XII HANDEL ZAGRANICZNY

WYMIANA MIĘDZYNARODOWA – to przepływ dóbr i usług pomiędzy odrębnymi gospodarkami narodowymi. Obejmuje 4 grupy zjawisk i procesów:

1) wymianę towarów i usług;

2) przepływy kapitału (rzeczowego i pieniężnego);

3) migracje siły roboczej;

4) transfer myśli naukowo – technicznej.

Podstawą rozwoju wymiany zagranicznej jest międzynarodowy podział pracy (MPP). Udział w MPP określany przez warunki naturalne kraju (położenia geograficzne, klimat, zasoby, czynniki demograficzne) oraz przez rozwój gospodarczy, postęp techniczny.

HANDEL ZAGRANICZNY obejmuje eksport i import dóbr i usług. Suma eksportu i importu to obrót handlu zagranicznego. Różnica między eksportem i importem to saldo handlu zagranicznego.

SALDO HANDLU ZAGRANICZNEGO:

- nadwyżka między eksportem i importem to dodatnie saldo handlu zagranicznego, nadwyżka importu nad eksportem to ujemne saldo handlu zagranicznego.

STRUKTURA RODZAJOWA eksportu i importu oznacza udział różnych grup towarowych.

STRUKTURA GEOGRAFICZNA obrotów handlu zagranicznego oznacza udział eksportu i importu z poszczególnymi krajami.

Przepływ kapitału może odbywać się w formie pożyczek (kredytów) lub inwestycji zagranicznych (bezpośrednie lub portfelowe).

Inwestycje bezpośrednie – to tworzenie od podstaw przedsiębiorstwa za granica lub nabycie udziałów w przedsiębiorstwie.

Inwestycje portfelowe – to zakup różnych zagranicznych papierów wartościowych (akcji, obligacji) w celu uzyskania zysku.

Bilans płatniczy -
- jest to zestawienie dokonanych na rzecz zagranicy i otrzymanych płatności ze wszystkich tytułów w określonym czasie.

Płatności otrzymywane z zagranicy zwiększają podaż dewiz (aktywa), dokonane na rzecz zagranicy zmniejszają wielkość dewiz (pasywa). Jeżeli płatności na rzecz zagranicy przewyższają płatności otrzymywane z zagranicy, to występuje saldo ujemne (i odwrotnie).

BILANS OBROTÓW BIEŻĄCYCH SKŁADA SIĘ Z:

1) płatności (wpływy i wydatki) z tytułu obrotów handlowych, jest to tzw. Bilans handlowy;
2) płatności z tytułu usług transportowych, pocztowych, telekomunikacyjnych, turystycznych, ubezpieczeń, usług finansowych, budowlanych, informatycznych, itp.
3) przepływ dochodów z tytułu własności, obejmujący odsetki, zyski, dywidendy otrzymywane od posiadanych akcji, obligacji, odsetki od udzielanych kredytów i lokat międzybankowych;
4) transfery rządowe i prywatne, darowizny, spadki, renty, emerytury;
5) niesklasyfikowane obroty bieżące, czyli saldo skupu i sprzedaży walut oraz saldo wpłat i wypłat z rachunków walutowych.

BILANS OBROTÓW FINANSOWYCH –

- jest to ruch kapitałów krótko-, średnio- i długoterminowych oraz zmiany w stanie rezerw walutowych państwa. Obejmuje on napływ i odpływ kapitałów z tytułu inwestycji bezpośrednich i portfelowych.

TERMS OF TRADE

Podział korzyści wynikających z wymiany międzynarodowej między poszczególnymi krajami zależy od kształtowania się relacji wymiennych towarów eksportowanych na towary importowane. Relacja ta określana jest jako „terms of trade” (TOT) i oznacza warunki wymiany lub stosunki wymiany. W praktyce analizuje się cenowe TOT, tzn. współczynnik liczony jako relacja względnych zmian cen towarów importowanych.

TOT = P1e/P0e : P1i/P0i

P1e, P0e – ceny płacone za granica za towary eksportowane w okresie badanym i bazowym;
P1i, P0i – ceny płacone za granica za towary importowane w okresie badanym i bazowym.

Korzystne TOT występuje wówczas, gdy współczynnik ten jest > 1, czyli ceny towarów eksportowanych rosną szybciej niż importowanych i odwrotnie – korzyści z międzynarodowego podziału pracy przesuwają się do inny krajów.

Kształtowanie cen w handlu zagranicznym zależy od:

ð podaży i popytu poszczególnych grup towarów / usług;

ð konkurencyjności towarów / usług;

ð polityki cenowej;

ð sytuacji politycznej na poszczególnych rynkach.

Rozliczenia między krajami mogą być dewizowe lub bezdewizowe.

Dewizowe – pieniądze, weksle, czeki, przekazy bankowe.

