SYSTEM INSTYTUCJI UE

Procesy kształtowania systemu politycznego UE.

Proces integracji UE:

I ETAPà do 1951 r.

Czas, w którym idea integracji europejskiej jeszcze się nie zaczęła(w praktyce). Formułowane różnorodne pomysły, jak zintegrować państwa Europy.

Cztery pomysły:

1. FEDERALIZMY

1923 r. ”Pan Europa” – N. Coudenhove- Kalergi

-zakłada, że Zjednoczona Europa ma stać się federacją państw.

2. Europa Ojczyzn (Europa Narodów) Ch. De. Gaulle

-zbudowanie struktury typu konfederacji.

3. UNIONIZM- C. Atlle

-integracja europejska powinna się sprowadzać do koordynacji działań na poziomie rządowym.

4. KONSTYTUCJONALIZM- A. de. Gasperi

-idea opiera się na założeniu, że integrujemy się poprzez prawo; przyjmujemy coś na kształt wspólnej konstytucji europejskiej.

Żadna z tych czterech koncepcji nie oddaje sposobu dzisiejszej UE, ale opisuje/ kształtuje ją w jakimś stopniu.

A. Rada Europy

B. NATO

C. OEEC

Rada Europy- skupia kraje Europy Zachodniej (5 maja 1949)

09.05.1950- R. Schuman wysunął pomysł ściślejszego zintegrowania UE. Tzw. PLAN SCHUMANA

II ETAPà od 18.04.1951-07.02.1992

Etap wspólnotowy, rozpoczynają się i zaczynają funkcjonować właściwe procesy.

Europejska Wspólnota Węgla i Stali (25.07.1952r. weszła w życie)

6 państw: Belgia, Holandia, Luxemburg, Francja, Włochy i Zachodnie Niemcy.

Posiada własny system instytucjonalny i własny system prawny.

1954r. z inicjatywy Francji podpisano dwa traktaty.

25.03.1957r. podpisano dwa traktaty rzymskie:

· EWG- Europejska Wspólnota Gospodarcza (01.01.1958, weszła w życie)

1. Strefa Wolnego Handlu

-między państwami znosi się wszelkie ograniczenia miedzy państwami (cło)

2. Unia Celna

-państwa uczestniczące w tych działaniach wprowadzają wspólna taryfę celną wobec podmiotów wewnętrznych

3. Rynek Wewnętrzny

-obszar wyznaczony granicami krajów, które należą do wspólnoty

Cztery sposobu przepływu:

· Osób

· Usług

· Towaru

· Kapitału

4. Unia Walutowa

- obecnie 17 państwa na 28 przyjęło EURO

· EURATOM- Europejska Wspólnota Energii Atomowej

- wąski zakres działań koordynacja związana z produkcją i dystrybucją..

W tym etapie poszerza się obszar UE.

01.01.1973 àWielka Brytania, Irlandia, Dania

01.01.1981 à Grecja

01.01.1986 à Hiszpania, Portugalia

KONIEC II ETAPU

12 KRAJÓW w UE

III ETAPà 07.02.1992 - 13.12.2007

07.02.1992- w Mastricht zostaje podpisany Traktat o Unii Europejskiej, który wchodzi w życie 01.11.1993r. Powołuje nowy twór Unia Europejska.

Unie tworzą wspólnoty europejskie uzupełnione politykami wspólnot. Wyznacza nowy etap budowania ściślejszego związku między wspólnotami.

UE nie zlikwidowała, ani nie zastąpiła trzech wspólnot.

Wspólnoty zmieniły nazwę:

· EWGà Wspólnota Europejska

· EWWiS à przestała istnieć, bo był to traktat terminowy, wygasł po 50 latach, bo na tyle był podpisany

Pojawiły się:

· WPZiBà Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa

· WSiSWà Współpraca w zakresie wymiaru sprawiedliwości

Traktat Amsterdamski (01.10.1999), zmienił nazwę WSiSW na Współpraca Policyjna i Sądowa w Sprawach Karnych.

