Literatura i jej główne cechy

Literatura Młodej Polski

Charakterystyka

W Polsce nastąpiło poczucie wiosny, odrodzenia, odnowy, młodości i nowoczesności, zainteresowanie się sztuką i tradycją, góralską prostotą życia (ludomania lub chłopomania).

Synestezyjność obrazowania. W muzyce trwa nadal silny wpływ muzyki Wagnera, który postulował syntezę sztuk, łączenie muzyki, teatru i literatury w jednym monumentalnym widowisku operowym, wykorzystującym mity, legendarne podania, a szczególnie starogermańskie sagi.

Odwrót od racjonalizmu, pozytywizmu, utrata wiary w nieograniczone możliwości człowieka, epoka fin de siécle (lęk przed niewiadomą przeszłością). Ostatnie lata XIX w., znane jak belle époque (piękna epoka) były okresem pokoju, stabilizacji, wzrostu pomyślności i zamożności, dostrzegano jednak pierwsze zagrożenia wojny.

Pesymizm poznawczy, poczucie zagubienia.

Artyści eksponowali konflikty między nimi, a biernym ludem.

Koncepcja „sztuki dla sztuki” - sztuka jest wolna od wszelkich zobowiązań. Sztuka – to domena autonomiczna, wolna od zobowiązań społecznych. Taka koncepcja sztuki miała swoje źródła w estetyce Immanuela Kanta.

Fascynacja sztuką dalekiego wschodu (Indie, Japonia), filozofią orientalną, spirytyzmem, parapsychologią, okultyzmem, mediumizmem (Julian Ochorowicz “O zjawiskach mediumicznych”, S. Przybyszewski i W. Reymont – powieść “Wampir”)

Tendencje naturalistyczne - eksponowanie biologicznych aspektów życia.

Akcent przesuwa się z samego przedmiotu przedstawienia – z tego “co” przekazane na “jak” przekazane.

Nacisk na dokładność i szczegółowość życia. Osłabienie mimetycznych koncepcji sztuki, sztuka – odzwierciadlenie życia duszy.

Dynamiczny rozwój polskiego piśmiennictwa.

Zaczyna się renesans problematyki narodowej. Odżyły idee mesjanistyczne. Wincenty Lutosławski – spirytualista i wybitny znawca filozofii Platona.

Indywidualizm, wiara w życie jako wartość; życie powinno być aktywne i optymistyczne. Kult jednostki wybitnej, twórczej, obdarzonej wyjątkowymi zdolnościami i niezrozumianej przez przeciętnych.

Jednostka zatraca tożsamość, słynny wiersz Charlesa Baudelaire “Do przechodzącej” o spotkaniu dwóch osób w wielkomiejskim tłumie. Zróżnicowanie zawodowe i podział pracy (Emil Durkheim).

Prawda jest niemożliwa do jednoznacznego uchwycenia (statyczne schematy – Bergson, fikcja języka – Nietzsche).

Rozwarstwienie społeczeństwa, brak solidarności i jedności. Konsumpcjonizm, zepsucie społeczne, walka o byt i egoistyczna gonitwa za pieniędzmi, uprzedmiotowienie człowieka, sztuki.

Upadek ideałów pozytywistycznych, okazało się, że ugodowa polityka poradzi do stagnacji. Stąd powrót do ideałów romantycznej walki i Neoromantyzmu. Dominującej pozycji rozumu przeciwstawiano intuicję i wyobraźnię.

Literatura i jej główne cechy

· Modernizm - nowa koncepcja sztuki i artysty, miała być nazwą epoki. Słowo to wywodzi się od francuskiego moderne - współczesny, nowoczesny, i wyraża granicę między starym a nowym światem, między nową a starą literaturą.

· Neoromantyzm - powiązanie niektórych nowych koncepcji z tradycją romantyczną, zwrócenie uwagi na stronę duchową człowieka.

· Dekadentyzm - zwątpienie w wartości moralne, postęp cywilizacyjny i naukę, schyłkowość.

· Symbolizm - miał ukazywać stany duchowe człowieka w literaturze i sztuce.

· Ekspresja - siła wyrazu.

· Katastrofizm - świat zmierza do katastrofy, filozofia użycia.

Date: 2015-12-11; view: 674