Bezdewizowe – transakcje kompensacyjne, wymiana barterowa (towaru za towar), clearingowe (bilateralne i multilateralne), podstawą SA umowy między poszczególnymi krajami dotyczące wzajemnej płatności.

INSTRUMENTY POLITYKI HANDLOWEJ:

ð wolny handel – to całkowicie nieskrępowana wymiana międzynarodowa, związana z koncepcja liberalizmu gospodarczego, oznacza, że największe korzyści z MPP zostaną osiągnięte przez wolna konkurencję, niezależną od producentów o konsumentów, a interwencja państwa powoduje jedynie szkody. Układ GATT – Układ Ogólny w Sprawie Ceł i Handlu; WHO – Światowa Organizacja Handlu;

ð protekcjonizm – to oddziaływanie na międzynarodową wymianę dóbr / usług. Celem polityki protekcjonizmu jest podniesienie konkurencyjności towarów na rynkach obcych, zmniejszenie konkurencyjności na rynku wewnętrznym.

Formami protekcjonizmu są:

- wprowadzenie ograniczeń ilościowych lub ceł;

- stosowanie przez państwo różnorodnych środków popieranie eksportu, np. w postaci promocji, reklamy, organizowania targów, preferowania określonych towarów charakterystycznych dla danego kraju (np. w Polsce – oscypki).

XIII RYNEK PRACY

ZATRUDNIENIE – to w szerokim zakresie praca, zajęcie, czynność; w wąskim – praca osób, których stosunek do pracodawcy oparty jest na umowie najmu, mianowania lub współużytkowania środków produkcji.

Zatrudnienie jako kategoria makroekonomiczna charakteryzuje się złożonością , które wynikają z następujących warunków i przyczyn:

1. Uwarunkowanie demograficzne – wpływają bezpośrednio na wielkość i strukturę zasobów siły roboczej (rodność, umieralność, przyrost naturalny, emigracja, imigracja).

2. Uwarunkowania społeczne – są warunkiem polityki społecznej (czas pracy, świadczenia społeczne, renty, emerytury, edukacja, bezrobocie) oraz poziomu postępu społecznego (praca dla siebie, w grupach, zespołach).

3. Uwarunkowania ekonomiczne – poziom i struktura dochodu narodowego (część konsumowana i akumulowana) określają poziom absorpcji zatrudnienia; zatrudnienie to najważniejszy czynnik produkcji, Z (zatrudnienie) jako źródło popytu efektywnego.

GOSPODAROWANIE SIŁĄ ROBOCZA POLEGA NA:

1. Przygotowaniu do pracy (kształcenie, kwalifikacje).
2. Wykonywanie pracy (wynik to dobra i usługi).
3. Użytkowanie rezultatów pracy (płaca, zakup dóbr i usług).

Układ CZŁOWIEK – PRACA – ŻYCIE W RODZINIE zależy od wzajemnych stosunków:

a) siły roboczej i środków produkcji (skuteczność i efektywność uzyskania dóbr i usług);

b) siły roboczej i całego społeczeństwa;

c) siły roboczej zatrudnionej i pozostałej ludności; proporcje podziału efektów na potrzeby bieżące i przyszłe.

PODAŻ SIŁY ROBOCZEJ – to określona liczna ludzi w wieku zdolności do pracy i taka zdolność mających, gotowa podjąć za oferowaną płacę w określonym czasie na danym rynku pracy.

POPYT NA SIŁĘ ROBOCZĄ – to określona liczba ludności w wieku zdolności do pracy i taką zdolność mających, na która jest zapotrzebowanie przy danej cenie w określonym czasie ze strony pracodawców.

BEZROBOCIE – bezrobotni to ludzie w wieku zdolności do pracy i mających tę zdolność, ale z różnych powodów nie mogących znaleźć pracy.

Bezrobocie frykcyjne (przejściowe) – jest to rezultat ruchu zatrudnionych na rynku pracy, ludzie zmieniają zakłady pracy, przenoszą się do innej miejscowości, więc przez pewien krótki okres pozostają bezrobotni.

* coraz częściej uwzględnia się i coraz większy nacisk kładzie na środowisko naturalne; zewnętrznym tego wyrazem są tzw. koszty zewnętrzne, występujące szczególnie w transporcie; ich wpływ na środowisko jest bardzo znaczący; np. zanieczyszczenie różnymi gazami powietrza i atmosfery (tlenki węgla, siarki, ołowiu), wypadki (głównie drogowe powodujące ogromne straty w ludziach, a także następstwa ekonomiczne – renty); hałas (np. samoloty); koszty tzw. kongestii (zatłoczenia) – centra wielkich aglomeracji, przejścia graniczne-głównie przewóz ładunków; terenochłonność;

Date: 2015-12-24; view: 1397