Trzy filary UE:

I. WE, EURATOM

II. WPZiB – (Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa)

III. WPiSWK – (Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa)

ROZSZERZENIE UE:

01.01.1995à Austria, Szwecja, Finlandia

01.05.2004à Polska, Słowacja, Słowenia, Malta, Litwa, Łotwa, Estonia, Węgry, Cypr, Czechy

2007à Bułgaria, Rumunia

01.07.2013à Chorwacja

28 KRAJÓW!!

Przejście do IV etapu:

1. Zauważono, że osiągnięto jakieś cele integracji europejskiej;

2. Wprowadzono wspólna walutę;

3. Integracja europejska przestała być domena zachodniego państwa;

4. Zaczęto budować UE, jako wspólnotę polityczną.

Od początku XXI wieku UE zmaga się z trzema problemami:

1. Problem substancjalny- jak z UE stworzyć faktyczną wspólnotę o charakterze politycznym;

2. Problem ustrojowy- opiera się na traktatach założycielskich, te procedury projektowano dla 6 państw założycielskich, jak to ma funkcjonować dla 28 państw? Stąd wynikają problemy; systemy te projektowano w latach 50-tych, jak mają funkcjonować w obecnych świecie…

3. Problem gospodarczy- cecha jest duża dynamika.

Etap IV przyniósł pewne reformy.

02.02.2001r. Traktat z Nicei- nowelizacja poprzednich traktatów

Dwa główne scenariusze:

1) Powiąże się główne reformy z akcesją (odrzucono go szybko, bo może wprowadzić spowolnienia);

2) Akcesje i reformy rozdzielić; mają działać równolegle, ale niezależnie o siebie.

W 2002r. powołano Konwent Europejski, na czele konwentu stał V. G. Restaine.

W 2003r. konwent przedstawił projekt reformy UE, który następnie był przedmiotem konferencji (podczas tej konferencji pojawiło się wiele problemów).

Podpisanie 29.10.2004r. traktatu reformującego UE pt.” Traktat Ustanawiający Konstytucje dla Europy” (Traktat Konstytucyjny albo Konstytucja Europejska).

01.11.2007r. -traktat-ratyfikacja- wchodzi w życie w 2006r.

01.01.2007r. na 27 państwà 18 krajów ratyfikowało traktat; 7 państw- wstrzymało się(m.in. Polska, Wielka Brytania, Czechy, Irlandia, Dania); a 2 kraje- odmówiły(Francja i Holandia).

PROBLEM: co dalej z UE??

Trzy scenariusze:

1) Formuła traktatu jest aktualna i proces integracji UE będzie kontynuowany. NIEZREALIZOWANY( niechęć państw).

2) Reforma UE przy dalszych działaniach akcesyjnych NIEZREALIZOWANY (niechęć państw).

3) Przygotowanie nowego traktatu, traktat z 01.10.2004 miał być bazą.

07.2007R. rozpoczęły się prace, trwały pół roku.

13.12.2007R. finał wejścia w IV etap.

W Lizbonie podpisano traktat zmieniający dwa poprzednie traktaty, nastąpiła nowelizacja:

· Traktat o UE

· Traktat o funkcjonowaniu UE/ zmieniona nazwa

· Traktat Lizboński ratyfikowano już w grudniu, Irlandia odmówiła ratyfikacji, Niemcy odesłali do swojego Trybunału Konstytucyjnego, Polska wstrzymała ratyfikacje.

W 2008r. wybuchł kryzys gospodarczy

W 2009r. w Irlandii przeprowadzano ponowne referendum, Irlandia przyjęła traktat, i inne kraje, które wstrzymały ratyfikacje też przyjęły.

01.12.2009r traktat wszedł w życie.

Dekonstytucjonalizacja traktatuà traktat Lizboński była to umowa międzynarodowa.

Zmiany, które nastąpiły w Traktacie Lizbońskim:

1) UE stała się/jest organizacją międzynarodową – uzyskał podmiotowość prawną;

2) Wewnętrzne procedury UE;

3) Ujednolicenie systemu decyzyjnego UE:

§ Wprowadzono nowe procedury decyzyjne;

§ Mają być stosowane we wszystkich politykach;

§ Prostszy, sprawniejszy;

4) Wzmocnienie demokratycznej legitymacji UE.

