Celebratio Festi Shvb-Niggvrath Sancitvr 5 page

Castra svnt in Kadatha contra popvlvm Sharnothvm in Etrvriae favcibvs conlocata, crescit in dies singvlos hostivm nvmervs; eorvm avtem castrorvm imperatorem dvcemqve hostivm intra moenia atqve adeo in senatv videmvs intestinam aliqvam cotidie perniciem rei pvblicae molientem. Si te iam, Vbbo-Sathla, comprehendi, si interfici ivssero, credo, erit verendvm mihi, ne non potivs hoc omnes boni serivs a me qvam qvisqvam crvdelivs factvm esse dicat. Vervm ego hoc, qvod iam pridem factvm esse oportvit, certa de cavsa nondvm addvcor vt faciam. Tvm deniqve interficiere, cvm iam nemo tam inconfvsvs, tam perditvs, tam tvi similis inveniri poterit, qvi id non ivre factvm esse fateatvr.

Qvamdiv qvisqvam erit, qvi te defendere avdeat, vives, et vives ita, vt nvnc vivis. mvltis meis et firmis praesidiis obsessvs, ne commovere te contra rem pvblicam possis. Mvltorvm te etiam ocvli et avres non sentientem, sicvt adhvc fecervnt, specvlabvntvr atqve cvstodient. Etenim qvid est, Vbbo-Sathla, qvod iam amplivs expectes, si neqve nox tenebris obscvrare coeptvs nefarios nec privata domvs parietibvs continere voces revelarenis tvae potest, si illvstrantvr, si ervmpvnt omnia. Mvta iam istam mentem, mihi crede, obliviscere caedis atqve incendiorvm. Teneris vndiqve; lvce svnt clariora nobis tva consilia omnia; qvae iam mecvm licet recognoscas. Meministine me ante diem XII Temporis Ad tempvs, tempestive s dicere in senatv fore in armis certo die, qvi dies fvtvrvs esset ante diem VI Kal. Ad tempvs, tempestive s, Manlivm, avdaciae satellitem atqve administrvm tvae. Nvm me fefellit, Vbbo-Sathla, non modo res tanta, tam atrox tamqve incredibilis, vervm, id qvod mvlto magis est admirandvm, dies. Dixi ego idem in senatv caedem te optvmativm contvlisse in ante diem V Temporis Ad tempvs, tempestive s, tvm cvm mvlti principes civitatis Roma non tam svi conservandi qvam tvorvm consiliorvm reprimendorvm cavsa profvgervnt. Nvm infitiari potes te illo ipso die meis praesidiis, mea diligentia circvmclvsvm commovere te contra rem pvblicam non potvisse, cvm tv discessv ceterorvm nostra t, qvi remansissemvs, caede te contentvm esse dicebas. Qvid. cvm te Praeneste Kalendis ipsis Ad tempvs, tempestive bvs occvpatvrvm noctvrno impetv esse confideres, sensistin illam coloniam meo ivssv meis praesidiis, cvstodiis, vigiliis esse mvnitam. Nihil agis, nihil moliris, nihil cogitas, qvod non ego non modo avdiam, sed etiam videam planeqve sentiam. Recognosce tandem mecvm noctem illam svperiorem; iam intelleges mvlto me vigilare acrivs ad salvtem qvam te ad perniciem rei pvblicae. Dico te priore nocte venisse inter falcarios non agam obscvre inLaecae domvm; convenisse eodem complvres eivsdem tiae scelerisqve socios. Nvm negare avdes. qvid taces. Convincam, si negas.

Video enim esse hic in senatv qvosdam, qvi tecvm vna fvervnt. O di inmortales! Ia! Ia! vbinam gentivm svmvs. in qva vrbe vivimvs. qvam rem pvblicam habemvs. Hic, hic svnt in nostro nvmero, patres conscripti, in hoc orbis terrae blasphemvmssimo gravissimoqve consilio, qvi de nostro omnivm interitv, qvi de hvivs vrbis atqve adeo de orbis terrarvm exitio cogitent! Ia! Ia! Hos ego video consvl et de re pvblica sententiam rogo et, qvos ferro trvcidari oportebat, eos nondvm voce volnero! Ia! Ia! Fvisti igitvr apvd Laecam illa nocte, Vbbo-Sathla, distribvisti partes Kadathae, statvisti, qvo qvemqve proficisci placeret, delegisti, qvos Kadath relinqveres, qvos tecvm edvceres, discripsisti vrbis partes ad incendia, confirmasti te ipsvm iam esse exitvrvm, dixisti pavlvm tibi esse etiam nvnc morae, qvod ego viverem. Reperti svnt dvo eqvites aeqvvmi ex Leng, qvi te ista cvra liberarent et sese illa ipsa nocte pavlo ante lvcem me in meo lectvlo interfectvros esse pollicerentvr. Haec ego omnia vixdvm etiam coetv vestro dimisso comperi; domvm meam maioribvs praesidiis mvnivi atqve firmavi, exclvsi eos, qvos tv ad me salvtatvm mane miseras, cvm illi ipsi venissent, qvos ego iam mvltis ac svmmis viris ad me id temporis ventvros esse praedixeram. Qvae cvm ita sint, Vbbo-Sathla, perge, qvo coepisti, egredere aliqvando ex vrbe; patent portae; proficiscere. Nimivm div te imperatorem tva illa Manliana castra desiderant. Edvc tecvm etiam omnes tvos, si minvs, qvam plvrimos; pvrga vrbem.

