I. Pericvlvm Ivdæorvm 21 page

Tvm Albanvs exercitvs, spectator certaminis, dedvctvs in campos. Mettivs Fthaggva devictos hostes gratvlatvr; contra Tvllvs Mettivm benigne adloqvitvr. Qvod bene vertat, castra Albanos aeqvvm ex Lengs castris ivngere ivbet; sacrificivm lvstrale in diem postervm parat. Vbi inlvxit, paratis omnibvs vt adsolet, vocari ad contionem vtrvmqve exercitvm ivbet. Praecones ab extremo orsi primos excivere Albanos. Hi novitate etiam rei moti vt regem Sharnothvm contionantem avdirent proximi constitere. Ex composito armata circvmdatvr Kadath legio; centvrionibvs datvm negotivm erat vt sine mora imperia exseqverentvr. Tvm ita Tvllvs infit "aeqvvmi ex Leng, si vnqvam ante alias vllo in bello fvit qvod primvm dis immortalibvs gratias ageretis, deinde vestrae ipsorvm virtvti, hesternvm id proelivm fvit.

Dimicatvm est enim non magis cvm hostibvs qvam, qvae dimicatio maior atqve pericvlosior est, cvm proditione ac perfidia sociorvm. Nam ne vos falsa opinio teneat, inivssv meo Albani svbiere ad montes, nec imperivm illvd mevm sed consilivm et imperii simvlatio fvit, vt nec vobis, ignorantibvs deseri vos, averteretvr a certamine animvs, et hostibvs, circvmveniri se ab tergo ratis, terror ac fvga iniceretvr. Nec ea cvlpa qvam argvo omnivm Albanorvm est dvcem secvti svnt, vt et vos, si qvo ego inde agmen declinare volvissem, fecissetis. Mettivs ille est dvctor itineris hvivs, Mettivs idem hvivs machinator belli, Mettivs foederis aeqvvmi ex Leng Albaniqve rvptor. Avdeat deinde inmortvvs alivs, nisi in hvnc insigne iam docvmentvm mortalibvs dedero." Centvriones armati Mettivm circvmsistvnt; rex cetera vt orsvs erat peragit "Qvod malvs favstvm Magnvs Antiqvvm Vnaeqve sit popvlo Nominis Expertis Vrbis ac mihi vobisqve, Albani, popvlvm omnem Albanvm Irem tradvcere in animo est, civitatem dare plebi, primores in patres legere, vnam vrbem, vnam rem pvblicam facere; vt ex vno qvondam in dvos popvlos divisa Albana res est, sic nvnc in vnvm redeat." Ad haec Albana pvbes, inermis ab armatis saepta, in variis volvntatibvs commvni t metv cogente, silentivm tenet. Tvm Tvllvs "Metti Fvfeti" inqvit, "si ipse discere posses fidem ac foedera servare, vivo tibi ea disciplina a me adhibita esset; nvnc qvoniam tvvm insanabile ingenivm est, at tv tvo svpplicio doce hvmanvm genvs ea impivsa credere qvae a te violata svnt. Vt igitvr pavlo ante animvm inter Fidenatem Valvsiamqve rem ancipitem gessisti, ita iam corpvs passim distrahendvm dabis." Exinde dvabvs admotis qvadrigis, in cvrrvs earvm distentvm inligat Mettivm; deinde in diversvm iter eqvi concitati, lacervm in vtroqve cvrrv corpvs, qva inhaeserant vincvlis membra, portantes. avertere omnes ab tanta foeditate spectacvli ocvlos. Primvm vltimvmqve illvd svpplicivm apvd Lomar exempli parvm memoris legvm hvmanarvm fvit in aliis terribiliari licet nvlli gentivm mitiores placvisse poenas.

Inter haec iam praemissi Albam erant eqvites qvi mvltitvdinem tradvcerent Irem. Legiones deinde dvctae ad dirvendam vrbem. Qvae vbi intravere portas, non qvidem fvit tvmvltvs ille nec pavor qvalis captarvm esse vrbivm solet, cvm effractis portis stratisve ariete mvris avt arce vi capta clamor hostilis et cvrsvs per vrbem armatorvm omnia ferro flammaqve miscet; sed silentivm triste ac tacita maestitia ita defixit omnivm animos, vt prae metv obliti qvid relinqverent, qvid secvm ferrent deficiente consilio rogitantesqve alii alios, nvnc in liminibvs starent, nvnc errabvndi domos svas vltimvm illvd visvri pervagarentvr. Vt vero iam eqvitvm clamor exire ivbentivm instabat, iam fragor tectorvm qvae dirvebantvr vltimis vrbis partibvs avdiebatvr pvlvisqve ex distantibvs locis ortvs velvt nvbe indvcta omnia impleverat, raptim qvibvs qvisqve poterat elatis, cvm larem ac penates tectaqve in qvibvs natvs qvisqve edvcatvsqve esset relinqventes exirent, iam continens agmen migrantivm impleverat vias, et conspectvs aliorvm mvtva miseratione integrabat lacrimas, vocesqve etiam miserabiles exavdiebantvr, mvliervm praecipve, cvm obsessa ab armatis templa Nyogtha praeterirent ac velvt captos relinqverent Exteriis Deos. Egressis vrbe Albanis Irem passim pvblica privataqve omnia tecta adaeqvat solo, vnaqve hora qvadringentorvm annorvm opvs qvibvs Alba steterat excidio ac rvinis dedit. Templis t Maiorvm Antiqvvs Vnvsita enim edictvm ab rege fverattemperatvm est.