Cechy charakterystyczne systemu politycznego Unii Europejskiej:

1. Wielopoziomowość

-wielopoziomowe zarządzanie; zarzadzanie na trzech poziomach:

ü Ponadnarodowy

ü Narodowy

ü Subnarodowy: regionalny i lokalny

2. Asymetryczność

-wskazuje na to, iż procesy integracyjne w UE toczą się niejednolicie, tylko cechują się asymetrycznością, jedne państwa aktywnie angażują się w integracje, inne nie.

3. Sektorowość

-sektorowość podejmowania decyzji;

Trudno jest w sposób prosty wytłumaczyć przebieg procesu decyzyjnego, procedury nie są proste. Jest kilka schematów, każdy jest wewnętrznie rozbudowany.

4. Dynamiczny podział kompetencji

-trzy sfery są autonomiczne.

5. Brak demos

-demos-lud (wspólnota polityczna zintegrowana wokół pewnego obiektu politycznego)

6. Brak rządu opartego na większość parlamentarną

-w UE odmiennie od pastw demokratycznych nie ukształtowały się relacje między państwami; w UE nie ma rządu, ani większości..

SYSTEM POLITYCZNY UE:

I. INSTYTUCJE

1) Parlament Europejski

2) Rada Europejska ≠ Rada Europy

3) Rada Unii

4) Komisja Europejska

5) Europejski Trybunał Obrachunkowy

6) Europejski Trybunał Sprawiedliwości

7) Europejski Bank Centralny

Klasyfikacja instytucji:

Zasady działania instytucji unijnych:

Działają w oparciu o cztery zasady:

1. Zasada jednolitych ram instytucjonalnych

-oznacza, że UE posiada jednolite ramy instytucji dla urzeczywistnienia celu integracji;

2. Zasada lojalnej współpracy międzyinstytucjonalnej

-wszystkie instytucje mają działać lojalnie z odpowiedzialnością za wspólne cele;

3. Zasada subsydiarności

-jak najwięcej kompetencji powinno być zlokalizowane najbliżej wspólnot obywatelskich;

4. Zasada równowagi instytucjonalnej

Konsekwencje:

− Każda instytucja unijna musi działać w poszanowaniu uprawnień innych instytucji;

− Musi posiadać umocowanie w prawie unijnym do podejmowania decyzji;

− Musi posiadać autonomie wewnętrzną;

− Nie jest możliwe zastępowanie jednej instytucji przez drugą;

II. PRAWO UE

A. PRAWO PIERWOTNE

1. Traktaty (TUE/TfUE);

2. Prawo zwyczajowe;

3. Ogólne zasady prawa unijnego;

Zasady prawa unijnego:

1) Zasada nadrzędności UE

-prawo unijne jest nadrzędne wobec prawa wewnętrznego państw członkowskich (nadrzędność=pierwszeństwo);

2) Bezpośrednia skuteczność unijnego prawa

-bezpośrednio nadaje prawa;

3) Bezpośrednia stosowalność

4) Jednolitość stosowania prawa unijnego

B. PRAWO WTÓRNE

1. Akty ustawodawcze

a) Rozporządzenia;

b) Dyrektywy;

c) Decyzje;

2. Akty nie ustawodawcze

III. OBYWATELSTWO UE

Obywatelem Unii jest obywatel któregoś z państwa członkowskiego.

Z obywatelstwa wynikają różnorodne prawa i uprawnienia, nie ma obowiązków.

IV. KONSTYTUCJONALIZACJA

Hierarchicznie zbudowany porządek prawny.

V. EUROPEJSKI SYSTEM PARTYJNY

RADA EUROPEJSKA- tzw. spotkania na szczycie, z udziałem osób pełniących najważniejsze stanowiska władz wykonawczych państw członkowskich (stanowisko premiera bądź prezydenta). Jest to instytucja ważna i szczególna.

Szereg cech, które różnią ją od innych instytucji:

I. Jest instytucją, której nikt nie wymyślił, nie było jej w traktatach założycielskich. Integracja miała być przede wszystkim domena ponadnarodową.

1-2.12.1969r. istotne spotkanie(szczyt) z inicjatywy prezydenta Francji;

Udaje się pokonać kryzys na tym szczycie.