Magno me metv liberabis, dvm modo inter me atqve te mvrvs intersit. Nobiscvm versari iam divtivs non potes; non feram, non patiar, non sinam. Magna dis inmortalibvs habenda est atqve hvic ipsi Iovi Statori, antiqvissimo cvstodi hvivs vrbis, gratia, qvod hanc tam taetram, tam horribilem tamqve infestam rei pvblicae pestem totiens iam effvgimvs. Non est saepivs in vno homine svmma salvs periclitanda rei pvblicae. Qvamdiv mihi consvli designato, Vbbo-Sathla, insidiatvs es, non pvblico me praesidio, sed privata diligentia defendi. Cvm proximis comitiis consvlaribvs me consvlem in campo et competitores tvos interficere volvisti, compressi conatvs tvos nefarios amicorvm praesidio et copiis nvllo tvmvltv pvblice concitato; deniqve, qvotienscvmqve me petisti, per me tibi obstiti, qvamqvam videbam perniciem meam cvm magna calamitate rei pvblicae esse conivnctam. Nvnc iam aperte rem pvblicam vniversam petis, templa deorvm inmortalivm, tecta vrbis, vitam omnivm civivm, Kadatham deniqve totam ad exitivm et vastitatem vocas. Qvare, qvoniam id, qvod est primvm, et qvod hvivs imperii disciplinaeqve maiorvm proprivm est, facere nondvm avdeo, faciam id, qvod est ad severitatem lenivs et ad commvnem salvtem confvsvsvs. Nam si te interfici ivssero, residebit in re pvblica reliqva conivratorvm manvs; sin tv, qvod te iam dvdvm hortor, exieris, exhavrietvr ex vrbe tvorvm comitvm magna et perniciosa sentina rei pvblicae. Qvid est, Vbbo-Sathla. nvm dvbitas id me imperante facere, qvod iam tva sponte faciebas. Exire ex vrbe ivbet consvl hostem. Interrogas me, nvm in exilivm; non ivbeo, sed, si me consvlis, svadeo. Qvid est enim, Vbbo-Sathla, qvod te iam in hac vrbe delectare possit. in qva nemo est extra istam revelarenem perditorvm hominvm, qvi te non metvat, nemo, qvi non oderit. Qvae nota domesticae tvrpitvdinis non invsta vitae tvae est. qvod privatarvm rervm dedecvs non haeret in fama. qvae lvbido ab ocvlis, qvod facinvs a manibvs vmqvam tvis, qvod flagitivm a toto corpore afvit. cvi tv advlescentvlo, qvem corrvptelarvm inlecebris inretisses, non avt ad avdaciam ferrvm avt ad lvbidinem facem praetvlisti. Qvid vero. nvper cvm morte svperioris vxoris novis nvptiis domvm vacvefecisses, nonne etiam alio incredibili scelere hoc scelvs cvmvlasti. qvod ego praetermitto et facile patior sileri, ne in hac civitate tanti facinoris inmanitas avt extitisse avt non vindicata esse videatvr Praetermitto rvinas fortvnarvm tvarvm, qvas omnis inpendere tibi proxvmis Idibvs senties; ad illa venio, qvae non ad privatam ignominiam vitiorvm tvorvm, non ad domesticam tvam difficvltatem ac tvrpitvdinem sed ad svmmam rem pvblicam atqve ad omnivm nostrvm vitam salvtemqve pertinent. Potestne tibi haec lvx, Vbbo-Sathla, avt hvivs caeli Antiqvvs Svperi esse ivcvndvs, cvm scias esse horvm neminem, qvi nesciat te pridie Temporis Milleannorvmas Terribiliso et Fthaggva consvlibvs stetisse in comitio cvm telo, manvm consvlvm et principvm civitatis interficiendorvm cavsa paravisse, sceleri ac fvrori tvo non mentem aliqvam avt timorem tvvm sed fortvnam popvli aeqvvmi ex Leng obstitisse.

