Temat: Ekonomia jako nauka o gospodarowaniu.

Makroekonomia ćwiczenia

1. Nazwa ekonomia.
   Przez pojęcie ekonomia rozumie się naukę, która zajmuje się prawami gospodarowania. Oprócz nazwy ekonomia używana jest nazwa ekonomia polityczna lub ekonomika, a w przeszłości w różnych krajach używano też wielu innych nazw. Nazwa ekonomia lub ekonomika pochodzi z języka greckiego od słów oikos- dom i namos- prawo. Pierwotnie oznaczała naukę o prawach gospodarstwa domowego i w tym znaczeniu używali jej: Ksenofont (444- 335 r.p.n.e.) w dziele Ekonomik oraz Arystoteles (384- 322 r.p.n.e.) w pracy Polityka. Wyrażenie ekonomia polityczna pojawiło się dopiero na początku XVII w., a do nauki wprowadził je francuski ekonomista Antonie de Montcheretien, który w 1615 roku wydał pracę Pt. Trate de i ekonomie politique. Przymiotnik polityczna wywodzący się od greckiego słowa politikos- społeczny miał wskazywać, iż chodzi o gospodarowanie społeczne tzn. gospodarowanie w skali narodowej lub państwowej. Nazwa ta przyjęła się powszechnie we Francji i w Anglii oraz innych krajach i utrzymała się do dnia dzisiejszego. Oprócz niej używano takich nazw jak: ekonomia społeczna, ekonomia narodowa, nauka o gospodarstwie narodowym. Od 1890r. to jest od roku w którym pojawiło się dzieło angielskiego ekonomisty Alfreda Marshalla ( 1842- 1924) Pt. Principles Economics nazwa ekonomika zaczęła upowszechniać się we wszystkich krajach, zwłaszcza anglosaskich . w Polsce używali jej: Stanisław Głąbiński ( wykład ekonomiki społecznej, 1913), Adam Krzyżanowski ( Założenia ekonomiki, 1919) oraz Edward Taylor ( Wstęp do ekonomiki t. 1-2 1936-1938). Z odpowiednim przymiotnikiem nazwa ta stosowana jest powszechnie również do określania szczegółowych nauk ekonomicznych ( np. ekonomika przemysłu, ekonomika transportu, ekonomika przedsiębiorstw)
2. Potrzeby człowieka i ich właściwoći.

Gospodarowanie albo działalność gospodarcza ma na celu zaspokajanie różnorodnych materialnych i niematerialnych potrzeb człowieka, takich jak jedzenie, wypoczynek, ochrona przed chłodem, zdobywanie wiedzy, ochrona zdrowia. Potrzeby te ze względu na ich charakter można podzielić na:

a) potrzeby elementarne (biologiczne), których zaspokojenie jest niezbędne do życia, np. jedzenie, ochrona przed chłodem i wypoczynek.

b) Potrzeby wyższego rzędu, które wynikają ze współżycia społecznego i są wytworem społeczno-historycznego rozwoju oraz kultury danego społeczeństwa, np. uczenie się, twórczość, życie publiczne.

Od szczebla rozwoju historycznego i kultury danego społeczeństwa zależą także: postać rzeczowa i sposób zaspokajania potrzeb elementarnych ( biologicznych). Potrzeby mogą być indywidualne i zbiorowe. Potrzeby ludzkie charakteryzują się wieloma istotnymi z ekonomicznego punktu widzenia cechami:

a) powtarzalnością- mogą się powtarzać przez ponowne pojawianie się i wymagają ponownego zaspokajania z różną częstotliwością ( np. jedzenie i ogrzewanie mieszkania)

b) zmiennością- mogą zanikać, a w ich miejsce mogą pojawiać się inne potrzeby i w związku z tym można je zmieniać wpływając na kształtowanie określonego stylu życia oraz odpowiadającego mu modelu spożycia ( np. nowa forma rozrywki, wypoczynku)

c) intensywnością- mogą różnić się co do intensywności występowania i tworzyć w związku z tym hierarchiczną strukturę uporządkowaną według pilności ich zaspokajania oraz ważności co do kolejności zaspokajania, przy czym hierarchia ta może się również zmienić

3. Dobra i źródła ich pochodzenia.
Zaspokajanie potrzeb ludzkich zwane konsumpcją lub spożyciem odbywa się poprzez zużywanie różnorodnych materialnych przedmiotów czyli dóbr. Dobra są to materialne środki zaspokajania potrzeb ludzkich które dzielą się na:

a) dobra wolne tj. dobra występujące bezpośrednio w przyrodzie w postaci niewymagającej żadnej działalności ludzkiej ( np. powietrze)

b) dobra gospodarcze albo produkty, które zdobywa się w wyniku działalności gospodarczej ( produkcyjnej) człowieka (np. chleb, węgiel, samochód)

Ekonomia jako nauka o działalności gospodarczej zajmuje się przede wszystkim dobrami gospodarczymi, które zaspokajają przeważającą część ludzkich potrzeb. Nie wszystkie dobra gospodarcze zaspokajają potrzeby ludzkie bezpośrednio- część z nich służy temu calowi w sposób pośredni. Biorąc to pod uwagę dobra gospodarcze możemy podzielić na:

a) dobra produkcyjne lub środki produkcji, służące do bezpośredniego zaspokajania potrzeb ludzkich ( np. chleb, odzież, meble, samochód)

b) dobra produkcyjne lub środki produkcji, służące do wytwarzania dóbr konsumpcyjnych ( także innych dóbr produkcyjnych) zaspokajające pośrednio potrzeby ludzkie ( np. ziarno siewne, cegła, obrabiarki).

Rozróżnia się dobra konsumpcyjne służące do jednorazowego zaspokajania potrzeb (np.. żywność) i dobra trwałego użytku ( np. lodówka, dom mieszkalny). Ponadto dobra konsumpcyjne dzieli się na dobra niższe , zaspokajające potrzeby elementarne (np. chleb, odzież) i dobra wyższe służące do zaspokajania potrzeb wyższego rzędu (np. telewizor, samochód). Natomiast dobra produkcyjne (środki produkcji) nazywane również dobrami inwestycyjnymi albo kapitałowymi, dzieli się w zależności od sposobu ich zachowania się w procesie działalności gospodarczej człowieka, na:

a) środki trwałe, zużywające się stopniowo w procesie produkcji u nie zmieniające w zasadzie swojej postaci fizycznej ( obrabiarka, budynek fabryczny)

b) środki obrotowe, zużywające się jednorazowo w procesie produkcji (surowce, materiały)

Stopień zużycia środków trwałych nazywa się amortyzacja.

Biorąc pod uwagę wzajemne powiązania dóbr w procesie produkcji lub konsumpcji, wyróżnia się:

a) dobra substytucyjne (substytuty) – to znaczy dobra zastępujące się wzajemnie (np. masło i margaryna)

b) dobra komplementarne- to znaczy dobra uzupełniające się wzajemnie ( samochód i benzyna, mieszkanie i meble)

Date: 2015-12-24; view: 1153