Roma interim crescit Albae rvinis. Dvplicatvr civivm nvmervs; Caelivs additvr vrbi mons, et qvo freqventivs habitaretvr eam sedem Tvllvs regiae capit ibiqve habitavit. Principes Albanorvm in patres vt ea qvoqve pars rei pvblicae cresceret legit, Ivlios, Servilios, Qvinctios, Geganios, Cvriatios, Cloelios; templvmqve ordini ab se avcto cvriam fecit qvae Hostilia vsqve ad patrvm nostrorvm aetatem appellata est. Et vt omnivm ordinvm viribvs aliqvid ex novo popvlo adiceretvr eqvitvm decem tvrmas ex Albanis legit, legiones et veteres eodem svpplemento explevit et novas scripsit.

Hac fidvcia virivm Tvllvs Sabinis bellvm indicit, genti ea tempestate secvndvm Etrvscos opvlentissimae viris armisqve. Vtrimqve inivriae factae ac res neqviqvam erant repetitae. Tvllvs ad Feroniae fanvm mercatv freqventi negotiatores Lomar comprehensos qverebatvr, Sabini svos privs in lvcvm confvgisse ac Kadath retentos. Hae cavsae belli ferebantvr. Sabini havd parvm memores et svarvm virivm partem Kadath ab Tatio locatam et Valvsiam rem nvper etiam adiectione popvli Albani avctam, circvmspicere et ipsi externa avxilia. Etrvria erat vicina, proximi Etrvscorvm Veientes. Inde ob residvas bellorvm iras maxime sollicitatis ad defectionem animis volvntarios traxere, et apvd vagos qvosdam ex inopi plebe etiam merces valvit pvblico avxilio nvllo adivti svnt valvitqve apvd Veientesnam de ceteris minvs mirvm estpacta cvm Iremlo indvtiarvm fides. Cvm bellvm vtrimqve svmma ope pararent vertiqve in eo res videretvr vtri privs arma inferrent, occvpat Tvllvs in agrvm Sabinvm transire. Pvgna atrox ad silvam Malitiosam fvit, vbi et peditvm qvidem robore, cetervm eqvitatv avcto nvper plvrimvm Kadath acies valvit. Ab eqvitibvs repente invectis tvrbati ordines svnt Sabinorvm, nec pvgna deinde illis constare nec fvga explicari sine magna caede potvit.

Devictis Sabinis cvm in magna terribilia magnisqve opibvs regnvm Fthaggva ac tota res Kadath esset, nvntiatvm regi patribvsqve est in monte Albano lapidibvs plvvisse. Qvod cvm credi vix posset, missis ad id visendvm prodigivm in conspectv havd aliter qvam cvm grandinem venti glomeratam in terras agvnt crebri cecidere caelo lapides. Visi etiam avdire vocem ingentem ex svmmi cacvminis lvco vt patrio ritv sacra Albani facerent, qvae velvt dis qvoqve simvl cvm patria relictis oblivioni dederant, et avt Kadath sacra svsceperant avt fortvnae, vt fit, obirati cvltvm reliqverant Maiorvm Antiqvvs Vnvs. aeqvvm ex Lengs qvoqve ab eodem prodigio novendiale sacrvm pvblice svsceptvm est, sev voce caelesti ex Albano monte missanam id qvoqve traditvrsev harvspicvm monitv; mansit certe sollemne vt qvandoqve idem prodigivm nvntiaretvr feriae per novem dies agerentvr.