Trzy strategiczne decyzje:

1) W 1969 za pada decyzja, że zostaną przyjęte nowe państwa do wspólnoty;

2) Planuje się budowę Unii Walutowej;

3) Dokonuje się znaczącej reformy budżetu wspólnot UE;

9-10.12.1974r. szczyt w Paryżu;

Nadano szczytom nazwę RADA EUROPEJSKA, 10-11.03 w Dublinie pierwszy szczyt po nadaniu nowej nazwy.

Ustalono, że spotkania będą się odbywać 4 razy do roku.

II. Status prawny

1) Deklaracja Londyńska (1977r.)

Sformułowano trzy cele, dla realizacji, których miała spotykać się Rada Europejska:

a) W celu dokonania nieformalnej, nieoficjalnej wymiany poglądów;

b) Dla wyznaczenia kierunków dalszej integracji;

c) Rozstrzyganie spraw z poziomu ministerialnej;

2) Deklaracja Stuttgarcka (1983r.)

Dwie ważne rzeczy:

a) Do Rady Europejskiej zostaje włączony przewodniczący Komisji Europejskiej i jeden z jej członków;

b) Po każdym szczycie, przewodniczący rady musi przedłożyć sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu;

ü Jednolity Akt Europejski (1986r.)

-Pierwszy dokument rangi prawnej, który zauważa istnienie Rady Europejskiej.

ü Traktat o UE z Mastricht;

-Nadaje Radzie Europejskiej formalny status instytucji (nie ma takiego statusu jak KE czy PE).

Rada Europejska do dzisiaj nie wydaje aktów prawnych, tylko akty polityczne.

Trzy rodzaje aktów politycznych:

1. Konkluzje

-swoiste podsumowanie szczytów, zawiera informacje i zalecenia, które należy podjąć;

2. Deklaracje

-wspólne stanowisko Rady Europejskiej w jakiejś sprawie;

3. Programy

-wytyczenie pewnych kierunków działania UE w rozwoju integracji w perspektywie czasowej.

III. Skład i tryb pracy Rady Europejskiej

− Nie jest organem kadencyjnym;

− Zwyczajne spotkania 4 razy w roku (raz na kwartał);

− Odbywają się w Brukseli, (choć dopuszczalne jest gdzie indziej);

− Spotkania odbywają się w weekendy od pt.-ndz.;

− Konsensus-ta długo dyskutują aż coś ustalą;

− Rada Europejska nie głosuje, tylko dyskutuje;

− Działa w sposób poufny.

Skład:

IV. ZADANIA RADY EUROPEJSKIEJ

Zakres zadań nie jest ściśle określony zajmuje się tym, czym chce.

„Rada Europejska nadaje Unii impulsy niezbędne do rozwoju i określa w tym względzie ogólne kierunki polityczne” tak określone jest w Traktacie o Unii.

RADA UNII EUROPEJSKIEJ

Występuje od początku integracji UE. Zmieniała swoja nazwę. Obecnie- RADA.

Trzy przesłanki wyznaczania Rady w systemie instytucji:

1. Jest instytucja międzyrządową (w tej instytucji reprezentowane są państwa poprzez ich rządy);

2. Jest organem decyzyjnym Unii (główne zadanie to podejmowanie decyzji, wydawanie aktów prawnych);

3. Rada na tle wszystkich powstałych instytucji UE ma najbardziej rozbudowany/zróżnicowany zakres kompetencji.

Struktura RADY:

1) Poziom międzyrządowy

Pojawiają się właściwi członkowie tej instytucji. Wg regulacji traktatowych w skład RADY wchodzi: jeden przedstawiciel szczebla ministerialnego z każdego państwa członkowskiego posiadający upoważnienie do zaciągania zobowiązań w imieniu rządu swojego państwa.

Członek RADY musi spełniać wymagania tj.:

a) Musi być członkiem państwa UE

b) Musi być członkiem rządu szczebla ministerialnego

c) Musi posiadać upoważnienie do zaciągania zobowiązań w imieniu swojego rządu.

Trzy główne elementy w poziomie międzyrządowym:

A. PRZEWODNICZĄCY RADY- PREZYDENCJA

Funkcje przewodniczącego Rady pełni każde pastwo członkowskie przez okres 6 m-cy.

