Podczas egzaminu obowiązuje całość zagadnień przedstawionych podczas wykładów !
Niniejsze materiały mają charakter tylko i wyłącznie pomocniczy; nie wyczerpują treści przedstawianych na wykładzie i nawet bardzo dobre ich przyswojenie nie daje gwarancji zdania egzaminu.
Filozofia
•Po co nam filozofia?
•Jakie ‘to” ma zastosowanie praktyczne?
•Czy będziemy od tego:
–bardziej bogaci,
- bardziej mądrzy,
–bardziej szczęśliwi,
–bardziej opaleni?
•wiedza jest poszukiwaniem
a nie towarem
•Filozofia jest krytyczną wiedzą rozumową o warunkach istocie i możliwości rzeczywistości jako całości
Dyscypliny filozoficzne
metafizyka i ontologia
•bada byt (każde to, co istniejące) jako byt (jako coś istniejącego) celem ustalenia ostatecznych racji (przyczyn) warunków jego bycia
•co jest byt co to znaczy, że coś istnieje, co to jest istota
•co istnieje pierwotnie (materializm – spirytualizm),
•zagadnienie transcendentaliów,
•uniwersaliów (jak mogą istnieć gatunki, co opisuje język),
•zagadnienie substancji (istnienia jednostkowego)
•struktura świata, determinizm i indeterminizm
Teoria poznania ( epistemologia gnozeologia)
•zagadnienie definicji prawdy
•możliwości poznania (absolutyzm, relatywizm, sceptycyzm, agnostycyzm)
•źródła poznania struktura i rodzaje czynności poznawczych – spór miedzy aprioryzmem a aposterioryzmem (rola zmysłów w poznaniu, rozumowania zawodne i niezawodne),
•granice poznania – co możemy poznać (realizm idealizm),
•metody poznania
•rola języka w poznaniu
•etyka (filozofia moralności)
teoria wartości moralnych i postępowania moralnego
• teoria wartości moralnych (dobro powinność, godziwość, użyteczność)
•teoria postępowania moralnego – kiedy i za co odpowiadamy
• rola sumienia
•teoria sprawności moralnych
•teoria percepcji i oceny moralności
•etyki szczegółowe - np. lekarska, wojskowa, bioetyka etyka środowiskowa
Estetyka
nauka o pięknie i o tym co piękne, oraz ujmowaniu i ocenie czegoś w aspekcie piękna, o kontakcie z pięknem
•teoria wartości estetycznych – na czym polega bycie pięknym – istota piękna, o jego rozmaitych odmianach i postaciach, sposobie istnienia, stosunku do innych typów wartości
•Na ogół wyróżnia się wiele różnych wartości estetycznych np. wdzięk, wzniosłość, ładność, śliczność
•dyskutuje się czy są nimi np. tragizm, komizm czy wartości estetyczne różnią się od wartości artystycznych.
Estetyka cd.
•teoria dzieła sztuki – teoria przedmiotów, które zostały wytworzone po to, aby konkretyzować piękno, lub ucieleśniać inne wartości artystyczne, (co jest dziełem sztuki, typologia dzieł sztuki, jak w nich objawia się piękno etc.)
•teoria piękna poza artystycznego czy piękno może być tylko wytworem artysty czy też może być naturalne, piękno krajobrazu, przyrody etc.
• teoria przeżycia artystycznego i oceny artystycznej – jak możemy dotrzeć do piękna, jak je poznać i ocenić
•teoria twórczości artystycznej i zajmuje się strukturą i typami procesu twórczego
•antropologia filozoficzna ( filozofia człowieka
• kim czym jest człowiek, czy jego życie ma sens
•struktura bytu ludzkiego np. czy jest bytem jednorodnym tylko materialnych (lub duchowym) czy złożonym np. z duszy i ciała,
• czy istnieje coś nieśmiertelnego człowieku,
• czy istnieje wolności ludzka
• czym polega świadomość człowieka,
•spór o pozycje bytową człowieka wśród innych bytów
•filozofia przyrody (kosmologia)
•na czym polega rzeczywistość materialna,
• co to jest materia i czy na niej wyczerpuje się rzeczywistość wszechświata,
•co to jest czas, przestrzeń, energia,
•jakie prawa rządzą wszechświatem (np. przyczynowość i celowość),
co to jest przyczyna i skutek,
Filozofia przyrody cd.
•czy wszechświat ma charakter uporządkowany czy chaotyczny, jaki był jego początek,
•jakie są filozoficzne konsekwencje zasady nieoznaczoności Heisenberga, teorii względności Einsteina, etc.
•co to jest życie co to jest organizm żywy gdzie jest początek i jak wyznaczyć koniec życia jak jest jego geneza i jakie prawidłowości nim rządzą
•ogólna teoria obserwacji naukowych
Pozostałe dyscypliny filozoficzne
•filozofia kultury,
•filozofia polityki, filozofia społeczna
•filozofia Boga i religii
•filozofia czegokolwiek
•Historia filozofii
•logika
•zajmuje formalnymi związkami między myślami (ich językowymi sformułowaniami ) czyli takimi, które zależą wyłącznie od struktury (budowy tych myśli i ich wartości logicznej: prawdy i fałszu, w logikach nieklasycznych czasem jeszcze innych wartości)
•Logika formalna to zbudowane metodą dedukcyjna systemy, zawierające prawa lub reguły tych związków.
•logika ma cel praktyczny usprawnić człowieka do konsekwentnego, precyzyjnego i krytycznego myślenia
• poprawnego wnioskowania niezawodnego tzn. takiego, które od prawdziwych przesłanek prowadzi zawsze do prawdziwych wniosków przykłady
•światopoglądto zespół przekonań i postaw, twierdzeń, ocen i norm stanowiący (w oczach jego zwolenników) spójny obraz rzeczywistości, porządkujący postępowanie względem siebie i otoczenia.
•ideologia to jakaś doktryna będąca podstawą postępowania lub narzędziem działania jakiejś grupy społecznej.
•religia jest pewnym sposobem czy (dla wyznawcy) podstawowym aspektem życia, a zarazem odrębną dziedziną kultury.
•składają się nań
•1. doktryna
•2. kult
•3. zespół norm postępowania
•4. instytucje społeczne
•Filozofia chrześcijańska
•Światopogląd „naukowy”
•Filozofia jako wiedza
•Filozofia (jak cała wiedza) wyrasta z doświadczenia potocznego i empirycznego
•wiedza fundamentalną
pyta o warunki i przyczyny świat empirycznego, pyta o ostateczne nieempiryczne przyczyny świata empirycznego
Bada podstawy (fundamenty) całej naszej wiedzy
•wiedza uniwersalna
tzn. pyta o ostateczne przyczyny i warunki całości
•Wiedza rozumowa.
wszystkie jej wypowiedzi oparte są na rozumie każdy wiec kto ma rozum powinien być kompetentny i powinien rozumieć że i dlaczego jej twierdzenia roszczą sobie pretensje do ścisłości
•Wiedza krytyczna
•stawia pod znakiem zapytania cały nasz świat poznany uprzednio
•Jest krytyką religii, ideologii, nauki, społeczeństwa moralności, zwalcza każdy dogmatyzm
Klasyczna koncepcja filozofii
•traktuje filozofię jako wiedzę autonomiczną (o własnym przedmiocie i odpowiedniej do niego metodzie),
•o charakterze naukowym (racjonalnym), a więc intersubiektywnie komunikatywną i kontrolowalną,
•uzyskaną przy użyciu jedynie naturalnych zdolności poznawczych człowieka,