Podstawowe gatunki literatury Młodej Polski

Szczególne miejsce poezji, rozluźnienie reguł kompozycyjnych.

· Dramat - powrót do otwartych form, synkretycznego łączenia cech rodzajowych; literatura staje się celem sama dla siebie

· hymn: Jan Kasprowicz „Hymny”

· liryka impresjonistyczna: Kazimierz Przerwa-Tetmajer „Melodia mgieł nocnych”

· powieść konfesyjna: Stanisław Przybyszewski „Dzieci szatana”

· dramat obyczajowo-psychologiczny: Gabriela Zapolska „Moralność pani Dulskiej”

· dramat historyczny: Stanisław Wyspiański „Warszawianka”, „Noc listopadowa”

· opowiadanie: Stefan Żeromski „Rozdzióbią nas kruki, wrony...”

· powieść: Stefan Żeromski „Ludzie bezdomni”, „Syzyfowe prace”
Władysław Reymont „Chłopi”, „Wacław Berent” „Próchno”

Twórcy:

· Jan Kasprowicz- poeta, dramaturg, krytyk literacki i tłumacz

· Stefan Żeromski- prozaik, publicysta, dramaturg, nazwany „sumieniem polskiej literatury”

· K. Przerwa-Tetmajer - poeta, nowelista, powieściopisarz

· Władysław Stanisław Reymont -pisarz, prozaik i nowelista

· Stanisław Wyspiański - dramaturg, poeta, malarz, grafik, architekt, projektant mebli

· Stanisław Przybyszewski - pisarz, poeta, dramaturg, nowelista

· Tadeusz Boy-Żeleński - pisarz, poeta-satyryk, kronikarz, eseista, tłumacz literatury francuskiej, krytyk literacki i teatralny, działacz społeczny

· Bolesław Leśmian - poeta

· Leopold Staff - poeta, tłumacz i eseista

· Gabriela Zapolska - dramatopisarka, powieściopisarka i publicystka

· Antoni Lange - poeta, tłumacz, filozof-mistyk, poliglota (15 języków), krytyk literacki, dramatopisarz, powieściopisarz i lewicowy publicysta pochodzenia żydowskiego

· Tadeusz Miciński - pisarz i poeta

· Zenon Przesmycki (Miriam)- poeta, tłumacz, krytyk literacki i artystyczny

Utwory:

· „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego

· Sonety „Z chałupy” Jana Kasprowicza, „Hymny” Jan Kasprowicza

· „Ludzie bezdomni „ Stefan Żeromski, „Wyzwolenie” Stanisław Wyspiański

· „Akropolis” Stanisław Wyspiański

· „Noc listopadowa” Stanisław Wyspiański

· „Popioły” Stefan Żeromski

· „Próchno” Wacław Berent

· „Chłopi” Władysław Reymont

· „Róża „ Stanisław Żeromski

· „Duma o hetmanie” Stanisław Żeromski

· „Bez dogmatu” Henryk Sienkiewicz, „Krzyżacy” Henryk Sienkiewicz

· „Emancypantki” Bolesław Prus, „Faraon” Bolesław Prus

Malarstwo

Twórcy i ich dzieła:

U schyłku XIX wieku działał jeszcze nasz najwybitniejszy malarz Jan Matejko. Jego najsłynniejsze obrazy to:

· „Kazanie Skargi”, „Unia lubelska”, „Bitwa pod Grunwaldem”, „Hołd pruski”, „Kościuszko pod Racławicami”

Życie w dawnej Polsce odtworzył na obrazach Juliusz Kossak i jego syn, Wojciech Kossak - autor obrazów batalistycznych.

Jako portrecista zasłynął Henryk Rodakowski (najbardziej znany jest portret jego matki oraz portret gen. Dembińskiego).

Twórcą nowoczesnego pejzażu związanego z życiem wsi i jej mieszkańców był Józef Chełmoński, autor obrazów, m. in.

· „Babie lato”, „Burza”, „Bociany”, „Jesień”

Do największych malarzy tego okresu zaliczamy też Aleksandra Gierymskiego. Do jego najsłynniejszych obrazów należą:

· „Przystań na Solcu”, „Pomarańczarka”

W centrum zainteresowań impresjonistów znalazły się głównie pejzaże, ale także sceny z życia ludzi: artystów i ludzi zwykłych. Zasady sztuki impresjonistycznej stosowali i Polacy, m. in. Leon Wyczółkowski na obrazach:

· „Kopanie buraków”, „Siewca”, „Gra w krykieta”

Jacek Malczewski:

· „Zatruta studnia”

· „Hamlet polski”

· portrety Witkiewicza i Reymonta

Date: 2015-12-11; view: 595