Proces rotacji:

ü Jak ktoś sprawuje przewodnictwo to może objąć kolejne przewodnictwo po wszystkich pozostałych państwach UE.

ü Jak ktoś sprawuje przewodnictwo w pierwszej połowie roku to następne przewodnictwo będzie sprawował w drugiej.

Kolejność ustala Rada. Urząd państwa pełniony jest przez dwa kraje plus jeden zwierzchnik.

Zadania:

ü Nie jest zwierzchnikiem, tylko przewodniczy;

ü Odpowiedzialny za kalendarz prac całej Rady;

ü Organizowanie pracy poziomu administracyjnego;

ü Reprezentuje Rade w kontaktach z innymi instytucjami;

ü Obowiązek poszukiwanie konsensusu w procesie decyzyjnym;

ü Zapewnianie ciągłości, spoistości i sprawności.

Przewodnictwo w Radzie jest sprawą symboliczną i prestiżową. Każda prezydencja wyznacza sobie cele tej prezydencji.

Polska: 3 cele:

1) Wzrost gospodarczy

2) Bezpieczeństwo w wymiarze zewnętrznym i wewnętrznym

3) Poprawa relacji z Rosja i rozwój partnerstwa wschodniego

B. RADA DO SPRAW OGÓLNYCH - rada która obejmuje ministrów spraw zagranicznych

C. RADY SEKTOROWE

10 Rad sektorowych obecnie:

1) Sprawy ogólne

2) Sprawy zagraniczne

3) Sprawy gospodarcze i finansowe

4) Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne

5) Rada do spraw zatrudnienia, polityki społecznej, zdrowia i ochrony konsumenta

6) Konkurencyjność

7) Transport, telekomunikacja i energia

8) Rolnictwo i rybołówstwo

9) Środowisko

10) Edukacja, młodzież, kultura i sport

2) Poziom administracyjny (usprawnianie pracy Rady)

COREPERà komitet stałych przedstawicieli (nazwa francuska)

Grupa Mertens i grupa Antici -skupiają wyższych urzędników z admin. rządowej państw członk.

3) Poziom sekretariatu generalnego

Pełni funkcje pomocniczą dla dwóch wyższych poziomów. W ramach sekretariatu tłumaczy się wszystkie dokumenty, przygotowuje, drukuje.

PARLAMENT EUROPEJSKI

Siedziba rozproszona:

ü Strasburg (posiedzenia plenarne)

ü Luksemburg (sekretariat)

ü Bruksela (posiedzenia komisji i organów wewnętrznych)

Skład Parlamentu Europejskiego:

760 członków OBECNIE (Polska 51)! Oficjalna nazwa członka brzmi: „Poseł do Parlamentu Europejskiego”.

Czerwiec 2009 ostatnie wybory do PE.

Traktat z Nicei zakładał, że jest 736 członków.

Traktat z Lizbony przewiduje, że liczba mandatów nie przekroczy 751. Traktat z Lizbony skorygował liczbę mandatów (Polska wg TzN miała 50 a z TzL ma 51).

Jak Traktat z Lizbony wszedł w życie to obsadzono wolne stanowiska.

Niemcyà Traktat z Lizbony obniżył liczbę mandatów, ale nie zabrano im tych mandatów, pozwolono zatrzymać do końca kadencji.

Wybory do PE odbywają się zawsze w czerwcu, kadencja trwa 5 lat. Wybory trwają cały tydzień. Każdy kraj ma swoje sposoby wybierania, są przeprowadzanie na zasadzie własnych ordynacji.

Formuła procentowa w każdym kraju, różni się ona, bo są różne progi procentowe.

Różnice:

ü Metoda liczenia

ü Progi procentowe

ü Czynne prawo wyborcze (od 18 lat, Austria od 16)

ü Bierne prawo wyborcze (od 18-25 lat; Dania-18, Polska-21, Włochy-25)

Uwagi:

1) Posłowie korzystają z immunitetu parlamentarnego (podobne do immunitetów parlamentarzystów siedzib państwowych);

2) Wiele lat miało się podwójny mandat, od 2004r. można być tylko eurodeputowanym i koniec, nikim więcej;

3) Diety członków PE do 2009r. deputowani dostawali diety odpowiadające dietom parlamentarzystom państwowym pierwszej izby (diet są różne w każdym państwie).

