Kongres wiedeński, który ukształtował ład terytorialny Europy, całkowicie pomijał dążenia narodów do samostanowienia, zajmując się tylko kwestią zabezpieczenia na jak najdłuższy czas kontrolowanej przez zwycięskie mocarstwa stabilizacji na kontynencie. Przez długi czas postanowienia kongresowe funkcjonowały dzięki istnieniu tzw. "Świętego Przymierza", ale między poszczególnymi mocarstwami europejskimi coraz częściej zaczęło dochodzić do nieporozumień. Zjednoczenie Włoch w roku 1861 i Niemiec w roku 1871, będące wynikiem dążeń nacjonalistycznych, poważnie naruszyło wcześniejszą równowagę sił. W wyniku wojny francusko-pruskiej – 1870, Francja straciła Alzację i Lotaryngię na rzecz Niemiec, co zrodziło w narodzie francuskim chęć odwetu na sąsiedzie i zmazania hańby klęski (ruch ten nazwano rewanżyzmem). Także w Austro-Węgrzech i na Bałkanach dochodziło do licznych spięć na tle etnicznym. Niepokoje te były podsycane szczególnie w południowej części cesarstwa, gdzie mieszkały liczne narody słowiańskie, podatne na doktrynę panslawizmu[4] szerzoną przez Serbię i Rosję[5]. Przeciwieństwem panslawizmu był pangermanizm, którego zwolennicy funkcjonowali w elitach rządowych Niemiec i Austro-Węgier, co prowadziło nieuchronnie do zaognienia konfliktu. Jednym z czynników, który wpłynął na zwiększenie się współzawodnictwa pomiędzy państwami europejskimi, był imperializm. Wielka Brytania, Niemcy i Francja potrzebowały zamorskich rynków zbytu dla swoich towarów, których produkowano coraz więcej w wyniku postępów rewolucji przemysłowej. Kraje te dokonywały ekspansji gospodarczej w Afryce, Azji i Oceanii. Francja i Anglia zdołały pokojowo rozwiązać wszelkie kwestie sporne dotyczące kolonii. Jednak obydwa te państwa nie potrafiły sobie poradzić z postawą roszczeniową II Rzeszy, która prowadziła agresywną politykę w tym zakresie (m.in. w północnej Afryce), co prowadziło do licznych napięć. Na Bliskim Wschodzie rozpadające się Imperium osmańskie kusiło sąsiednie Austro-Węgry oraz Rosję, które przygotowywały się do podziału ziem słabnącego sąsiada.
PRZYCZYNY CZ 2 (dla mniej rozgarniętych:P )
Rywalizacja między mocarstwami:
-Francusko – Niemiecki – o Alzację i Lotaryngię
-Angielsko – Niemiecki – Rywalizacja o rynki zbytu, Niemcy chcą nowego podziały Świata (kolonii)
-Austriacko – Rosyjski – Kocioł Bałkański ,Rosja chce opanować cieśniny naddunajskie
- Rosyjsko – Niemiecki – Inny typ polityki niemieckiej, chcą obie podporządkować Rosję
- Doktryna Panslawizmu Rosji oraz antagonistyczna do niej pangermanizm Niemiecki
Pangermanizm to nacjonalistyczny nurt polityczny, powstały na przełomie XIX i XX wieku, stawiający sobie za cel zjednoczenie w jednym państwie wszystkich ludów pochodzenia germańskiego.
Panslawizm – ruch kulturalno-polityczny o różnorodnym zabarwieniu politycznym, powstały w Czechach na początku XIX wieku, dążący do wyzwolenia, a następnie zjednoczenia politycznego, gospodarczego i kulturalnego Słowian.
Do przyczyn zaliczamy także konflikty na początku XX wieku:
-Rosyjko- Japoński
Atak Japoński na Port Artur – w lutym 1904 – admirał togo
Klęska Rosji w Bitwie pod Cuszimą w maju 1905
rozpoczyna się kryzys i rewolucja w Rosji
car wydaje manifest w którym : nadaje konstytucja, zapowiada reformy i zapowiada powołanie dumy państwowej
-Konflikty Marokańskie
Przyczyną były niemcy(sa izolowane) – które chchiały wpływów w Afryce kosztem Francji i rzucają jej wyzwanie.
1. 1905-1906 pierwszy konflikt nic Niemcy nie wskurali
2. 1911 „skok pantery od Agadiru” czyli atak niemieckiego statku na port w maroku
Bezpośrednia przyczyna wybuchu wojny:
zabójstwo arcyksięcia Franciszka Ferdynenda w sarajewie przez organizację czarna ręka – 28 czerwa 1914 Wystosowano ultimatun dla srbów na które nie przystali i Austro-Węgry wypowiadają jej wojne 28 lipca
1 sierpnia Niemcy – Rosji, 3-go Niemcy uderzają na Belgię i Francję, a 4-go Anglia wypowiada wojnę Niemcom
Font Wschodni:
rosja udarze na Galicję i ją zajmuję, ale ponosi duże straty w prusach
sierpień 1914- Zwycięstwo Niemiec w Bitwe pod Tannenbergiem
Wrzesień - porażka Rosji przy jeziorah Mazurskich
1915 rok – ofensywa państw centralnych – Klęska Rosji pod Gorlicami, Niemcy zajmują ziemie Polskie, Litwe z Wilnem, tarnopolski
!916 ofensywa Brusiłowa – sukces Rosji, przełamanie obrony Austrii
1917 – rewoluca w Rosji i osłabienie działań
luty 1918 – rozmowy pokojowe w Brześciu, negocjacje z Niemcami zerwane przez trockiego
ofensywa Niemieci zajęcie dużych obszarów rosji
Marzec - bolszewicy podpisują ugode
front Zachodni:
plan Shlifena – szybka wojna, dowodził także hindeburk i Helmut von moltke
wrzesień 1914- Bitwa nad Marną, zatrzymanie ofensywy Niemieckiej
Biltwa o Flandrie – poraka Niemiec, do 1918 roku wojan pozycyjna
1916 0 ofensywa Niemeicka, próba zdobycia Verdun, walki trwały pół oku, ale nie zdobyto
czerwiec – lipiec 1916 bitwa nad rzeką Sommą – większe straty po stronie Niemieckiej
!917 – Ofensywa Nivella – nieudana francuska ofensywa, czekają na amerykanów, którzy 6 kwietnia wypowiadają wojne szwabom
1918 – luty – 5 ofensyw Niemeickich, marna 2
czerwiec-lipiec kontra antanty już z USA i kleski Niemiec
listopad rewolucja w Niemczech
11.11 zakończenie wojny, podpisanie rozejmu w Compeigne