Napisz w liczbie mnogiej.

Wzór: Imię - imiona; ramię - ..., znamię - ... brzemię - ..., ciemię - ..., plemię ..., przedramię - ..., strzemię - ..., wymię - ... .

kurczę - kurczęta, cielę - ..., zwierzę - ... , prosię - ..., bliźnię - ..., bocianię - ..., chłopię - ..., dziecię - ..., gawronię - ..., gąsię - ..., gołębię - ..., jagnię - ... .

Rzeczowniki złożone (złożenia)

Wyrazy pochodne, powstałe od dwóch wyrazów podstawowych i zawierające dwie podstawy słowotwórcze, nazywamy wyrazami złożonymi. Rdzenie są połączone za pomocą samogłosek o, i, y, czasami — bezpośrednio, bez samogłoski łączącej.

Temat fleksyjny	+	Interfiks	+	Formant fleksyjny	+	Formant słowo-twórczy	=	Rzeczownik złożony
drze-o	+	-o-	+	ryt(-y)	+	-	=	drzeworyt
długo	+	-	+	pis(-ać)	+	-	=	długopis
łam (-ać)	+	-i-	+	głow(-a)	+	-ka	=	łamigłówka
ksiąg (-a)	+	-o-	+	zbiór (-)	+	-	=	księgozbiór
cudz(-a)	+	-o-	+	ziemi (-a)	+	-ka	=	cudzoziemka
pięć (-)	+	-o	+	lat(-a)	+	-ka	=	pięciolatka
pół(-)	-I	-	+	finał( -)	+	-	=	półfinał

3.2. Od jakich wyrazów zostały utworzone poniższe złożenia?

Wzór: śrubokręt - śruba i kręcić; bajkopisarz, całokształt, darmozjad, wodociąg, gwiazdozbiór, rękopis, powieściopisarz, ludożerca, parowóz, grzybobranie, wyrwidąb, męczydusza.

3.3. Utwórz złożenia, zbudowane na następujących wyrazach podstawowych.

Wzór: trzynaście i głoska – trzynastogłoskowiec; czas i mierzyć; cztery i wiersz; daleko i widzieć; równoległy i bok; ćwierć i nuta; balet i mistrz; dwa i wiersz; krótki i widzieć; księga i zbiór; ćwierć i finał; cztery (czworo) i noga, liczyć i krupa, sam i latać, wozić i woda, ciąg i woda; dobry i byt; sam i obsługa; zegar i mistrz.

3.4. Uzupełnij brakujący człon w podanych wyrazach złożonych.

Cudzo..., dwu..., gazo... , wodo…, śniego…, kino…, filmo…, muzyko…, młodo … .

3.5. Utwórz złożenia.

Ten, który nosi listy. Ten, który czyni dobro. Ten, który daje (dawać) chleb (pracę). Ten, który bawi damy. Ten, który czyści buty. Ten, kto chodzi do pierwszej klasy. To, co chroni przed piorunem. To, co jest ryte w drzewie. To, co napisane na brudno.

Liczebniki nieokreślone typu kilka, kilkanaście, kilkadziesiąt.

Przybliżoną liczbę przedmiotów można podać, używając tzw. liczebników nieokreślonych (nieoznaczonych). Należą do nich wyrazy: parę (2 - 3); kilka (3 - 9); kilkanaście (11 - 19); kilkadziesiąt (20 - 90); kilkaset (200 - 900). Formy paręnaście, parędziesiąt, paręset są rzadko używane.