Organy Parlamentu Europejskiego:

Kierownicze:

1) PRZEWODNICZĄCY MARTIN SCHULZ OBECNIE!!

2) PREZYDIUM

3) KONFERENCJA PRZEWODNICZĄCYCH

4) KONFERENCJA PRZEWODNICZĄCYCH KOMISJII

5) KONFERENCJA PRZEWODNICZĄCYCH DELEGACJI

Merytoryczne

1) Komisje:

ü Stałe 21 obecnie

ü Tymczasowe

ü Specjalne 1 obecnie

2) Delegacje (utrzymywanie kontaktów z państwami nienależącymi do UE) ponad 30 obecnie

Polityczne <grupy polityczne i frakcje>

Administracyjne Sekretariat Generalny.

Kompetencje Parlamentu Europejskiego:

1) Prawodawcze

ü Współuczestniczy w stanowieniu prawa unijnego

ü Procedura konsultacji

ü Procedura ustawodawcza

ü Procedura zgody

2) Budżetowe

ü Współuczestniczy w kształtowania budżetu

3) Kontrolne

ü Kontroluje instytucje UE <przede wszystkim Komisje Europejska>

4) Międzynarodowe

ü Kontakty zewnętrzne

ü Prawo unijne-wyraża zgodę na zawieranie umów międzynarodowych

5) Kreacyjne

ü Parlament współuczestniczy w planowaniu, obsadzaniu składu

TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY

Instytucja UE. Różne nazwy w różnych państwach. Organ kontroli finansowej, nie jest organem sądowym.

22.07.1975 powołany na mocy decyzji. Traktat z Mastricht nadał status instytucji podstawowej.

Dwa zjawiska àkonsekwencje:

ü Od 70 roku zmienia się struktura budżetu

ü Rosła skala problemów finansowych

Skład:

Po jednym członku z każdego państwa członkowskiego.

Procedura powoływania jest 3 etapowa:

I. Rządy przedstawiają kandydatury

II. Kandydatura opiniowana przez PE

III. Powołanie danej osoby przez Rade większością kwalifikowaną.

Na czele stoi prezes wybierany spośród członków. VICTOR MANUEL DA SILVA CALDERIA Z PORTUGALII OBECNIE!!

5 izb kontrolnych- z tego 4 o charakterze zewnętrznym.

Trybunał zajmuje się kontrolą przychodów i wydatków UE. Ma dostęp do różnego rodzaju dokumentów. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości:

ü Informuje kontrolowaną jednostkę, zaleca zakres działania

ü Informuje opinie publiczna/media

ü Może zawiadomić inne instytucje UE.

SĄDY UNIJNE

Oparte o trzy instytucje obecnie:

I. TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI UE

II. SĄD

III. SĄD DS. SŁUŻBY PUBLICZNEJ

Skład TS i Sądu:

Liczna członków odpowiada liczbie państw członkowskich. Jedna różnica: w TS są rzecznicy generalni, których nie ma w Sądzie. Rzeczników jest 8. Zadanie rzecznika jest przygotowanie propozycji merytorycznego rozwiązania sprawy. Kandydaci na członków muszą spełniać szereg wymagań. Podstawowym wymogiem są kwalifikacje i doświadczenia.

MAREK SAPIAN polak w TS

IRENA WISZNIESKA-BIAŁECKA w Sądzie

Skład Sądu ds. służby publicznej:

8 sędziów, aktu powołania dokonuje Rada większością kwalifikowaną.

Struktura sądów:

ü Organy kierownicze

ü Izby

Najmniej rozbudowany jest sąd ds. służby publicznej.

Zakres działań TS i SĄDU jest szerszy.

TS jest sądem odwoławczym od wyroków Sądu i Sądu ds. służby publicznej.

Zajmują się:

1) Kontrola legalności aktów prawa unijnego

2) Rozpatrują skargi na bezczynność instytucji

3) Skargi odszkodowawcze

4) Prawo wydawania orzeczeń wstępnych (prejudykcyjnych)

5) Kontrola postepowanie państw członkowskich

6) Prawo orzekania zgodności umów międzynarodowych z prawe unijnym.

Date: 2015-01-11; view: 1519