Występujący za (granica) polscy piłkarzy cieszą się (wielka popularność). Oprócz (trzy) najbardziej (znane zawodowcy) na liście figuruje kilku nieźle zarabiających (polskie piłkarze). Wiara w (polski pięściarz) była najlepszą (sportowa inwestycja). Spiker omówił wyniki (turnej tenisowy). Po (komunikat sportowy) nadano koncert (muzyka poważna).
2.9. Uzupełnij następujące zdania.
W niedzielę w telewizji transmitują ... . Bokser walczy o tytuł ... . Reprezentacja polskich koszykarek przegrała w ... . Lekkoatleci zdobyli ... medali.
2.10. Przeczytaj i zapamiętaj dowcipy.
Trener złości się na zawodnika: - Ile razy mam ci powtarzać, że konkurencja, w której startujesz nazywa się trójskok. To znaczy, że odległość 17 metrów masz pokonywać trzema skokami, a nie jednym.
Mistrz w pchnięciu kulą do trenera: - Dziś muszę pokazać klasę... na trybunie siedzi moja teściowa. - E! nie dorzucisz...
GRAMATYKA
Zestawienie końcówek przypadkowych trzech deklinacji rzeczowników
Przypadek
Deklinacja męska
Deklinacja nijaka
Deklinacja żeńska
liczba pojedyncza
Mianownik
-Æ
-o, -e, -ę
-Æ
Dopełniacz
-a, -u
-a
-i, -y
Celownik
-owi, -u
-u
-e, -i, -y
Biernik
-a, -Æ
-o, -e, -ę
-ę, -Æ
Narzędnik
-em
-em
-ą
Miejscownik
-e, -u
-e, -u
-e, -i, -y
Wołacz
-e, -u
-o, -e, -ę
-o, -i, -y
liczba mnoga
Mianownik
-owie, -e, -i, -y
-a
-e, -i, -y
Dopełniacz
-ów, -i, -y
-Æ, -i, -y
-Æ, -i, -y
Celownik
-om
-om
-om
Biernik
-ów, -e, -i, -y
-a
-e, -i, -y
Narzędnik
-ami, -mi
-ami, -mi
-ami, -mi
Miejscownik
-ach
-ach
-ach
Wołacz
-owie, -e, -i, -y
-a
-e, -i, -y
Uwaga! Powyższy wykaz nie obejmuje pełnego zasobu końcówek przypadkowych poszczególnych deklinacji, nie uwzględnia bowiem niektórych wypadków, o których mowa była w poprzednich lekcjach. Niemniej jednak zamieszczone zestawienie końcówek ukazuje dość dokładnie istotne cechy polskiej fleksji rzeczownikowej.
3.1. Podaj poprawne końcówki wyrazów.
Czekać przed (teatr), posiedzieć w (przytulna teatralna kawiarnia), biegać po (boisko), gwizdać przed (rozpoczęcie meczu), wyciągać ręce do (swój partner), przysłuchiwać się (ulubione melodie), pożegnać się z (tłum kibiców), wyjść (ciemne schody), uczestniczyć w (letni festywal), tworzyć pod (wpływ zdarzeń), fruwać w (promienie słoneczne), rysować na (białe ściany), drgać w (odświeżone powietrze), napełniac (wspaniały dźwięk), myśleć o (daleka droga), mieć w (druga część), nazwać (aktor filmowy), spotkać (ciekawy człowiek), uczestniczyć w (trzy olimpiady), zachwycać się (twórczość poetycka).
3.2. Określ, jakimi przypadkami rządzą przyimki w podanych wyrażeniach.
Życzenia dla mamy, spojrzenie ku mamie, wiara w mamę, tęsknota za mamą, wiersz o mamie, załącznik do zarządzenia, postępowanie wbrew zarządzeniu, powołanie się na zarządzenie, podpis pod zarządzeniem, pozostałość po zarządzeniu.
3.3. Wyrazy w nawiasie użyj w odpowiedniej formie.
Otwieram drzwi i zaglądam do (środek). Po namyśle zasiadłem w (fotel). Jakieś zwierzę wyłazi spod (stół). Krew zastygła mi w (żyły). Wyciągam rękę po (słuchawka). Księga była w trwałej oprawie z (drewno). Podobna była do (kufer) niż do (książka). Na oprawy używano kolorowych (safiany, aksamity). Księga zrobiona z (pergamin). Księga była (przedmiot) kosztownym.
Stopniowanie przymiotników nieregularne
Stopień równy
Stopień wyższy
Stopień najwyższy
dobry
zły
mały
duży
wielki
lekki
lepszy
gorszy
mniejszy
większy
większy
lżejszy
najlepszy
najgorszy
najmniejszy
największy
największy
najlżejszy
Stopniowanie przysłówków nieregularne
Stopień równy
Stopień wyższy
Stopień najwyższy
dobrze
źle
mało
dużo
lekko
lepiej
gorzej
mniej
więcej
lżej
najlepiej
najgorzej
najmniej
najwięcej
najlżej
3.4. Utwórz formy przymiotników w stopniu wyższym i najwyższym.
Wzór:Ten dyrygent jest dobry, ten - lepszy, a ten najlepszy.
Ta ciężarówka jest duża. Ten szlak jest lekki. Ten artysta jest wielki. Ten człowiek jest mały. Ta torebka jest lekka. Ta kamienica jest wielka. Ten uczynek jest zły. Ten stadion jest duży. Ta dziewczynka jest mała. Ta konstrukcja jest zła.To zwierciadło jest wielkie. To zadanie jest lekkie. Te organy są małe. To ćwiczenie jest duże. To podejście jest złe.
3.5. Użyj stopnia wyższego lub najwyższego przymiotników.
Mam mało dobrych wyników. Kowalski dużo zarabia. Źle się czuje. Stanisław bardzo dobrze się uczy. Poznań ma dużo mieszkańców. Ewa wypadła źle w turneju. Znam dobrze reżysera Górskiego. Mam mało pieniędzy. Ten tancerz tańczy lekko.