M kilka kilkanaście kilkadziesiąt kilkaset

D kilku kilkanastu kilkudziesięciu kilkuset

C kilku kilkanaśtu kilkudziesięciu kilkuset

B kilka kilkanaście kilkadziesiąt kilkaset

N kilku lub kilkoma kilkunastu lub kilkunastoma kilkudziesięciu lub kilkudziesięcioma kilkuset lub kilkomaset

Ms (o) kilku (o) kilkanastu (o) kilkudziesięciu (o) kilkuset

Podobnie odmieniają się zaimki liczebne ile, tyle oraz liczebnik nieokreślony wiele:

M ile tyle wiele

D ilu tylu wielu

C ilu tylu wielu

B ile tyle wiele

N ilu lub iloma tylu lub tyloma wielu lub wieloma

Ms (o) ilu (o) tylu (o) wielu

Wszystkie wymienione wyrazy wchodzą z określanymi przez nie rzeczowni-kami w związek rządu: parę lat, kilkaset złotych, wiele pieniędzy. Rzeczowniki osobowe rodzaju męskiego wchodzą z tymi liczebnikami w takie same związki składniowe, jak z liczebnikami głównymi od 5 wzwyż, tzn. w funkcji M. i B. występuje ich postać dopełniaczowa: Ilu mężczyzn przyszło? Kilkunastu robot-ników budowało dom. Wielu ludzi tu pracuje. Widziałem kilkuset żołnierzy.

3.6. Wstaw odpowiednie formy podanych liczebników nieokreślonych lub zaimków liczebnych: parę - paru; kilka – kilku; kilkanaście - kilkunastu; kilka-dziesiąt - kilkudziesięciu; kilkaset - kilkuset; ile - ilu; tyle - tylu; wiele - wielu.

Przyjadę za ... dni. Wrócę po ... dniach. Od ... dni źle się czuję. Nie myślałem, że na rozmowę przyjedzie aż ... kandydatów. Na boisku ... chłopców grało w piłkę. Wujek przysłał ... swoich zdjęć. Nad szkicem pracowało ... malarzy. ... kobiet pracuje w firmach. ... masz lat? ... masz koleżanek w biurze? Miasteczko Różaniec ma ... mieszkańców. W mieście stoi ... pomników.

3.7. Zamień liczby na wyrazy umieszczone w ramce z poprzedniego ćwiczenia.

3 uczelni, 530 studentów przystąpiło do konkursu. Chciałbym żyć przez 200 lat. Mam 15 bliskich znajomych. Spędziłam czas z 2 przyjaciółkami. 300 uczestników świadczyło o dużym zainteresowaniu konkursem. 29 studentów wyróżniono na apelu. Znam 3 życzliwych ludzi. Nie jeden, lecz 2 chłopców to przygotowuje.

3.8. Zamień wykropkowane miejsca w zdaniach liczebnikami nieokreślony-mi: kilka, kilkanaście, kilkadziesiąt w odpowiedniej formi.

... uczniów zachorowało. ... niemieckich myśliwców zaatakowało go po drodze. Anna była śliczną dziewczynką, o ... lat młodsza od Franka. Ślady Anielki, wyraźne w ... miejscach, nagle urwały się. Co ... kroków potykał się i upadł. Już tylko ... centymetrów dzieliło go od przeciwległego brzegu ekranu. Takich grup jest juz w naszym kraju ... . Każdy nauczyciel ma szanse kształcenia w ciągu swego życia co najmniej ... uczniów. Warto posłuchać tych ... ekspertów.

3.9. Używając liczebników nieokreślonych, przekształć zdania według wzoru. Wzór: W pokoju spali młodzi mężczyźni. (kilku) ... spało kilku młodych mężczyzn.

Protestujący studenci zebrali się w Rynku. (kilkuset) Leniwi uczniowie poszli na wagary. (kulkunastu) Starsze kobiety stały przed sklepem. (kilka) Młodzi ludzie poszli na dyskotekę. (kilku) Połamane krzesła stały na strychu. (kilka) W butiku pracują nowe ekspedientki. (kilka) Znani aktorzy grają w tym teatrze. (paru) Moi przyjaciele są inżynierami. (kilku) Bezdomne psy chodziły po parku. (parę)

TEKST UZUPEŁNIAJĄCY

Date: 2015-12-11; view: 994

<== previous page	\|	next page ==>
Podaj odpowiedzi na pytania.	\|	Banking Sector Analyst / Economist

doclecture.net - lectures - 2014-2025 year. Copyright infringement or personal data (0.063 sec.)