği ile: Bir malı bol olduğu dönemde saklayarak kıt olduğu dönemde ihtiyaca hazır bulundurulması malın faydasını artırdığından üretimdir.

o Mülkiyet değişikliği ile: Malın daha fazla ihtiyacı olana doğru sahip değiştirmesi şeklinde olur.
Not: Doktor, mühendis, danışman hizmetleri de üretimdir.

5. Üretim faktörleri:

o Emek(işgücü): Geliri ücrettir.

o Tabiat(petrol,toprak,akarsu): Geliri ranttır.

o Sermaye(makina,techizat,alet,malzeme): Geliri faizdir.İnsan yapımıdı olan tek üretim faktörüdür. Ülkelerin gelişmişlik ölçümünde en önemli unsurdur
Not: Müteşebbis(girişimci), kimilerince dördüncü üretim faktörü kabul edilirken kimi ekonomistler girişimciyi emek kapsamında görür.
-Para, finans kapitali(sermaye) sayılır ve ancak sermaye malları satın alındığında üretim faktörü olur.

6. Yatırım: Sermaye mallarındaki ve techizat stokundaki artıştır. Bir fabrikadaki malların yenilenmesi ya da yeni makina ilavesi de yatırımdır.
Ev fabrika,hisse senedi satın almak yatırım değildir; çünkü,sermaye malları stokunda bir artış olmamıştır.yalnızca bir el değiştirme söz konusudur. Yatırım yeni üretim kapasiteleri yaratabilmaktir.

7. Dört Ekonomik Problem: Ne üretilecek, nasıl üretilecek, ne tüketilecek, kim tüketecek.

8. Alternatif Maliyet: Bir malın üretimini bir birim artırmak için başka bir maldan vazgeçilmesi gereken mal miktarıdır. Aynı sınırlı kaynaklar ile 10 birim X ya da 20 birim Y malı üretilebiliyorsa 1 birim X malı üretmenin fırsat maliyeti vazgeçilen 2 birim Y malıdır.

1. Üretim İmkanları(production possibilities): Kaynaklar sınırlı olduğundan hangi mal ve hizmetlerin hangi oran ve miktarlarda üretileceğine dair tercih yapılmalıdır.Bir maldan üretilen miktar arttıkça o malın diğer mallar cinsinden fırsat maliyeti artar; yani eldeki kaynaklar ile 10 birim X ve 20 birim Y üretilebiliyorsa üretilen X miktarı 14'e çıktığında üretilebilen Y miktarı azalmalı 16 gibi bir değer olmalıdır.

Date: 2016-01-03; view: 1205