ZASADA RACJONALNEGO GOSPODAROWANIA

jest to nakaz optymalizacji funkcji celu (produkcji); wszelkie działania wytwórcze lub usługowe powinny uwzględniać opłacalność ich realizacji.

Optymalizacja może przyjąć postać maksymalizacji lub minimalizacji.

Maksymalizacja polega na dążeniu do osiągnięcia największej wartości funkcji produkcji z rozporządzanych zasobów.

Z dysponowanego zasobu sił i środków produkcji otrzymać jak największą ilość dobrych jakościowo produktów w jak najkrótszym czasie.

Minimalizacja- to osiągnięcie danej wartości funkcji celu (produkcji) przy minimalnym nakładzie na wytworzenie danego produktu (dobra lub usługi) zużyć jak najmniej sił i środków.

Istota i rodzaje reprodukcji:

Aby produkcja odbywała się nieprzerwanie musi mieć miejsce ciągłe odnawianie środków produkcji, siły roboczej, środowiska naturalnego*.

Proces odtwarzania produkcji i stosunków społecznych odbywa się w każdej gospodarce i nazywa się reprodukcją społeczną.

Niezbędne jest wytwarzanie takich produktów jak:

ü trwałe środki produkcji (budynki, maszyny, urządzenia, narzędzia);

ü środki konsumpcji niezbędne do odtworzenia zużytej siły roboczej i odnowy konsumpcji właścicieli środków produkcji.

Proces produkcyjny, w którym w pełni odnawia się środki produkcji (trwałe i obrotowe), w którym ilość i kwalifikacje siły roboczej są stałe, nazywa się procesem reprodukcji prostej.

Proces produkcyjny, w którym środki produkcji są w pełni odnawialne, a ich ilość z okresu na okres się zwiększa, wzrasta ilość siły roboczej (zatrudnienia), aby uruchomić dodatkowe środki produkcji nazywamy procesem rozszerzonym.

O rodzaju reprodukcji decyduje zdolność gospodarki do akumulacji.

Akumulacja jest to proces gromadzenia kapitału, zwiększania środków produkcji oraz zwiększania ilości zatrudnionej siły roboczej w gospodarstwie.

Produkcja prosta nie ma akumulacji.

Reprodukcję rozszerzoną charakteryzuje akumulacja dodatnia; reprodukcja prosta i zawężona maja charakter przejściowy i występują podczas kryzysów.

VI PRODUKT KRAJOWY BRUTTO. DOCHÓD NARODOWY.

· WARTOŚĆ GLOBALNA - jest sumą wartości ogółu dóbr i usług materialnych i niematerialnych w gospodarce narodowej w ciągu roku; obliczana jest w jednostkach rzeczowych, jednostkach pieniężnych i jednostkach czasowych (np. RGB).

· PRODUKT GLOBALNY – jest suma wartości wszystkich dóbr i usług materialnych wytworzonych w ciągu roku w gospodarce.

· PRODUKTEM KRAJOWYM BRUTTO WYTWORZONYM nazywamy część wartości globalnej jaka pozostaje po obliczeniu wartości dóbr materialnych i usług niematerialnych (bez amortyzacji*).

A - amortyzacja t – czas   *Amortyzacja, zwana inaczej zużyciem kapitału trwałego, jest miarą szybkości zmniejszania się wartości istniejącego zasobu kapitału w danym okresie czasu, będącego wynikiem jego fizycznego lub ekonomicznego zużycia. Odpis amortyzacyjny zaliczany jest w koszty przedsiębiorstwa. Degresywny – kiedy pierwsze lata są obciążone odpisami z bardzo znaczącymi stratami, w odniesieniu do elementów majątku trwałego, których okres zużycia ekonomicznego w bardzo krótkim czasie jest znaczny, np. komputery. Progresywny – kiedy początkowo odpisy są stosunkowo małe, a potem dość gwałtownie rosną.