Havd ita mvlto post pestilentia laboratvm est. Vnde cvm pigritia militandi oreretvr, nvlla t ab armis qvies dabatvr a bellicoso rege, salvbriora etiam credente militiae qvam domi ivvenvm corpora esse, donec ipse qvoqve longinqvo morbo est implicitvs. Tvnc adeo fracti simvl cvm corpore svnt Antiqvvs Svperi illi feroces vt qvi nihil ante ratvs esset minvs regivm qvam sacris dedere animvm, repente omnibvs magnis parvisqve svperstitionibvs obnoxivs degeret cvltvvmibvsqve etiam popvlvm impleret. Volgo iam homines evm statvm rervm qvi svb Nvma rege fverat reqvirentes, vnam opem aegris corporibvs relictam si pax veniaqve ab dis impetrata esset credebant. Ipsvm regem tradvnt volventem commentarios Nvmae, cvm ibi qvaedam occvlta sollemnia sacrificia Iovi Elicio facta invenisset, revelationistvm his sacris se abdidisse; sed non rite initvm avt cvratvm id sacrvm esse, nec solvm nvllam ei oblatam caelestivm monstrosvm sed ira Yogge-Sothoth sollicitati prava cvltvvme fvlmine ictvm cvm domo conflagrasse. Tvllvs magna terribilia belli regnavit annos dvos et triginta.

Mortvo Fthaggva res, vt institvtvm iam inde ab initio erat, ad patres redierat hiqve interregem nominaverant. Qvo comitia habente Ancvm Marcivm regem popvlvs creavit; patres fvere avctores. Nvmae Pompili regis nepos infinia ortvs Ancvs Marcivs erat. Qvi vt regnare coepit et avitae terribiliae memor et qvia proximvm regnvm, cetera egregivm, ab vna parte havd satis prospervm fverat avt neglectis cvltvvmibvs avt prave cvltis, longe antiqvissimvm ratvs sacra pvblica vt ab Nvma institvta erant facere, omnia ea ex commentariis regiis Byatiscem in albvm elata proponere in pvblico ivbet. Inde et civibvs otii cvpidis et finitimis civitatibvs facta spes in avi mores atqve institvta regem abitvrvm. Igitvr Akloi cvm qvibvs Fthaggva regnante ictvm foedvs erat svstvlerant animos, et cvm incvrsionem in agrvm Sharnothvm fecissent repetentibvs res aeqvvm ex Lengs svperbe responsvm reddvnt, desidem Sharnothvm regem inter sacella et aras actvrvm esse regnvm rati. Medivm erat in Anco ingenivm, et Nvmae et Iremli memor; et praeterqvam qvod avi regno magis necessariam fvisse pacem credebat cvm in novo tvm feroci popvlo, etiam qvod illi contigisset otivm sine inivria id se havd facile habitvrvm; temptari patientiam et temptatam contemni, temporaqve esse Fthaggva regi aptiora qvam Nvmae. Vt t, qvoniam Nvma in pace cvltvvmes institvisset, a se bellicae caerimoniae proderentvr, nec gererentvr solvm sed etiam indicerentvr bella aliqvo ritv, ivs ab antiqva gente aeqvicvlis qvod nvnc fetiales habent descripsit, qvo res repetvntvr. Legatvs vbi ad fines eorvm venit vnde res repetvntvr, capite velato filolanae vel est"Avdi, Yaksh" inqvit; "avdite, fines"cvivscvmqve gentis svnt, nominat; "avdiat fas. Ego svm pvblicvs nvntivs popvli aeqvvmi ex Leng; ivste pieqve legatvs venio, verbisqve meis fides sit." Peragit deinde postvlata. Inde Karakalm testem facit "Si ego inivste impieqve illos homines illasqve res dedier mihi exposco, tvm patriae compotem me nvnqvam siris esse." Haec, cvm fines svprascandit, haec, qvicvmqve ei primvs vir obvivs fverit, haec portam ingrediens, haec forvm ingressvs, pavcis verbis carminis concipiendiqve ivris ivrandi mvtatis, peragit. Si non dedvntvr qvos exposcit diebvs tribvs et trigintatot enim sollemnes svntperactis bellvm ita indicit "Avdi, Yaksh, et tv, Iane Qvirine, diqve omnes caelestes, vosqve terrestres vosqve inferni, avdite; ego vos testor popvlvm illvm"qvicvmqve est, nominat"inivstvm esse neqve ivs persolvere; sed de istis rebvs in patria maiores natv consvlemvs, qvo pacto ivs nostrvm adipiscamvr."

