Zasady działania EBC:Niezależność/Przejrzystość/ Odpowiedzialność
Główny cel EBC: utrzymywanie siły nabywczej euro (a przez to również stabilności cenowej w obszarze euro)
Zadania EBC:
definiowanie i realizacja polityki pieniężnej strefy euro;
utrzymywanie oficjalnych rezerw dewizowych państw strefy euro i zarządzanie nimi (zarządzanie portfelem);
wspieranie sprawnego działania systemów płatniczych;
wyłączne prawo wydawania zgody na emisję banknotów na obszarze euro.
Europejski System Banków Centralnych
ESBC składa się z EBC i krajowych banków centralnych wszystkich państw członkowskich UE, niezależnie od tego, czy przyjęły one euro.
Komitet Ekonomiczno-Społeczny
- organ doradczy
- 353 członków: „przedstawiciele różnych rodzajów aktywności ekonomicznej i społecznej” (TN: „przedstawiciele zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego”)
- wybierani przez Radę UE na 5-letnią kadencję
Komitet Regionów
- organ doradczy
- 353 członków: „przedstawiciele władz lokalnych i regionalnych” (TN: „(...), którzy posiadają mandat wyborczy lub mają szansę być wybrani”)
- wybierani przez Radę UE na 4-letnią kadencję
- organizacja wewnętrzna: delegacje krajowe, grupy polityczne, komisje
SYSTEM PRAWNY UE
q Zakres terytorialnego obowiązywania prawa UE: państwa członkowskie UE
wyjątkowo – stosowanie eksterytorialne (np. regulacje antymonopolowe)
Zmiana zakresu:
- przystąpienie do UE nowych państw
- zmiany terytorialne państw członkowskich (poszerzenie – Niemcy, pomniejszenie – Grenlandia)
q Charakter prawa UE – ponadnarodowość
Różne poglądy:
- prawo międzynarodowe
- autonomiczny porządek prawny
! ważne z perspektywy możliwości bezpośredniego stosowania prawa UE w państwach członkowskich!
q Prawo UE a prawo krajowe
„zazębianie się” porządków prawnych UE i PC
- prawo UE wymaga wewnątrzpaństwowego wykonania (m.in. implementacja dyrektyw)
- prawo UE ogranicza stosowanie prawa krajowego
Acquis communautaire - tzw. dorobek wspólnotowy, obejmujący obok prawa pierwotnego, wtórnego, prawa niepisanego (zasady prawa), także cele polityczne.
Przyjęcie całości acquis communautaire jest warunkiem członkostwa w UE (możliwe okresy przejściowe, w niektórych dziedzinach odstępstwa na zasadzie opt-out).
q Cechy charakterystyczne porządku prawnego UE
§ autonomiczny charakter prawa UE
§ prymat prawa UE nad krajowym
Zasada: prymat prawa UE nad krajowym (oparty na przepisach konstytucyjnych państw członkowskich)
Orzeczenia Costa/Enel, Van Gend & Loos
Skutki pierwszeństwa stosowania prawa UE – kompetencja sądów i organów administracji do niezastosowania prawa krajowego
§ bezpośrednie stosowania prawa UE
§ bezpośredni skutek (bezpośrednia skuteczność) prawa UE
Skutek: możliwość „powoływania się” przez obywateli państw członkowskich na prawo UE; odpowiedzialność odszkodowawcza państw członkowskich w przypadku naruszenia prawa UE
q Źródła prawa UE
Podział aktów prawa UE ze względu na typy aktów prawnych:
Prawo pierwotne (ang. primary law)
- traktaty (założycielskie i zmieniające)
- ogólne zasady prawa
Prawo wtórne (pochodne) (ang. secondary law)
- rozporządzenia
- dyrektywy
- decyzje
- inne akty (niewiążące)
Porozumienia międzynarodowe UE
Porozumienia między państwami członkowskimi
Podział aktów prawa UE ze względu na procedurę przyjmowania aktów prawnych: