Tryb rozkazujący

Tworzenie

- tworzy się od tematu czasowników niedokonanych i dokonanych

- nie ma formy 1. osoby liczby pojedynczej

- formę 2. osoby liczby pojedynczej czasowników I i II koniugacji tworzymy od tematu 3. osoby liczby pojedynczej czasu teraźniejszego (pisz-e, mów-i, usłysz-y)

- formę 1. i 2. osoby liczby mnogiej czasowników I i II koniugacji tworzymy jak wyżej, dodając odpowiednio końcówki -my, -cie (pisz-my, mów-cie)

- formę 2. osoby liczby pojedynczej czasowników III i IV koniugacji tworzymy od tematu 3. osoby liczby mnogiej czasu teraźniejszego (graj-ą, śpiewaj-ą)

- formę 1. i 2. osoby liczby mnogiej czasowników III i IV koniugacji tworzymy jak wyżej, dodając odpowiednio końcówki -my, -cie (graj­-my, zrozumiej-cie)

- w 1. i 2. osobie liczby mnogiej oraz 2. osobie liczby pojedynczej występuje prosta forma trybu rozkazującego

- w 3. osobie obu liczb występują formy opisowe złożone z partykuły niech i form trybu oznajmującego czasu teraźniejszego (niech pisze, niech grają)

Odmiana

koniugacja I i II

koniugacja III i IV

Ćwiczenie 1. Proszę zastąpić bezokoliczniki podane w nawiasie na formy trybu rozkazującego.

Rozmowa babci z wnuczką i wnuczkiem:

Babcia - Dzieci! (umyć) ............... ręce i (siadać) ............... do stołu! Zaraz będzie obiad!

Ola - Babciu, a jaka będzie zupa?

B - Jarzynowa.

O - Ja nie lubię jarzynowej.

Adaś - A ja lubię!

O - To (zjeść) ................ moją!

A - Dobrze, ale (wypić) ............. za mnie mleko!

B - Oleńko, (spróbować) .................. troszkę, zobaczysz, będzie ci smakować!

O - No... może być, ale tylko trochę.

A - Babciu, (zrobić) ................. nam na kolację placki ziemniaczane, dobrze?

B - A lubicie?

O -Ja wolę naleśniki.

A - To dziś (usmażyć) .................. placki, a jutro naleśniki! Proszę!

O - Ale z serem.

B - Dobrze. A teraz (posprzątać) ..................... oboje talerze, bo będzie deser.

O - A co będzie na deser? Lody?

B - Nie, ciasto z truskawkami.

A - Ola nie lubi, ale ja uwielbiam. Zjem za nią!

O - Lubię ciasto z truskawkami! (dać) ................ mi talerzyk!

B - Dobrze, już dobrze, przecież wystarczy dla wszystkich! Napijecie się soku?

O - A nie ma coca-coli?

B - Nie, jest tylko sok.

O - Trudno. Adaś, (nalać) ................. mi też trochę.

Ćwiczenie 2. Proszę zastąpić bezokoliczniki podane w nawiasie na formy trybu rozkazującego.

Lidka - Zbyszku, (być) .......... tak dobry i (odwieźć) ............... Hanię do domu!

Zbyszek - Dobrze, ale po meczu.

L - Haniu, (chodzić) .................. pooglądamy sobie stare zdjęcia.

Hania - Bardzo chętnie! O, zobacz - pamiętasz Edka? Zawsze nam mówił:

„Dziewczyny, (uśmiechnąć się) ........................... . Jesteście wtedy ładniejsze!"

L - Fajny był. Ciekawe, co teraz robi. A pamiętasz jak dyrektor krzyczał: „Nie (wchodzić) ...................... w butach do sali gimnastycznej!?"

H - Albo jak pouczał naszą klasę: „(być) .............. wyrozumiali dla starszych ludzi, (opiekować się) ........................ słabszymi i (dbać) ................. o zwierzęta i rośliny!"

L - Podobno miał zawał w zeszłym roku. Już nie pracuje.

H - A kto to jest?

L - To „Paragraf'. Nie pamiętasz go? Ten, który nam rozkazywał: „Nie (spać) ............, (schować) ............... zeszyty, (zamknąć) ................... książki i nie (podpowiadać) ................!"

Tryb przypuszczający (warunkowy)

Tworzenie

3. osoba liczby pojedynczej i mnogiej czasu przeszłego (zakończona na -ł, -ła, -ło, -li, -ły) + końcówki:

Odmiana

Date: 2015-12-11; view: 1425