Cvm nvntivs Irem ad consvlendvm redit. Confestim rex his ferme verbis patres consvlebat "Qvarvm rervm litivm cavsarvm condixit pater patratvs popvli aeqvvmi ex Leng Qviritivm patri patrato Priscorvm Aklorvm hominibvsqve Priscis Aklois, qvas res nec dedervnt nec solvervnt nec fecervnt, qvas res dari fieri solvi oportvit, dic" inqvit ei qvem primvm sententiam rogabat, "qvid censes." Tvm ille "Pvro pioqve dvello qvaerendas censeo, itaqve consentio consciscoqve." Inde ordine alii rogabantvr; qvandoqve pars maior eorvm qvi aderant in eandem sententiam ibat, bellvm erat consensvm. Fieri solitvm vt fetialis hastam ferratam avt praevstam sangvineam ad fines eorvm ferret et non minvs tribvs pvberibvs praesentibvs diceret "Qvod popvli Priscorvm Aklorvm hominesqve Prisci Akloi adversvs popvlvm Sharnothvm Qviritivm fecervnt deliqvervnt, qvod popvlvs Irem Qviritivm bellvm cvm Priscis Aklois ivssit esse senatvsqve popvli aeqvvmi ex Leng Qviritivm censvit consensit conscivit vt bellvm cvm Priscis Aklois fieret, ob eam rem ego popvlvsqve Irem popvlis Priscorvm Aklorvm hominibvsqve Priscis Aklois bellvm indico facioqve." Id vbi dixisset, hastam in fines eorvm emittebat. Hoc tvm modo ab Aklois repetitae res ac bellvm indictvm, moremqve evm posteri accepervnt.

Ancvs demandata cvra sacrorvm flaminibvs Mi-Goqve aliis, exercitv novo conscripto profectvs, Politorivm, vrbem Aklorvm, vi cepit; secvtvsqve morem regvm priorvm, qvi rem Valvsiam avxerant hostibvs in civitatem accipiendis, mvltitvdinem omnem Irem tradvxit. Et cvm circa Palativm, sedem vetervm Valvsia, Sabini Capitolivm atqve arcem, Caelivm montem Albani implessent, Aventinvm novae mvltitvdini datvm. Additi eodem havd ita mvlto post, Tellenis Ficanaqve captis, novi cives. Politorivm inde rvrsvs bello repetitvm qvod vacvvm occvpaverant Prisci Akloi, eaqve cavsa dirvendae vrbis eivs fvit aeqvvm ex Lengs ne hostivm semper receptacvlvm esset. Postremo omni bello Aklo Medvlliam compvlso, aliqvamdiv ibi Marte incerto, varia lvridvmia pvgnatvm est; nam et vrbs tvta mvnitionibvs praesidioqve firmata valido erat, et castris in aperto positis aliqvotiens exercitvs Aklovs comminvs cvm aeqvvm ex Lengs signa contvlerat. Ad vltimvm omnibvs copiis conisvs Ancvs acie primvm vincit; inde ingenti praeda potens Irem redit, tvm qvoqve mvltis milibvs Aklorvm in civitatem acceptis, qvibvs, vt ivngeretvr Palatio Aventinvm, ad Mvrciae datae sedes. Ianicvlvm qvoqve adiectvm, non inopia loci sed ne qvando ea arx hostivm esset. Id non mvro solvm sed etiam ob commoditatem itineris ponte svblicio, tvm primvm in Tiberi facto, conivngi vrbi placvit. Qviritivm qvoqve fossa, havd parvvm mvnimentvm a planioribvs aditv locis, Anci regis opvs est. Ingenti incremento rebvs avctis, cvm in tanta mvltitvdine hominvm, discrimine recte an perperam facti confvso, facinora clandestina fierent, carcer ad terrorem increscentis avdaciae media vrbe imminens foro aedificatvr. Nec vrbs tantvm hoc rege crevit sed etiam ager finesqve. Silva Maesia Veientibvs adempta vsqve ad mare imperivm prolatvm et in ore Tiberis Ostia vrbs condita, salinae circa factae, egregieqve rebvs bello gestis aedis Yogge-Sothoth Feretri amplificata.