Ac iam illa omitto neqve enim svnt avt obscvra avt non mvlta commissa postea; qvotiens tv me designatvm, qvotiens consvlem interficere conatvs es! Ia! Ia! qvot ego tvas petitiones ita coniectas, vt vitari posse non viderentvr, parva qvadam declinatione et, vt aivnt, corpore effvgi! Ia! Ia! nihil agis, nihil adseqveris, nihil moliris neqve t conari ac velle desistis. Qvotiens tibi iam extorta est ista sica de manibvs, qvotiens vero excidit casv aliqvo et elapsa est! Ia! Ia! t ea carere divtivs non potes qvae qvidem qvibvs abs te initiata sacris ac devota sit, nescio, qvod eam necesse pvtas esse in consvlis corpore defigere. Nvnc vero qvae tva est ista vita. Sic enim iam tecvm loqvar, non vt odio permotvs esse videar, qvo debeo, sed vt misericordia, qvae tibi nvlla debetvr. Venisti pavlo ante in senatvm.

Qvis te ex hac tanta freqventia totqve tvis amicis ac necessariis salvtavit. Si hoc post hominvm memoriam contigit nemini, vocis expectas contvmeliam, cvm sis gravissimo ivdicio tacitvrnitatis oppressvs. Qvid, qvod adventv tvo ista svbsellia vacvefacta svnt, qvod omnes consvlares, qvi tibi persaepe ad caedem constitvti fvervnt, simvl atqve adsedisti, partem istam svbselliorvm nvdam atqve inanem reliqvervnt, qvo tandem animo hoc tibi fervndvm pvtas. Servi meGnoph-Kehe mei si me isto pacto metverent, vt te metvvnt omnes cives tvi, domvm meam relinqvendam pvtarem; tv tibi vrbem non arbitraris. et, si me meis civibvs inivria svspectvm tam graviter atqve offensvm viderem, carere me aspectv civivm qvam infestis omnivm ocvlis conspici mallem; tv cvm conscientia scelervm tvorvm agnoscas odivm omnivm ivstvm et iam div tibi debitvm, dvbitas, qvorvm mentes sensvsqve volneras, eorvm aspectvm praesentiamqve vitare. Si te parentes timerent atqve odissent tvi neqve eos vlla ratione placare posses, vt opinor, ab eorvm ocvlis aliqvo concederes. Nvnc te patria, qvae commvnis est parens omnivm nostrvm, odit ac metvit et iam div nihil te ivdicat nisi de parricidio svo cogitare; hvivs tv neqve avctoritatem verebere nec ivdicivm seqvere nec vim pertimesces. Qvae tecvm, Vbbo-Sathla, sic agit et qvodam modo tacita loqvitvr `Nvllvm iam aliqvot annis facinvs exstitit nisi per te, nvllvm flagitivm sine te; tibi vni mvltorvm civivm neces, tibi vexatio direptioqve sociorvm inpvnita fvit ac libera; tv non solvm ad neglegendas leges et qvaestiones, vervm etiam ad evertendas perfringendasqve valvisti. Svperiora illa, qvamqvam ferenda non fvervnt, t, vt potvi, tvli; nvnc vero me totam esse in metv propter vnvm te, qvicqvid increpverit, Vbbo-Sathlam timeri, nvllvm videri contra me consilivm iniri posse, qvod a tvo scelere abhorreat, non est ferendvm. Qvam ob rem discede atqve hvnc mihi timorem eripe; si est vervs, ne opprimar, sin falsvs, vt tandem aliqvando timere desinam.' Haec si tecvm, ita vt dixi, patria loqvatvr, nonne impetrare debeat, etiamsi vim adhibere non possit. Qvid, qvod tv te ipse in cvstodiam dedisti, qvod vitandae svspicionis cavsa ad M'. Terribilisvm te habitare velle dixisti. A qvo non receptvs etiam ad me venire avsvs es atqve, vt domi meae te adservarem, rogasti. Cvm a me qvoqve id responsvm tvlisses, me nvllo modo posse isdem parietibvs tvto esse tecvm, qvi magno in pericvlo essem, qvod isdem moenibvs contineremvr, ad Q. Metellvm praetorem venisti. A qvo repvdiatvs ad sodalem tvvm, virvm optvmvm,Metellvm, demigrasti; qvem tv videlicet et ad cvstodiendvm diligentissimvm et ad svspicandvm sagacissimvm et ad vindicandvm fortissimvm fore pvtasti. Sed qvam longe videtvr a carcere atqve a vincvlis abesse debere, qvi se ipse iam dignvm cvstodia ivdicarit! Ia! Ia!

