Pluralizm - integracja polega na powstaniu wspólnoty państw o wysokim poziomie politycznym, społecznym, ekonomicznym oraz dyplomatycznym; wszelkie przemiany w państwie odbywają się wielowymiarowo, dzięki oddziaływaniu wielu czynników o tożsamym znaczeniu.
Funkcjonalizm - integracja ma dwa wymiary: stan, proces.
Integracja jako stan - kraje, które już się zjednoczyły utrzymują ten stan i starają się przeciwdziałać wszelkim procesom, które mogłyby ten stan zachwiać.
Integracja jako proces - system zmian, który ma doprowadzić do osiągnięcia jedności na poziomie społecznym, gospodarczym oraz politycznym.
Neofunkcjonalizm - unia gospodarcza i polityczna są ze sobą ściśle powiązane, a państwa w podejmowaniu swoich decyzji najpierw kierują się pobudkami ekonomiczno- społecznymi, a dopiero potem rozciągają je na sferę polityczną.
Federalizm - organizacja społeczna powinna się opierać na związku samodzielnych gmin, komun produkcyjno-konsumpcyjnych; ruchy polityczne, zwłaszcza w krajach wielonarodowościowych, domagające się rozwiązania problemów wewnętrznych przez utworzenie federacji.
Kalendarium integracji europejskiej
§ Lata 20. i 30. XX w. pierwsze nowoczesne koncepcje integracji Europy
-Unia Paneuropejska(Richard Coudenhove- Kalergi)
-Stany Zjednoczone Europy
§ 1946przemówienieW. Churchilla w Zurychu
§ 1947Plan Marshalla
§ 1948Organizacji Europejskiej Współpracy Gospodarczej (od 1960 OECD)
§ 1949 utworzenie Rady Europy / powstanie NATO
§ 1950 plan Schumana (utworzenie Wspólnoty Węgla i Stali) / podpisanie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka
§ 1951 podpisanie Traktatu Paryskiego (EWWiS)
§ 1952 podpisanie porozumienia o Europejskiej Wspólnocie Obronnej
§ 1957podpisanie Traktatów Rzymskich (EWG, Euratom) 6 państw
§ 1960utworzenie EFTA (Austria, Norwegia, Portugalia, Szwecja, Szwajcaria i Wielka Brytania)
§ 1962 początek wdrażania WPR
§ 1965 podpisanie Traktatu o Fuzji
§ 1966 kompromis luksemburski
§ 1968 zakończenie wdrażania unii celnej w ramach EWG
§ 1973 pierwsze rozszerzenie (Dania, Irlandia, Wlk. Brytania)
§ 1979 pierwsze bezpośrednie wyboru do PE / utworzenie Europejskiego Systemu Monetarnego
§ 1981 drugie rozszerzenie (Grecja)
§ 1985wystąpienie Grenlandii ze Wspólnot
§ 1986 trzecie rozszerzenie (Hiszpania, Portugalia) / podpisanie Jednolitego Aktu Europejskiego
§ 1991 układ stowarzyszeniowy między Wspólnotami a Polską, Czechosłowacją i Węgrami
§ 1992 podpisanie Traktatu o Unii Europejskiej
§ 1993szczyt Rady Europejskiej w Kopenhadze (warunki członkostwa dla państw EŚW)
§ 2002 wprowadzenie euro do obrotu gotówkowego w 12 PC
§ 2003 podpisanie Traktatu Akcesyjnego dla 10 nowych PC
§ 2004piąte rozszerzenie UE
§ 2007 piąte rozszerzenie cd. (szóste rozszerzenie?) (Bułgaria, Rumunia) / Słowenia w strefie euro
§ podpisanie Traktatu z Lizbony
§ 2009 wejście w życie Traktatu z Lizbony nowy kształt podstaw prawnych UE
Podstawy prawne funkcjonowania UE
UJĘCIE HISTORYCZNE
Traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (EWWiS)
18.04.1951 r. - podpisanie TEWWiS
25.07.1952 r. wejście w życie TEWWiS
23.07.2002 r. wygaśnięcie TEWWiS
Cele EWWiS (art. 2 TEWWiS)
Główne postanowienia TEWWiS:
- ustanowienie wspólnego rynku węgla i stali (zniesienie wielu ograniczeń w handlu)
- struktura instytucjonalna: Wysoka Władza, Wspólne Zgromadzenie, Specjalna Rada Ministrów, Trybunał Sprawiedliwości
Traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG)
25.03.1957 r. - podpisanie TEWG
1.01.1958 r. wejście w życie TEWG
zmiana nazwy: Traktat o Wspólnocie Europejskiej (TWE) na mocy Traktatu z Maastricht
Cele WE (art. 2 TWE) mechanizmy realizacji celów WE (art. 3 TWE)
Główne postanowienia:
- cele gospodarcze: osiągnięcie unii celnej, a w dalszej perspektywie wspólnego rynku
- struktura instytucjonalna: Zgromadzenie Parlamentarne, Rada Ministrów, Komisja EWG, -Trybunał Sprawiedliwości (+ Komitet Ekonomiczno- Społeczny)
Traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Euratom)
25.03.1957 r. - podpisanie TEWEA
1.01.1958 r. wejście w życie TEWEA
Cele Euratomu (art. 1 TEWEA) mechanizmy realizacji celów Euratomu (art. 2 TEWEA)
Główne postanowienia:
- rozwój energetyki jądrowej we Wspólnocie
Konwencja o niektórych wspólnych instytucjach Wspólnot Europejskich
(przyjęta łącznie z TWE i TEWEA, 25. 03.1957)
- jedno Zgromadzenie i Trybunał dla wszystkich Wspólnot (EWG i Euratom: własna Rada Ministrów i Komisja)
Traktat o fuzji
08.04.1965 r. podpisanie Traktatu
1.07.1967 r. wejście w życie Traktatu (Traktat o Fuzji uchylony na mocy art. 9 ust. 1 Traktatu Amsterdamskiego)
Główne postanowienie:
- jedna Rada i Komisja dla 3 Wspólnot
Jednolity Akt Europejski (JAE) (Single European Act SEA)
17 i 28 lutego 1986 r. podpisanie JAE
1 lipca 1987 r. wejście w życie JAE
Główne postanowienia:
- podstawy prawne funkcjonowania Rady Europejskiej
- koncepcja rynku wewnętrznego + instrumenty jego wdrażania
- poszerzenie kompetencji Wspólnot o nowe dziedziny: badania naukowe, rozwój techniczny, środowisko naturalne
- rozszerzenie możliwości delegowania kompetencji na Komisję
- wprowadzenie procedury współpracy (Parlament Europejski włączony w proces stanowienia prawa)
- rozszerzenie procedury zgody (PE) na przypadku przystępowania nowych państw członkowskich i stowarzyszenia z nimi
- zmniejszenie ilości przypadków, gdy Rada decydowała jednomyślnie (17 przypadków z listy 46)
- postanowienia przewidujące utworzenie Sądu Pierwszej Instancji przy Europejskim Trybunale Sprawiedliwości
Traktat z Maastricht (Traktat o Unii Europejskiej TUE)
7.02.1992 r. podpisanie TUE
1.11.1993 r. wejście w życie TUE
Główne postanowienia:
- ustanowienie Unii Europejskiej
- powiązanie Wspólnot ze Wspólną Polityką Zagraniczną i Bezpieczeństwa (II filar) oraz Współpracą w Dziedzinie Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (III filar)
- przyznanie kompetencji w zakresie UE Radzie Europejskiej (stymuluje rozwój Unii i określa ogólne kierunki jej polityki art. 4 TUE)
- ustanowienie unii gospodarczo-walutowej
- utworzenie Europejskiego Banku Centralnego
- wprowadzenie procedury współdecydowania (Parlament Europejski współustawodawcą)
- PE: uprawnienia do zatwierdzania członków Komisji Europejskiej i jej przewodniczącego
- zmniejszenie przypadków procedury jednomyślności w Radzie
- przedłużenie kadencji Komisji (z 4 do 5 lat)
- ustanowienie obywatelstwa Unii (art. 8 TUE)
- możliwość składania petycji do Parlamentu
- powołanie Rzecznika Praw Obywatelskich (Ombudsmana)
- wprowadzenie nowego organu doradczego Komitetu Regionów
- wprowadzenie Trybunału Obrachunkowego (działał od 1977 r.) do systemu instytucjonalnego UE
- prawne podstawy funkcjonowania Sądu Pierwszej Instancji
- nowe kompetencje Wspólnoty: kultura, sieci transeuropejskie, przemysł, szkolenia zawodowe, młodzież