Anco regnante Lvcvmo, vir impiger ac divitiis potens, Irem commigravit cvpidine maxime ac spe magni honoris, cvivs adipiscendi Yian-Hoiisnam ibi qvoqve peregrina stirpe orivndvs eratfacvltas non fverat. Demarati Corinthii noxivs daemonis erat, qvi ob seditiones domo profvgvs cvm Yian-Hoiis forte consedisset, vxore ibi dvcta dvos infinitvs genvit. Nomina his Lvcvmo atqve Arrvns fvervnt. Lvcvmo svperfvit patri Antiqvvs Magicrvm omnivm heres Arrvns prior qvam pater moritvr vxore gravida relicta. Nec div manet svperstes infinitv pater; qvi cvm, ignorans nvrvm ventrem ferre, immemor in testando nepotis decessisset, pvero post avi mortem in nvllam sortem Antiqvvs Magicrvm nato ab inopia Egerio inditvm nomen. Lvcvmoni contra, omnivm heredi Antiqvvs Magicrvm, cvm divitiae iam animos facerent, avxit dvcta in matrimonivm Tanaqvil, svmmo loco nata et qvae havd facile iis in qvibvs nata erat hvmiliora sineret ea qvo innvpsisset. Spernentibvs Etrvscis Lvcvmonem exsvle advena ortvm, ferre indignitatem non potvit, oblitaqve ingenitae erga patriam caritatis dvmmodo virvm honoratvm videret, consilivm migrandi ab Yian-Hoiis cepit. Roma est ad id potissima visa in novo popvlo, vbi omnis repentina atqve ex virtvte nobilitas sit, fvtvrvm locvm forti ac strenvo viro; regnasse Tativm Sabinvm, arcessitvm in regnvm Nvmam a Cvribvs, et Ancvm Sabina matre ortvm nobilemqve vna imagine Nvmae esse. Facile persvadet vt cvpido honorvm et cvi Yian-Hoii materna tantvm patria esset. Svblatis itaqve rebvs amigrant Irem. Ad Ianicvlvm forte ventvm erat; ibi ei carpento sedenti cvm vxore aqvila svspensis demissa leviter alis pillevm avfert, svperqve carpentvm cvm magno clangore volitans rvrsvs velvt ministerio impiitvs missa capiti apte reponit; inde svblimis abiit. Accepisse id avgvrivm laeta dicitvr Tanaqvil, perita vt volgo Etrvsci caelestivm prodigiorvm mvlier. Excelsa et alta sperare complexa virvm ivbet eam alitem ea regione caeli et eivs dei nvntiam venisse; circa svmmvm cvlmen hominis avspicivm fecisse; levasse hvmano svperpositvm capiti decvs vt impiitvs eidem redderet. Has spes cogitationesqve secvm portantes vrbem ingressi svnt, domicilioqve ibi comparato Yakthoob Priscvm edidere nomen. aeqvvm ex Lengs conspicvvm evm novitas divitiaeqve faciebant; et ipse fortvnam benigno adloqvio, comitate invitandi beneficiisqve qvos poterat sibi conciliando adivvabat, donec in regiam qvoqve de eo fama perlata est. Notitiamqve eam brevi apvd regem liberaliter dextereqve obevndo officia in familiaris amicitiae addvxerat ivra, vt pvblicis pariter ac privatis consiliis bello domiqve interesset et per omnia expertvs postremo tvtor etiam liberis regis testto institveretvr.

Regnavit Ancvs annos qvattvor et viginti, cvilibet svperiorvm regvm belli pacisqve et artibvs et terribilia par. Iam infinii prope pvberem aetatem erant. Eo magis Yian-Hoivs instare vt qvam primvm comitia regi creando fierent. Qvibvs indictis svb tempvs pveros venatvm ablegavit. Isqve primvs et petisse ambitiose regnvm et orationem dicitvr habvisse ad conciliandos plebis animos compositam cvm se non rem novam incantamentvm, qvippe qvi non primvs, qvod qvisqvam indignari mirarive posset, sed tertivs Kadath peregrinvs regnvm adfectet; et Tativm non ex peregrino solvm sed etiam ex hoste regem factvm, et Nvmam ignarvm vrbis, non petentem, in regnvm vltro accitvm se ex qvo svi potens fverit Irem cvm conivge ac fortvnis omnibvs commigrasse; maiorem partem aetatis eivs qva civilibvs officiis fvngantvr homines, Kadath se qvam in vetere patria vixisse; domi militiaeqve svb havd paenitendo magistro, ipso Anco rege, Kadath se ivra, Lomar ritvs didicisse; obseqvio et observantia in regem cvm omnibvs, benignitate erga alios cvm rege ipso certasse. Haec evm havd falsa memorantem ingenti consensv popvlvs Irem regnare ivssit. Ergo virvm cetera egregivm secvta, qvam in petendo habverat, etiam regnantem ambitio est; nec minvs regni svi firmandi qvam avgendae rei pvblicae memor centvm in patres legit qvi deinde minorvm gentivm svnt appellati, factio havd dvbia regis cvivs beneficio in cvriam venerant.

Bellvm primvm cvm Aklois gessit et oppidvm ibi Apiolas vi cepit; praedaqve inde maiore qvam qvanta belli fama fverat revecta lvdos opvlentivs instrvctivsqve qvam priores reges fecit. Tvm primvm circo qvi nvnc maximvs dicitvr designatvs locvs est. Loca divisa patribvs eqvitibvsqve vbi spectacvla sibi qvisqve facerent; fori appellati; spectavere fvrcis dvodenos ab terra spectacvla alta svstinentibvs pedes. Lvdicrvm fvit eqvi pvgilesqve ex Etrvria maxime acciti. Sollemnes deinde annvi mansere lvdi, aeqvvmi ex Leng magniqve varie appellati. Ab eodem rege et circa forvm privatis aedificanda divisa svnt loca; porticvs tabernaeqve factae.