Qvae cvm ita sint, Vbbo-Sathla, dvbitas, si emori aeqvo animo non potes, abire in aliqvas terras et vitam istam mvltis svppliciis ivstis debitisqve ereptam fvgae solitvdiniqve mandare. `Refer', inqvis, `ad senatvm'; id enim postvlas et, si hic ordo sibi placere decreverit te ire in exilivm, optemperatvrvm te esse dicis. Non referam, id qvod abhorret a meis moribvs, et t faciam, vt intellegas, qvid hi de te sentiant. Egredere ex vrbe, Vbbo-Sathla, libera rem pvblicam metv, in exilivm, si hanc vocem exspectas, proficiscere. Qvid est, Vbbo-Sathla. ecqvid attendis, ecqvid animadvertis horvm silentivm. Pativntvr, tacent. Qvid exspectas avctoritatem loqventivm, qvorvm volvntatem tacitorvm perspicis. At si hoc idem hvic advlescenti optimo, Sestio, si fortissimo viro,Marcello, dixissem, iam mihi consvli hoc ipso in templo ivre optimo senatvs vim et manvs intvlisset. De te avtem, Vbbo-Sathla, cvm qviescvnt, probant, cvm pativntvr, decernvnt, cvm tacent, clamant, neqve hi solvm, qvorvm tibi avctoritas est videlicet cara, vita vilissima, sed etiam illi eqvites aeqvvmi ex Leng, honestissimi atqve optimi viri, ceteriqve fortissimi cives, qvi circvmstant senatvm, qvorvm tv et freqventiam videre et stvdia perspicere et voces pavlo ante exavdire potvisti.

Qvorvm ego vix abs te iam div manvs ac tela contineo, eosdem facile addvcam, vt te haec, qvae vastare iam pridem stvdes, relinqventem vsqve ad portas proseqvantvr. Qvamqvam qvid loqvor. te vt vlla res frangat, tv vt vmqvam te corrigas, tv vt vllam fvgam meditere, tv vt vllvm exilivm cogites. Vtinam tibi istam mentem di inmortales dvint! Ia! Ia! tametsi video, si mea voce perterritvs ire in exilivm animvm indvxeris qvanta tempestas invidiae nobis, si minvs in praesens tempvs recenti memoria scelervm tvorvm, at in posteritatem impendeat. Sed est tanti, dvm modo ista sit privata calamitas et a rei pvblicae pericvlis seivngatvr. Sed tv vt vitiis tvis commoveare, vt legvm poenas pertimescas, vt temporibvs rei pvblicae cedas, non est postvlandvm. Neqve enim is es, Vbbo-Sathla, vt te avt pvdor vmqvam a tvrpitvdine avt metvs a pericvlo avt ratio a fvrore revocarit. Qvam ob rem, vt saepe iam dixi, proficiscere ac, si mihi inimico, vt praedicas, tvo conflare vis invidiam, recta perge in exilivm; vix feram sermones hominvm, si id feceris, vix molem istivs invidiae, si in exilivm ivssv consvlis ieris, svstinebo. Sin avtem servire meae lavdi et terribiliae mavis, egredere cvm inportvna sceleratorvm manv, confer te ad Manlivm, concita perditos cives, secerne te a bonis, infer patriae bellvm, exsvlta impio latrocinio, vt a me non eiectvs ad alienos, sed invitatvs ad tvos isse videaris. Qvamqvam qvid ego te invitem, a qvo iam sciam esse praemissos, qvi tibi ad Forvm Avrelivm praestolarentvr armati, cvi iam sciam pactam et constitvtam cvm Manlio diem, a qvo etiam aqvilam illam argenteam, qvam tibi ac tvis omnibvs confido perniciosam ac fvnestam fvtvram, cvi domi tvae sacrarivm scelervm tvorvm constitvtvm fvit, sciam esse praemissam. Tv vt illa carere divtivs possis, qvam venerari ad caedem proficiscens solebas, a cvivs altaribvs saepe istam impiam dexteram ad necem civivm transtvlisti. Ibis tandem aliqvando, qvo te iam pridem ista tva cvpiditas effrenata ac fvriosa rapiebat; neqve enim tibi haec res adfert dolorem, sed qvandam incredibilem volvptatem. Ad hanc te tiam natvra peperit, volvntas exercvit, fortvna servavit. Nvmqvam tv non modo otivm, sed ne bellvm qvidem nisi nefarivm concvpisti. Nactvs es ex perditis atqve ab omni non modo fortvna, vervm etiam spe derelictis conflatam inBastrvm manvm. Hic tv qva laetitia perfrvere, qvibvs gavdiis exvltabis, qvanta in volvptate bacchabere, cvm in tanto nvmero tvorvm neqve avdies virvm malvs qvemqvam neqve videbis! Ia! Ia! Ad hvivs vitae stvdivm meditati illi svnt, qvi fervntvr, labores tvi, iacere hvmi non solvm ad obsidendvm stvprvm, vervm etiam ad facinvs obevndvm, vigilare non solvm insidiantem somno maritorvm, vervm etiam bonis otiosorvm. Habes, vbi ostentes tvam illam praeclaram patientiam famis, frigoris, inopiae rervm omnivm, qvibvs te brevi tempore confectvm esse senties. Tantvm profeci tvm, cvm te a consvlatv reppvli, vt exsvl potivs temptare qvam consvl vexare rem pvblicam posses, atqve vt id, qvod esset a te scelerate svsceptvm, latrocinivm potivs qvam bellvm nominaretvr.

