Jak powinniśmy przeżywać sakrament pojednania?

Chciałbym rozpocząć od modlitwy, jaką każdy kapłan odmawia przed udzieleniem rozgrzeszenia w sakramencie pokuty. Jest ona częścią formuły rozgrzeszenia; słyszeliśmy tę modlitwę wielokro­tnie, prawdopodobnie nie zwracając jednak na nią uwagi, bowiem w trakcie jej wypowiadania po­wtarzaliśmy być może akt skruchy. Proszę więc, abyście teraz wczuli się w całe jej piękno: "Bóg, Ojciec miłosierdzia, który pojednał świat ze sobą przez śmierć i zmartwychwstanie swojego Syna i zesłał Ducha Świętego na odpuszczenie grze­chów, niech ci udzieli przebaczenia i pokoju przez posługę Kościoła".

Tę modlitwę, mówiącą o przebaczeniu i pokoju, wezmę za punkt wyjścia w naszej katechezie o sakramencie pojednania. Bywa on także nazy­wany spowiedzią, gdyż jednym z jego elementów jest wyznanie swoich win wobec kapłana, lub też sakramentem pokuty, by uwydatnić aspekt oczysz­czenia i pewien wysiłek, który jest niezbędną częścią procesu nawrócenia i rehabilitacji. Termin "pojednanie" podkreśla szczególnie ten fakt, że ów sakrament przywraca pokój pomiędzy człowie­kiem i Bogiem oraz pomiędzy człowiekiem i jego braćmi w Kościele.

Te trzy nazwy wskazują zatem na szeroki oddźwięk tego sakramentu w życiu człowieka. Do tak obszernej tematyki dochodzą u mnie jeszcze liczne osobiste wspomnienia - nie tylko spowiedzi odbytych czy wysłuchanych, lecz także wspomnienia z Synodu, który zebrał się w 1983 roku, a poświęcony był właśnie sprawie pojedna­nia i pokuty. Być może pamiętacie, że byłem relatorem, czyli sprawozdawcą na tym Synodzie; w ciągu długich miesięcy wstępnych rozważań, a potem pogłębionej dyskusji z przedstawicielami wszystkich episkopatów świata bardzo wyraź­nie uchwyciłem związek między tymi trzema sprawami:

- spowiedź jako sakrament;

- pojednanie jako fakt społeczny, historyczny (w 1983 roku przypomnieli o sobie w Italii po­grobowcy terroryzmu);

- przezwyciężenie poczucia winy i lęku jako wielki fakt osobisty i społeczny.

Sakrament pojednania wiąże się więc z bardzo głębokimi sprawami ludzkimi i egzystencjalnymi: ze sprawą obrazy i przebaczenia, występku i rehabilitacji, rozpaczy i nadziei; lęku i wewnę­trznego spokoju. Rzeczywiście dotyka on podstawy każdej egzystencji, naznaczonej codzienną słabo­ścią, winą, zniewagami, smutkiem, podziałami. potrzebującej zaufania, otuchy, wsparcia, pokoju.

Mając to wszystko przed oczyma, chcielibyśmy się zastanowić, czym jest dzisiaj sakrament pojednania i jak jest przeżywany. Bowiem, z jed­nej strony, ludzie spowiadają się coraz rzadziej, z drugiej zaś - ogarnia ich coraz większy niepo­kój. Można stwierdzić, że spadek częstotliwości spowiadania się nie zmniejszył bynajmniej w spo­łeczeństwie poczucia winy i wszystkiego, co się z nim wiąże (depresje, frustracje). Coraz więcej osób, niekiedy także i dzieci, potrzebuje pomoc ­psychologa, psychoanalityka. Oczywiście, nie chce przez to powiedzieć, że ten, kto nie idzie do spowiedzi, ucieka się do psychologa. Zauważam jednak, że w naszym społeczeństwie prawdopo­dobnie wzrosło poczucie winy w jego rozmai­tych przejawach - zwłaszcza w postaci niepokój u egzystencjalnego; jednocześnie też stwierdzam, że zaniedbuje się dar Boga, na mocy którego

Kościół jest powołany, aby przywracać człowie­kowi ufność, uwalniać go od poczucia winy i nie­pokoju.

Postawię zatem pytanie: jak po chrześcijańsku przeżywać sakrament pojednania, tak aby korzy­stać z jego owoców dających pokój, aby pojmować go jako sakrament, który podnosi człowieka, wzmacnia oddech, a nie ciąży?

Jak zwykle, w odpowiedzi przedstawię naj­pierw kilka fragmentów z Pisma Świętego, z któ­rych następnie wysnuję trzy tezy lub syntetyczne stwierdzenia, a na koniec podpowiem pewien wniosek praktyczny.

Fragmenty z Pisma

"Wieczorem owego pierwszego dnia tygodnia, tam gdzie przebywali uczniowie, gdy drzwi były zamknięte z obawy przed Żydami, przyszedł Jezus, stanął pośrodku i rzekł do nich: «Pokój wam!». A to powiedziawszy, pokazał im ręce i bok. Uradowali się zatem uczniowie ujrzawszy Pana. A Jezus znowu rzekł do nich: «Pokój wam! Jak Ojciec Mnie posłał, tak i Ja was posyłam». Po tych słowach tchnął na nich i powiedział im: «Weźmijcie Ducha Świętego! Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzyma­cie, są im zatrzymane»" (J 20, 19-23).

"Zaprawdę, powiadam wam: Wszystko, co zwiążecie na ziemi, będzie związane w niebie, a c rozwiążecie na ziemi, będzie rozwiązane w niebie (Mt 18, 18).

1. Chciałbym podkreślić, że w obydwu tekstach występują podobne sformułowania: "Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone"; "Wszystko, co zwiążecie na ziemi, będzie związani: w niebie, a co rozwiążecie na ziemi, będzie roz­wiązane w niebie". Jaki stąd możemy wyciągnąć wniosek? - Że Kościół, apostołowie, a także i ci następcy mają Jezusową władzę odpuszczania grzechów. Jezus rzeczywiście daje apostołom; władzę wypowiadania słów, które sam wypowia­dał w rozmaitych okolicznościach swojego życia. Na przykład do paralityka: "Człowieku, od­puszczają ci się twoje grzechy" (Łk 5, 20); lub do grzesznicy w domu faryzeusza Szymona: "Twoje grzechy są odpuszczone" (Łk 7, 48); lub do niewiasty cudzołożnej: "Idź, a od tej chwili już nie grzesz" (J 8, 11 ); i do łotra na krzyżu: "Dziś ze Mną będziesz w raju" (Łk 23, 43).

2. We fragmencie z Ewangelii św. Jana Jezus ­dwukrotnie wzywa do pokoju ("Pokój wami i między jednym wezwaniem a drugim Ewangelista zauważa, że "uczniowie uradowali się". Jezu więc w atmosferze radości i pokoju daje Kościołowi ową nadzwyczajną władzę odpuszczania grzechów - władzę, która jest owocem zmartwych­wstania, która jest darem Zmartwychwstałego. Dokładnie tak, jak w słowach modlitwy, którą wcześniej przypomniałem: "Bóg, Ojciec miłosier­dzia, który pojednał ze sobą świat przez śmierć i zmartwychwstanie swojego Syna". Kościołowi zostaje zatem przekazana moc pokoju, radości, pojednania, pogody, zaufania.

Date: 2016-01-05; view: 581