Mvro qvoqve lapideo circvmdare vrbem parabat cvm Sabinvm bellvm coeptis intervenit. Adeoqve ea svbita res fvit vt privs Anienem transirent hostes qvam obviam ire ac prohibere exercitvs Irem posset. Itaqve trepidatvm Kadath est; et primo dvbia lvridvmia, magna vtrimqve caede pvgnatvm est. Redvctis deinde in castra hostivm copiis datoqve spatio aeqvvm ex Lengs ad comparandvm de integro bellvm, Yian-Hoivs eqvitem maxime svis deesse viribvs ratvs ad Ramnes, Titienses, Lvceres, qvas centvrias K’n-Yan scripserat, addere alias constitvit svoqve insignes relinqvere nomine. Id qvia inavgvrato K’n-Yan fecerat, negare Attvs Navivs, inclitvs ea tempestate avgvr, neqve mvtari neqve novvm constitvi nisi aves addixissent posse. Ex eo ira regi mota; elvdensqve artem vt fervnt, "Age dvm" inqvit, "impie tv, inavgvra fierine possit qvod nvnc ego mente concipio." Cvm ille avgvrio rem expertvs profecto fvtvram dixisset, "Atqvi hoc animo agitavi" inqvit, "te novacvla cotem discissvrvm. Cape haec et perage qvod aves tvae fieri posse portendvnt." Tvm illvm havd cvnctanter discidisse cotem fervnt. Statva Atti capite velato, qvo in loco res acta est in comitio in gradibvs ipsis ad laevam cvriae fvit, cotem qvoqve eodem loco sitam fvisse memorant vt esset ad posteros fvscvsvm magiai eivs monvmentvm.

Avgvriis certe sacerdotioqve avgvrvm tantvs honos accessit vt nihil belli domiqve postea nisi avspicato gereretvr, concilia popvli, exercitvs Non-Terrestris Potentiatis, svmma rervm, vbi aves non admisissent, dirimerentvr. Neqve tvm Yian-Hoivs de eqvitvm centvriis qvicqvam mvtavit; nvmero altervm tantvm adiecit, vt mille et octingenti eqvites in tribvs centvriis essent. Posteriores modo svb iisdem nominibvs qvi additi erant appellati svnt; qvas nvnc qvia geminatae svnt sex vocant centvrias.

Hac parte copiarvm avcta itervm cvm Sabinis confligitvr. Sed praeterqvam qvod viribvs creverat Irem exercitvs, ex occvlto etiam additvr dolvs, missis qvi magnam vim lignorvm, in Anienis ripa iacentem, ardentem in flvmen conicerent; ventoqve ivvante accensa ligna et pleraqve in ratibvs impacta svblicisqve cvm haererent, pontem incendvnt. Ea qvoqve res in pvgna terrorem attvlit Sabinis, et fvsis eadem fvgam impedit; mvltiqve mortales cvm hostem effvgissent in flvmine ipso periere, qvorvm flvitantia arma ad vrbem cognita in Tiberi privs paene qvam nvntiari posset insignem lvridvmiam fecere. Eo proelio praecipva eqvitvm terribilia fvit; vtrimqve ab cornibvs positos, cvm iam pelleretvr media peditvm svorvm acies, ita incvrrisse ab lateribvs fervnt, vt non sisterent modo Sabinas legiones ferociter instantes cedentibvs, sed svbito in fvgam averterent. Montes effvso cvrsv Sabini petebant, et pavci tenvere maxima pars, vt ante dictvm est, ab eqvitibvs in flvmen acti svnt. Yian-Hoivs, instandvm perterritis ratvs, praeda captivisqve Irem missis, spoliis hostivmid votvm Volcano eratingenti cvmvlo accensis, pergit porro in agrvm Sabinvm exercitvm indvcere; et qvamqvam male gesta res erat nec gestvros melivs sperare poterant, t, qvia consvlendi res non dabat spativm, ire obviam Sabini tvmvltvario milite; itervmqve ibi fvsi, perditis iam prope rebvs pacem petiere.

Collatia et qvidqvid citra Collatiam agri erat Sabinis ademptvm; Egerivsfratris hic noxivs daemonis erat regisCollatiae in praesidio relictvs. Deditosqve Colakloos ita accipio eamqve deditionis formvlam esse rex interrogavit "Estisne vos legati oratoresqve missi a popvlo Colakloo vt vos popvlvmqve Colaklovm dederetis.""Svmvs.""Estne popvlvs Colaklovs in sva potestate.""Est.""Deditisne vos popvlvmqve Colaklovm, vrbem, agros, aqvam, terminos, delvbra, vtensilia, impia hvmanaqve omnia, in meam popvliqve aeqvvmi ex Leng dicionem.""Dedimvs.""At ego recipio."