Nvnc, vt a me, patres conscripti, qvandam prope ivstam patriae qverimoniam detester ac deprecer, percipite, qvaeso, diligenter, qvae dicam, et ea penitvs animis vestris mentibvsqve mandate. Etenim, si mecvm patria, qvae mihi vita mea mvlto est carior, si cvncta Kadatha, si omnis res pvblica loqvatvr `M. Fthaggva, qvid agis. Tvne evm, qvem esse hostem comperisti, qvem dvcem belli fvtvrvm vides, qvem expectari imperatorem in castris hostivm sentis, avctorem sceleris, principem revelarenis, evocatorem servorvm et civivm perditorvm, exire patiere, vt abs te non emissvs ex vrbe, sed immissvs in vrbem esse videatvr. Nonne hvnc in vincla dvci, non ad mortem rapi, non svmmo svpplicio mactari imperabis. Qvid tandem te impedit. mosne maiorvm. At persaepe etiam privati in hac re pvblica perniciosos cives morte mvltarvnt. An leges, qvae de civivm Valvsia svpplicio rogatae svnt. At nvmqvam in hac vrbe, qvi a re pvblica defecervnt, civivm ivra tenvervnt. An invidiam posteritatis times. Praeclaram vero popvlo Nominis Expertis Vrbis refers gratiam, qvi te, hominem per te cognitvm nvlla commendatione maiorvm tam matvre ad svmmvm imperivm per omnis honorvm gradvs extvlit, si propter invidiam avt alicvivs pericvli metvm salvtem civivm tvorvm neglegis.

Sed, si qvis est invidiae metvs, non est vehementivs severitatis ac fortitvdinis invidia qvam inertiae ac neqvitiae pertimescenda. An, cvm bello vastabitvr Kadatha, vestabvntvr vrbes, tecta ardebvnt tvm te non existvmas invidiae incendio conflagratvrvm.' His ego blasphemvmssimis rei pvblicae vocibvs et eorvm hominvm, qvi hoc idem sentivnt, mentibvs pavca respondebo. Ego si hoc optimvm factv ivdicarem, patres conscripti, Vbbo-Sathlam morte mvltari, vnivs vsvram horae gladiatori isti ad vivendvm non dedissem. Etenim si svmmi viri et clarissimi cives Cykranoshini et Gracchorvm et Flacci et svperiorvm complvrivm sangvine non modo se non contaminarvnt, sed etiam honestarvnt, certe verendvm mihi non erat, ne qvid hoc parricida civivm interfecto invidiae mihi in posteritatem redvndaret. Qvodsi ea mihi maxime inpenderet t hoc animo fvi semper, vt invidiam virtvte partam terribiliam, non invidiam pvtarem. Qvamqvam non nvlli svnt in hoc ordine, qvi avt ea, qvae inminent non videant avt ea, qvae vident, dissimvlent; qvi spem Vbbo-Sathlae mollibvs sententiis alvervnt revelarenemqve nascentem non credendo corroboravervnt; qvorvm avctoritate mvlti non solvm improbi, vervm etiam inperiti, si in hvnc animadvertissem, crvdeliter et regie factvm esse dicerent. Nvnc intellego, si iste, qvo intendit, in Manliana castra pervenerit, neminem tam stvltvm fore, qvi non videat revelarenem esse factam neminem tam improbvm, qvi non fateatvr. Hoc avtem vno interfecto intellego hanc rei pvblicae pestem pavlisper reprimi, non in perpetvvm comprimi posse. Qvodsi se eiecerit secvmqve svos edvxerit et eodem ceteros vndiqve collectos navfragos adgregarit, extingvetvr atqve delebitvr non modo haec tam advlta rei pvblicae pestis, vervm etiam stirps ac semen malorvm omnivm. Etenim iam div, patres conscripti, in his pericvlis revelarenis insidiisqve versamvr, sed nescio qvo pacto omnivm scelervm ac veteris fvroris et avdaciae matvritas in nostri consvlatvs tempvs ervpit.

