PNB realny i nominalny

PNB realny – mierzy całkowitą ilość produktu; jest to PNB nominalny skorygowany o wskaźnik cen, czyli o wpływ inflacji

PNB nominalny – mierzy bieżącą wartość pieniężną produktu (po aktualnych cenach) nie uwzględniając wpływu inflacji

Wskaźnik cen (deflator) – wskaźnik cen używany jest do korygowania wpływu inflacji na PNB – średnia ważona zmian cen całości dóbr wchodzących do PNB, przy czym każdemu z dóbr przypisana jest waga w zależności od jego procentowego udziału w całkowitym PNB.

Realny PNB = Nominalny PNB / deflator

Inflacja

Inflacja – wzrost ogólnego poziomu cen rynkowych na towary i usługi

Deflacja - spadek ogólnego poziomu cen rynkowych na towary i usługi

Stagflacja – zjawisko polegające na szybkim wzroście cen (inflacji) w warunkach stagnacji gospodarczej, występujące w gospodarkach zmonopolizowanych

Rodzaje inflacji:

- ciągniona przez popyt – występuje gdy całkowita wielkość planowanych wydatków wzrasta szybciej niż całkowita wielkość produkcji. Taki efekt ma najczęściej miejsce w okresach wojen, kiedy olbrzymie wydatki państwa na zbrojenia i wysoki stopień wykorzystywania zdolności produkcyjnych powodują szybki (nieraz gwałtowny) wzrost cen. Za wzrost inflacji popytowej obciąża się odpowiedzialnością rząd, który dopuszcza do nadmiernych wydatków, bądź bank centralny, który zachęca do nadmiernej kreacji pieniądza poprzez tanie kredyty.

- pchana przez koszty – występuje gdy cena jednego lub kilku zasobów ulega zwiększeniu oraz w sytuacji gdy nałożone są ograniczenia na podaż jednego lub kilku zasobów. Za wzrost inflacji kosztowej obciąża się odpowiedzialnością związki zawodowe, które nadmiernie żądają wzrostu płac. Inflację kosztową mogą również powodować przedsiębiorstwa monopolistyczne podnoszące ceny podstawowych surowców i dóbr finalnych.

- strukturalna – występuje wtedy, gdy producenci nie są w stanie nadążyć za zmianami struktury popytu i pojawiają się niedobory najbardziej poszukiwanych produktów

Podział inflacji ze względu na tempo wzrostu:

- pełzająca – do 5% w skali roku; nie wpływa ujemnie na gospodarkę

- krocząca – 5-10% w skali roku

- galopująca – do 150% w skali roku

- hiperinflacja – powyżej 150% w skali roku

Pomiar inflacji

Wskaźniki cen:

Inflacja mierzona jest na podstawie zmian ogólnego poziomu cen. Natomiast ogólny poziom cen mierzony jest za pomocą wskaźników cen, stanowiących pewne średnie cen dla konsumentów lub cen dla producentów.

1. CPI – wskaźnik cen konsumpcyjnych (ew.: indeks kosztów utrzymania) – mierzy koszt pewnego rynkowego koszyka dóbr i usług konsumpcyjnych. Podstawowe grupy w owym koszyku to: żywność, dzież, mieszkanie, opał, transport i opieka lekarska. Wskaźnik cen konstruowany jest ważąc każde dobro zgodnie z jego znaczeniem ekonomicznym (czyli udziałem wydatków na to dobro w całej sumie wydatków konsumpcyjnych):

CPI = p_1t/p₁₀ x 100 x (udział p₁) + p_2t/p₂₀ x 100 x (udział p₂) + …

gdzie: p_t – cena w roku t, p₀ – cena w roku bazowym

PPI – wskaźnik cen zbytu – jest wskaźnikiem cen hurtowych. Służy do mierzenia cen w miejscu pierwszej sprzedaży i charakteryzuje się dużą szczegółowością.

2. Deflator (GNB) – korektor PNB – wskaźnik cen dla całości produktu narodowego brutto. Definiowany jest jako stosunek PNB nominalnego do PNB realnego. Użyteczność deflatora wynika z faktu, że obejmuje on ceny wszystkich dóbr wchodzących do PNB, a nie tylko dóbr konsumpcyjnych jak CPI.

Wady wskaźników:

- trudności z przyjęciem okresu bazowego

- ograniczenie środków budżetowych na badania – CPI nie uwzględnia faktu, że wraz z postępem technicznym zachodzą w produktach zmiany jakościowe. Gdyby były one uwzględniane to prawdopodobnie CPI rósłby wolniej.

Date: 2015-12-24; view: 876