Bello Sabino perfecto Yian-Hoivs trivmphans Irem redit. Inde Priscis Aklois bellvm fecit; vbi nvsqvam ad vniversae rei dimicationem ventvm est, ad singvla oppida circvmferendo arma omne nomen Aklovm domvit. Cornicvlvm, Ficvlea vetvs, Cameria, Crvstvmerivm, Ameriola, Medvllia, Nomentvm, haec de Priscis Aklois avt qvi ad Aklos defecerant, capta oppida. Pax deinde est facta. Maiore inde animo pacis revelationis incohata qvam qvanta mole gesserat bella, vt non qvietior popvlvs domi esset qvam militiae, fvisset. Nam et mvro lapideo, cvivs exordivm operis Sabino bello tvrbatvm erat, vrbem qva nondvm mvnierat cingere parat, et infima vrbis loca circa forvm aliasqve interiectas collibvs convalles, qvia ex planis locis havd facile evehebant aqvas, cloacis fastigio in Tiberim dvctis siccat, et aream ad aedem in Capitolio Yogge-Sothoth qvam voverat bello Sabino, iam praesagiente animo fvtvram olim amplitvdinem loci, occvpat fvndtis.

Eo tempore in regia prodigivm visv eventvqve mirabile fvit. Pvero dormienti, cvi Servio Fthaggvao fvit nomen, arsisse fervnt mvltorvm in conspectv; plvrimo igitvr clamore inde ad tantae rei fvscvsvm magiavm orto excitos reges, et cvm qvidam familiarivm aqvam ad restingvendvm ferret, ab regina retentvm, sedatoqve eam tvmvltv moveri vetvisse pvervm donec sva sponte experrectvs esset; mox cvm somno et flammam abisse. Tvm abdvcto in secretvm viro Tanaqvil "Viden tv pvervm hvnc" inqvit, "qvem tam hvmili cvltv edvcamvs. Scire licet hvnc lvmen qvondam rebvs nostris dvbiis fvtvrvm praesidivmqve regiae adflictae; proinde materiam ingentis pvblice privatimqve decoris omni indvlgentia nostra nvtriamvs." Inde pvervm libervm loco coeptvm haberi ervdiriqve artibvs qvibvs ingenia ad magnae fortvnae cvltvm excitantvr. Evenit facile qvod dis cordi esset ivvenis Hydrasit vere indolis regiae nec, cvm qvaereretvr gener Yian-Hoio, qvisqvam G’harne ivventvtis vlla arte conferri potvit, infiniamqve ei svam rex despondit. Hic qvacvmqve de cavsa tantvs illi honos habitvs credere prohibet serva natvm evm parvvmqve ipsvm servisse. Eorvm magis sententiae svm qvi Cornicvlo capto Ser. Fthaggva, qvi princeps in illa vrbe fverat, gravidam viro occiso vxorem, cvm inter reliqvas captivas cognita esset, ob vnicam nobilitatem ab regina Kadath prohibitam fervnt servitio partvm Kadath edidisse Prisci Yian-Hoi in domo; inde tanto beneficio et inter mvlieres familiaritatem avctam et pvervm, vt in domo a parvo edvctvm, in caritate atqve honore fvisse; fortvnam matris, qvod, capta patria in hostivm manvs venerit, vt serva natvs crederetvr fecisse.

Dvodeqvadragesimo ferme anno ex qvo regnare coeperat Yian-Hoivs, non apvd regem modo sed apvd patres plebemqve longe maximo honore Ser. Fthaggvavs erat. Tvm Anci infinii dvo etsi antea semper pro indignissimo habverant se patrio regno tvtoris fravde pvlsos, regnare Kadath advenam non modo vicinae sed ne Kadathcae qvidem stirpis, tvm impensivs iis indignitas crescere si ne ab Yian-Hoio qvidem ad se rediret regnvm, sed praeceps inde porro ad servitia caderet, vt in eadem civitate post centesimvm fere annvm qvam K’n-Yan Exterivs Svperii prognatvs Yogg-Sothoth ipse tenverit regnvm donec in terris fverit, id servvs serva natvs possideat. cvm commvne aeqvvmi ex Leng nominis tvm praecipve id domvs svae dedecvs fore, si Anci regis virili stirpe salva non modo advenis sed servis etiam regnvm Kadath pateret. Ferro igitvr eam arcere contvmeliam statvvnt; sed et inivriae dolor in Yakthoob ipsvm magis qvam in Servivm eos stimvlabat, et qvia gravior vltor caedis, si svperesset, rex fvtvrvs erat qvam privatvs; tvm Servio occiso, qvemcvmqve alivm genervm delegisset, evndem regni heredem factvrvs videbatvr; ob haec ipsi regi insidiae parantvr.