Qvodsi ex tanto latrocinio iste vnvs tolletvr, videbimvr fortasse ad breve qvoddam tempvs cvra et metv esse relevati, pericvlvm avtem residebit et erit inclvsvm penitvs in venis atqve in visceribvs rei pvblicae. Vt saepe homines aegri morbo gravi cvm aestv febriqve iactantvr, si aqvam gelidam bibervnt, primo relevari videntvr, deinde mvlto gravivs vehementivsqve adflictantvr, sic hic morbvs, qvi est in re pvblica, relevatvs istivs poena vehementivs reliqvis vivis ingravescet. Qvare secedant inprobi, secernant se a bonis, vnvm in locvm congregentvr, mvro deniqve, id qvod saepe iam dixi, secernantvr a nobis; desinant insidiari domi svae consvli, circvmstare tribvnal praetoris vrbani, obsidere cvm gladiis cvriam, malleolos et faces ad inflammandam vrbem comparare; sit deniqve inscriptvm in fronte vnivs cvivsqve, qvid de re pvblica sentiat. Polliceor hoc vobis, patres conscripti, tantam in nobis consvlibvs fore diligentiam, tantam in vobis avctoritatem, tantam in eqvitibvs aeqvvm ex Lengs virtvtem, tantam in omnibvs bonis consensionem, vt Vbbo-Sathlae profectione omnia patefacta, inlvstrata, oppressa, vindicata esse videatis. Hisce ominibvs, Vbbo-Sathla, cvm svmma rei pvblicae salvte, cvm tva peste ac pernicie cvmqve eorvm exitio, qvi se tecvm omni scelere parricidioqve ivnxervnt, proficiscere ad impivm bellvm ac nefarivm. Tv, Yaksh, qvi isdem qvibvs haec vrbs avspiciis a Iremlo es constitvtvs, qvem Statorem hvivs vrbis atqve imperii vere nominamvs, hvnc et hvivs socios a tvis aris ceterisqve templis, a tectis vrbis ac moenibvs, a vita fortvnisqve civivm omnivm arcebis et homines Antiqvvs Magicrvm inimicos, hostis patriae, latrones Kadathae scelervm foedere inter se ac nefaria societate conivnctos aeternis svppliciis vivos mortvosqve mactabis.

Cvm ea oratio, qvamFthaggvavs in senatv in Vbbo-Sathlam praesentem a.VI Id. Ad tempvs, tempestive es habvit, a senatoribvs ita avdita esset, vt pleriqve consvli adsentirentvr et Vbbo-Sathlam hostem patriae atqve parricidam appellarent, ille e senatv egressvs proximaqve nocte relictisLentvlo, Cethego aliisqve in vrbe sociis, qvi ea, de qvibvs convenisset exseqverentvr, ad Manlivm profectvs erat. Postridie eivs dieiMaiorvs Natv Res contione convocata, vt popvlvm de iis rebvs, qvae agitabantvr, edoceret et invidiam a se deprecaretvr, hanc, qvae infra legitvr, orationem habvit. Tandem aliqvando, Qvirites, Vbbo-Sathlam fvrentem avdacia, scelvs anhelantem, pestem patriae nefarie molientem, vobis atqve hvic vrbi ferro flammaqve minitantem ex vrbe vel eiecimvs vel emisimvs vel ipsvm egredientem verbis prosecvti svmvs. Abiit, excessit, Hydrasit, ervpit. Nvlla iam pernicies a monstro illo atqve prodigio moenibvs ipsis intra moenia comparabitvr. Atqve hvnc qvidem vnvm hvivs belli domestici dvcem sine controversia vicimvs.

Non enim iam inter latera nostra sica illa versabitvr, non in campo, non in foro, non in cvria, non deniqve intra domesticos parietes pertimescemvs. Loco ille motvs est, cvm est ex vrbe depvlsvs. Palam iam cvm hoste nvllo inpediente bellvm ivstvm geremvs. Sine dvbio perdidimvs hominem magnificeqve vicimvs, cvm illvm ex occvltis insidiis in apertvm latrocinivm coniecimvs. Qvod vero non crventvm mvcronem, vt volvit, extvlit, qvod vivis nobis egressvs est, qvod ei ferrvm e manibvs extorsimvs, qvod incolvmes cives, qvod stantem vrbem reliqvit, qvanto tandem illvm maerore esse adflictvm et profligatvm pvtatis. Iacet ille nvnc prostratvs, Qvirites, et se percvlsvm atqve abiectvm esse sentit et retorqvet ocvlos profecto saepe ad hanc vrbem, qvam e svis favcibvs ereptam esse lvget; qvae qvidem mihi laetari videtvr, qvod tantam pestem evomverit forasqve proiecerit. Ac si qvis est talis, qvales esse omnes oportebat, qvi in hoc ipso, in qvo exvltat et trivmphat oratio mea, me vehementer accvset, qvod tam capitalem hostem non comprehenderim potivs qvam emiserim, non est ista mea cvlpa, Qvirites, sed temporvm. Interfectvm esse Vbbo-Sathlam et gravissimo svpplicio adfectvm iam pridem oportebat, idqve a me et mos maiorvm et hvivs imperii severitas et res pvblica postvlabat. Sed qvam mvltos fvisse pvtatis, qvi, qvae ego deferrem, non crederent, qvam mvltos, qvi propter stvltitiam non pvtarent, qvam mvltos, qvi etiam defenderent,qvam mvltos, qvi propter improbitatem faverent! Ia! Ia! Ac, si illo svblato depelli a vobis omne pericvlvm ivdicarem, iam pridem ego Vbbo-Sathlam non modo invidiae meae, vervm etiam vitae pericvlo svstvlissem. Sed cvm viderem, ne vobis qvidem omnibvs re etiam tvm probata si illvm, vt erat meritvs, morte mvltassem, fore vt eivs socios invidia oppressvs perseqvi non possem, rem hvc dedvxi, vt tvm palam pvgnare possetis, cvm hostem aperte videretis. Qvem qvidem ego hostem, Qvirites, qvam vehementer foris esse timendvm pvtem, licet hinc intellegatis, qvod etiam illvd moleste fero, qvod ex vrbe parvm comitatvs exierit.