· PRODUKT KRAJOWY BRUTTO PODZIELONY – stanowi sumę spożycia ni akumulacji brutto. Spożycie obejmuje dobra materialne i usługi niematerialne finansowane z dochodów osobistych ludności oraz z funduszy społecznych.

· PRODUKT KRAJOWY NETTO – otrzymuje się przez odjęcie od PKB wartości amortyzacji.

· PRODUKT NARODOWY BRUTTO – jest to PKB powiększony o dochód netto z tytułu własności za granicą

· PRODUKT NARODOWY NETTO – to PKB pomniejszony o amortyzację.

WARTOŚĆ GLOBALNA

 

WG = W_piz + W_d

gdzie:

W_piz – wartość przeniesiona i wartość zachowana

W_d – wartość dodana

 

W_piz = W_a + W_m + W_n

W_a – wartość amortyzacji

W_m – wartość materiałów

W_n – wartość usług

 

W_d = W_płn + W­_z

W_płn – wartość płac pracowników najemnych ( wynagrodzenie)

W_z – wartość zysków

 

W_G = W_­a+W_m+W­_n+W_płn+W_z

PRODUKT KRAJOWY BRUTTO

1) Ujęcie działowo- gałęziowe ( w poszczególnych działach gospodarki) PKB= W_piz+W_d- (W_m+ W_n)

W_piz – wartość przeniesiona i wartość zachowana

W_d – wartość dodana

W_m – wartość materiałów

W_n – wartość usług

2) Ujęcie dochodowo- zespołowe PKB= W_płn+ W_z+W_nkp

W_płn – wartość płac pracowników najemnych ( wynagrodzenie)

W_z – wartość zysków

W_nkp- wartość niedochodowych kosztów pośrednich

W_nkp= W_a+ W _pdp

W_a – wartość amortyzacji

W_pdp – wartość podatków pośrednich

3) Ujęcie wydatkowe

PKB = W_ki+ W_pib+ W_rz+ (Ex – Imp)

W_ki – wartość konsumpcji

W_pib – wartość prywatnych inwestycji majątkowych i przyrostu zasobów

W_rz – wartość zakupów rządowych

Ex – wartość eksportu

Imp – wartość importu

W_ki = W_dt + W_n+ W_bk

W_dt - wartość dóbr trwałego użyku

W_n – wartość usług

W_bk – wartość biżącej konsumpcji

 

· DOCHÓD NARODOWY – suma dóbr i usług nowo wytworzonych w danym roku w gospodarce narodowej. DN ustala się przez sumowanie produkcji czystej, czyli wartości dodanej poszczególnych działów gospodarki narodowej.

Metody liczenia DN

DN analizowany jest w trzech przekrojach:

1. jego tworzenia – przez działy i gałęzie gospodarki narodowej

2. jego podziału – udziału grup społecznych w DN liczonym w koszcie czynników produkcji

3. ostatecznego wykorzystania DN – tj. proporcji wydatków w gospodarce narodowej na cele konsumpcyjne i cele inwestycyjne

1. Ujęcie działowo – gałęziowe (w poszczególnych działach gospodarki)

DN =W_d - W_pdp

W_d – wartość dodana

W_pdp – wartość podatków pośrednich

2. Ujęcie dochodowo - zasobowe

DN = W_płn + W_z – W_pdp

W_płn – wartość płac pracowników najemnych ( wynagrodzenie)

W_z – wartość zysków

W_pdp – wartość podatków pośrednich

W_z=W_zp+W_zwł+W_zop+W_zr

W_zp – wartość zysków przedsiębiorst

W_zwł – wartość zysków właścicieli nieruchomości

W_zop – wartość zysków z oprocentowania kapitału

W_zr – wartość zysków rentierów

3. Ujęcie wydatkowe

DN=W_ki+W_ipn+W_­irn+ (Ex - Imp)

W_ki – wartość konsumpcji

W_ipn – wartość inwestycji prywatnych netto

W_­irn – wartość inwestycji rządowych netto

Ex – wartość eksportu

Imp – wartość importu

(10.12.2004 r.)

Date: 2015-12-24; view: 1470