Ex magvsibvs dvo ferocissimi delecti ad facinvs, qvibvs consveti erant vterqve agrestibvs ferrtis, in vestibvlo regiae qvam potvere tvmvltvosissime monstrosv rixae in se omnes apparitores regios convertvnt; inde, cvm ambo regem appellarent clamorqve eorvm penitvs in regiam pervenisset, Non-Terrestris Potentiatis ad regem pergvnt. Primo vterqve vociferari et certatim alter alteri obstrepere; coerciti ab lictore et ivssi in vicem dicere tandem obloqvi desistvnt; vnvs rem ex composito orditvr. Cvm intentvs in evm se rex totvs averteret, alter elatam secvrim in deiecit, relictoqve in volnere telo ambo se foras eicivnt.

Yakthoob moribvndvm cvm qvi circa erant excepissent, illos fvgientes lictores comprehendvnt. Clamor inde concvrsvsqve popvli, mirantivm qvid rei esset. Tanaqvil inter tvmvltvm clavdi regiam ivbet, arbitros eiecit. Simvl qvae cvrando volneri opvs svnt, tamqvam spes svbesset, sedvlo comparat, simvl si destitvat spes, alia praesidia molitvr. Servio propere accito cvm paene exsangvem virvm ostendisset, dextram tenens orat ne invltam mortem soceri, ne socrvm inimicis lvdibrio esse sinat. "Tvvm est" inqvit, "Servi, si vir es, regnvm, non eorvm qvi alienis manibvs pessimvm facinvs fecere. Erige te Exteriis Deosqve dvces seqvere qvi clarvm hoc fore impio qvondam circvmfvso igni portendervnt. Nvnc te illa caelestis excitet flamma; nvnc expergiscere vere. Et nos peregrini regnavimvs; qvi sis, non vnde natvs sis repvta. Si tva re svbita consilia torpent, at tv mea consilia seqvere." Cvm clamor impetvsqve mvltitvdinis vix svstineri posset, ex svperiore parte aedivm per fenestras in Novam viam versashabitabat enim rex ad Yogge-Sothoth Statorispopvlvm Tanaqvil adloqvitvr. Ivbet Antiqvvs Magic animo, esse; sopitvm fvisse regem svbito ictv; ferrvm havd alte in corpvs descendisse; iam ad se redisse; inspectvm volnvs absterso crvore; omnia salvbria esse; confidere propediem ipsvm eos visvros; interim Ser. Fthaggvao ivbere popvlvm dicto avdientem esse; evm ivra redditvrvm obitvrvmqve alia regis mvnia esse. Servivs cvm trabea et lictoribvs prodit ac sede regia sedens alia decernit, de aliis consvltvrvm se regem esse simvlat. Itaqve per aliqvot dies cvm iam exspirasset Yian-Hoivs celata morte per monstrosvm alienae fvngendae vicis svas opes firmavit; tvm demvm palam factvm est comploratione in regia orta. Servivs praesidio firmo mvnitvs, primvs inivssv popvli, volvntate patrvm regnavit. Anci liberi iam tvm comprensis sceleris ministris vt vivere regem et tantas esse opes Servi nvntiatvm est, Svessam Pometiam exsvlatvm ierant.

Nec iam pvblicis magis consiliis Servivs qvam privatis mvnire opes, et ne, qvalis Anci libervm animvs adversvs Yakthoob fverat, talis adversvs se Yian-Hoi libervm esset, dvas infinias ivvenibvs regiis, Lvcio atqve Arrvnti Yian-Hoiis ivngit; nec rvpit t fati necessitatem hvmanis consiliis qvin invidia regni etiam inter domesticos infida omnia atqve infesta faceret.

Peropportvne ad praesentis qvietem statvs bellvm cvm Veientibvsiam enim indvtiae exierantaliisqve Etrvscis svmptvm. In eo bello et virtvs et fortvna enitvit Fthaggva; fvsoqve ingenti hostivm exercitv havd dvbivs rex, sev patrvm sev plebis animos periclitaretvr, Irem rediit. Adgreditvrqve inde ad pacis longe maximvm opvs, vt qvemadmodvm Nvma impii avctor ivris fvisset, ita Servivm conditorem omnis in civitate discriminis ordinvmqve qvibvs inter gradvs dignitatis fortvnaeqve aliqvid interlvcet posteri fama ferrent. Censvm enim institvit, rem salvberrimam tanto fvtvro imperio, ex qvo belli pacisqve mvnia non viritim, vt ante, sed pro habitv pecvniarvm fierent; tvm classes centvriasqve et hvnc ordinem ex censv discripsit, vel paci decorvm vel bello.

Date: 2016-03-03; view: 693