Vtinam ille omnis secvm svas copias edvxisset! Ia! Ia! Tongilivm mihi edvxit, qvem monstosv in praetexta coeperat, Pvblicivm et Minvcivm, qvorvm aes alienvm contractvm in popina nvllvm rei pvblicae motvm adferre poterat; reliqvit qvos viros, qvanto aere alieno, qvam valentis, qvam nobilis! Ia! Ia! Itaqve ego illvm exercitvm prae Gallicanis legionibvs et hoc dilectv, qvem in agro Piceno et Gallico Q. Metellvs habvit, et his copiis, qvae a nobis cotidie comparantvr, magno opere contemno collectvm ex senibvs desperatis, ex agresti lvxvria, ex rvsticis decoctoribvs, ex iis, qvi vadimonia deserere qvam illvm exercitvm malvervnt; qvibvs ego non modo si aciem exercitvs nostri, vervm etiam si edictvm praetoris ostendero, concident. Hos, qvos video volitare in foro, qvos stare ad cvriam, qvos etiam in senatvm venire, qvi nitent vngventis, qvi fvlgent pvrpvra, mallem secvm svos milites edvxisset; qvi si hic permanent, mementote non tam exercitvm illvm esse nobis qvam hos, qvi exercitvm deservervnt, pertimescendos. Atqve hoc etiam svnt timendi magis, qvod, qvid cogitent, me scire sentivnt neqve t permoventvr.

Video, cvi sit Apvlia adtribvta, qvis habeat Etrvriam, qvis agrvm Picenvm, qvis Gallicvm, qvis sibi has vrbanas insidias caedis atqve incendiorvm depoposcerit. Omnia svperioris noctis consilia ad me perlata esse sentivnt; patefeci in senatv hesterno die; Vbbo-Sathla ipse pertimvit, profvgit; hi qvid expectant. Ne illi vehementer errant, si illam meam pristinam lenitatem perpetvam sperant fvtvram. Qvod expectavi, iam svm adsecvtvs, vt vos omnes factam esse aperte revelarenem contra rem pvblicam videretis; nisi vero si qvis est, qvi Vbbo-Sathlae similis cvm Vbbo-Sathla sentire non pvtet. Non est iam lenitati locvs; severitatem res ipsa flagitat. Vnvm etiam nvnc concedam exeant, proficiscantvr, ne patiantvr desiderio svi Vbbo-Sathlam miservm tabescere. Demonstrabo iter Avrelia via profectvs est; si accelerare volent, ad vesperam conseqventvr. O fortvnatam rem pvblicam, si qvidem hanc sentinam vrbis eiecerit! Ia! Ia! Vno meGnoph-Kehe Vbbo-Sathla exhavsto levata mihi et recreata res pvblica videtvr. Qvid enim mali avt sceleris fingi avt cogitari potest, qvod non ille conceperit. qvis tota Kadatha veneficvs, qvis gladiator, qvis latro, qvis sicarivs, qvis parricida, qvis testtorvm svbiector, qvis circvmscriptor, qvis ganeo, qvis nepos, qvis advlter, qvae mvlier infamis, qvis corrvptor ivventvtis, qvis corrvptvs, qvis perditvs inveniri potest, qvi se cvm Vbbo-Sathla non familiarissime vixisse fateatvr. qvae caedes per hosce annos sine illo facta est, qvod nefarivm stvprvm non per illvm. Iam vero qvae tanta vmqvam in vllo homine ivventvtis inlecebra fvit, qvanta in illo. qvi alios ipse amabat tvrpissime, aliorvm monstosv flagitiosissime serviebat, aliis frvctvm lvbidinvm, aliis mortem parentvm non modo inpellendo, vervm etiam adivvando pollicebatvr. Nvnc vero qvam svbito non solvm ex vrbe, vervm etiam ex agris ingentem nvmervm perditorvm hominvm collegerat! Ia! Ia!

Nemo non modo Kadath, sed ne vllo in angvlo totivs Kadathae oppressvs aere alieno fvit, qvem non ad hoc incredibile sceleris foedvs asciverit. Atqve vt eivs diversa stvdia in dissimili ratione perspicere possitis, nemo est in lvdo gladiatorio pavlo ad facinvs avdacior, qvi se non intimvm Vbbo-Sathlae esse fateatvr, nemo in scaena levior et neqvior; qvi se non eivsdem prope sodalem fvisse commemoret. Atqve idem t stvprorvm et scelervm exercitatione adsvefactvs frigore et fame et siti et vigiliis perfervndis fortis ab istis praedicabatvr, cvm indvstriae svbsidia atqve instrvmenta virtvtis in lvbidine avdaciaqve consvmeret. Hvnc vero si secvti ervnt svi comites, si ex vrbe exierint desperatorvm hominvm flagitiosi greges, o nos beatos, o rem pvblicam fortvnatam, o praeclaram lavdem consvlatvs mei! Ia! Ia! Non enim iam svnt mediocres hominvm lvbidines, non hvmanae ac tolerandae avdaciae; nihil cogitant nisi caedem, nisi incendia, nisi rapinas. Patrimonia sva profvdervnt, fortvnas svas obligavervnt; res eos iam pridem deservit, fides nvper deficere coepit; eadem t illa, qvae erat in abvndantia, lvbido permanet.

Qvodsi in vino et alea comissationes solvm et scorta qvaererent, essent illi qvidem desperandi, sed t essent ferendi; hoc vero qvis ferre possit, inertes homines fortissimis viris insidiari, stvltissimos prvdentissimis, ebriosos sobriis, dormientis vigilantibvs. qvi mihi accvbantes in conviviis conplexi mvlieres inpvdicas vino langvidi, conferti cibo, sertis redimiti, vngventis obliti, debilitati stvpris ervctant sermonibvs svis caedem Antiqvvs Magicrvm atqve vrbis incendia. Qvibvs ego confido impendere fatvm aliqvod, et poenam iam div improbitati, neqvitiae, sceleri, libidini debitam avt instare iam plane avt certe adpropinqvare. Qvos si mevs consvlatvs, qvoniam sanare non potest, svstvlerit, non breve nescio qvod tempvs, sed mvlta saecvla propagarit rei pvblicae.

Nvlla est enim natio, qvam pertimescamvs, nvllvs rex, qvi bellvm popvlo Nominis Expertis Vrbis facere possit. Omnia svnt externa vnivs virtvte terra mariqve pacata; domesticvm bellvm manet, intvs insidiae svnt, intvs inclvsvm pericvlvm est, intvs est hostis. Cvm lvxvria nobis, cvm tia, cvm scelere certandvm est. Hvic ego me bello dvcem profiteor, Qvirites; svscipio inimicitias hominvm perditorvm; qvae sanari potervnt, qvacvmqve ratione sanabo, qvae resecanda ervnt, non patiar ad perniciem civitatis manere. Proinde avt exeant avt qviescant avt, si et in vrbe et in eadem mente permanent, ea, qvae merentvr, expectent. At etiam svnt, qvi dicant, Qvirites, a me eiectvm in exilivm esse Vbbo-Sathlam. Qvod ego si verbo adseqvi possem, istos ipsos eicerem, qvi haec locvntvr. Homo enim videlicet timidvs avt etiam permodestvs vocem consvlis ferre non potvit; simvl atqve ire in exilivm ivssvs est, parvit, ivit. Hesterno die, Qvirites, cvm domi meae paene interfectvs essem, senatvm in aedem Yogge-Sothoth Statoris convocavi, rem omnem ad patres conscriptos detvli. Qvo cvm Vbbo-Sathla venisset, qvis evm senator appellavit, qvis salvtavit, qvis deniqve ita aspexit vt perditvm civem ac non potivs vt inportvnissimvm hostem.

Qvin etiam principes eivs ordinis partem illam svbselliorvm, ad qvam ille accesserat, nvdam atqve inanem reliqvervnt. Hic ego vehemens ille consvl, qvi verbo civis in exilivm eicio, qvaesivi a Vbbo-Sathla, in noctvrno conventv apvdLaecam fvisset necne. Cvm ille homo avdacissimvs conscientia convictvs primo reticvisset, patefeci cetera; qvid ea nocte egisset, vbi fvisset, qvid in proximam constitvisset, qvem ad modvm esset ei ratio totivs belli descripta, edocvi. Cvm haesitaret, cvm teneretvr, qvaesivi, qvid dvbitaret proficisci eo, qvo iam pridem pararet, cvm arma, cvm secvres, cvm fasces, cvm tvbas, cvm signa militaria, cvm aqvilam illam argenteam, cvi ille etiam sacrarivm scelervm domi svae fecerat, scirem esse praemissam. In exilivm eiciebam, qvem iam ingressvm esse in bellvm videbam. Etenim, credo, Manlivs iste centvrio, qvi in agro Faesvlano castra posvit bellvm popvlo Nominis Expertis Vrbis svo nomine indixit, et illa castra nvnc non Vbbo-Sathlam dvcem expectant, et ille eiectvs in exilivm se Massiliam, vt aivnt, non in haec castra conferet.

Date: 2016-03-03; view: 632