NIZINA ŚRODKOWOEUROPEJSKA

1. Położenie geograficzne

· pas nizin leżących na N od Ardenów, Średniogórza Niemieckiego, Masywu Czeskiego i Wyżyn Polskich, a na S od Morza Północnego i Morza Bałtyckiego

2. Budowa geologiczna

· część paleozoicznej platformy W i środkowej Europy, która nie uległa wypiętrzeniu przy orogenezie alpejskiej

· struktury hercyńskie i kaledońskie pod pokrywą utworów mezozoicznych, trzeciorzędowych i czwartorzędowych

· cała nizina znalazła się w zasięgu zlodowacenia plejstoceńskiego

3. Rzeźba terenu

· większa część została ukształtowana podczas zlodowacenia plejstoceńskiego przez lodowiec skandynawski

· równoleżnikowo przebiega kilka pasm moren czołowych, po ich wewnętrznych stornach pagórkowate powierzchnie moren dennych, a po zewnętrznych równiny zandrowe z pradolinami

4. Klimat

· W część ma klimat oceaniczny, a E przejściowy między oceanicznym, a kontynentalnym

5. Wody

· sieć rzeczna ukształtowana przez rzeźbę polodowcową i nachylenie na N

· rzeki płyną z S na N

6. Gleby

· brunatne i bielicowe

7. Roślinność i zwierzęta

· niegdyś na W lasy liściaste, na E lasy mieszane; na terenach piaszczystych bory sosnowe i wrzosowiska

· dziś puszcze maja charakter reliktowy

8. Działalność człowieka

9. Indywidualność geograficzna

· charakter nizinny, płaski, kiedyś objęta zlodowaceniem plejstoceńskim, liczne formy lodowcowe

10. Części Niziny Środkowoeuropejskiej

· Nizina Holenderska

· Nizina Niemiecka

· Półwysep Jutlandzki i Wyspy Duńskie

REDNIOGÓRZE ZACHODZNIEJ I ŚRODKOWEJ EUROPY

1. Położenie geograficzne

· obejmuje S część paleozoicznej platformy W i środkowej Europy

· na W struktury hercyńskie sięgają do Oceanu Atlantyckiego, a na E jest to klin między Karpatami, a prekambryjską platformą wschodnioeuropejską

2. Budowa geologiczna

· strefa złożona ze hercyńskich górotworów wypiętrzonych w postaci zrębów w orogenezie alpejskiej

· obejmuje S część paleozoicznej platformy W i środkowej Europy, między pasmem Niziny Środkowoeuropejskiej na N a strefą fałdowań alpejskich na S

3. Rzeźba terenu

4. Klimat

5. Wody

6. Gleby

7. Roślinność i zwierzęta

8. Działalność człowieka

9. Indywidualność geograficzna

· zjawiska krasowe, charakter górski (górotwory hercyńskie wypiętrzone w postaci zrębów w orogenezie alpejskiej)

Hercyńskie masywy (poza Wyspami Brytyjskimi)

· Masyw Armorykański

· Masyw Centralny

· Basen Akwitański

· Basen Paryski

· Wogezy i Schwarzwald

· Ardeny i Reńskie Góry Łupkowe

Mniejsze masywy i obniżenia paleozoicznej platformy Europy

· Harz

· Las Turyński

· Las Frakoński

· Basen Szwabsko-Frankoński

· Masyw Czeski

· Rudawy

· Szumawa

· Wyżyna Czesko-Morawska

· Wyżyny Polski

· Sudety

SUDETY

1. Położenie geograficzne

· łańcuch górski na obszarze SW Polski i N Czech

· najwyższa część Masywu Czeskiego i najwyższe góry Czech

· najwyższy szczyt to Śnieżka (1602 m n.p.m.)

2. Budowa geologiczna

· stare góry zrębowe, do powstania przyczyniły się orogenezy prekambryjskie i paleozoiczne

· ostatniemu sfałdowaniu uległy w orogenezie hercyńskiej, następnie zostały zrównane i przykryte m.in.: wapieniami i skałami okruchowymi

· w trzeciorzędzie nastąpiło dźwignięcie środkowej części gór

· co najmniej 2 zlodowacenia dotarły do Sudetów i pozostawiły osady lodowcowe w kotlinach

· składają się z oddzielnych bloków: Sudety Zachodnie, Sudety Środkowe, Sudety Wschodnie

· liczne surowce mineralne: węgiel kamienny, brunatny, rudy metali, uran surowce skalne (marmury, bazalty, gnejsy, piaskowce, wapienie)

3. Rzeźba terenu

4. Klimat

· kształtowany przez morskie masy powietrza, w górach – chłodny i wilgotny, na pogórzu – ciepły i wilgotny

· występują piętra klimatyczne

5. Wody

· rzeki należą do zlewisk trzech mórz: bałtyckiego, Północnego, Czarnego

· największe rzeki wypływające z Sudetów: Łada, Odra, Morawa

· nieliczne zbiorniki naturalnie stojących wód

6. Gleby

· górskie, brunatne, bielicowe

· w kotlinach lessy i utwory lessopodobne

7. Roślinność i zwierzęta

· występuje typowa piętrowość roślinna

· częste torfowiska, przeważnie sztuczne zbiorowiska roślinne

· duże powierzchnie zajmują lasy świerkowe

8. Działalność człowieka

· silnie rozwinięty i zróżnicowany przemysł, głównie wydobywczy, hutniczy, szklarski, włókienniczy, odzieżowy, chemiczny

· dawniej górnictwo węgla kamiennego, barytu, uranu, miedzi, złota, srebra, żelaza

9. Indywidualność geograficzna

ALPY

1. Położenie geograficzne

· ciągną się łukiem od Zatoki Genueńskiej Morza Liguryjskiego (SW) do Dunaju, Kotliny Wiedeńskiej i Małej Niziny Węgierskiej (NE i E)

· długość 1200 m, a szerokość 150-200 m

· największy łańcuch górski w Europie

· dzielą się na Alpy Zachodnie (bardziej zwarte, wyższe, silniej zlodowacone) i Alpy Wschodnie (wyróżnia się strefę krystaliczną i dwie wapienno-fliszowe)

2. Budowa geologiczna

· zbudowane głównie z mezozoicznych i trzeciorzędowych skał osadowych, także ofiolitów; tkwią w nich prekambryjskie i paleozoiczne skały krystaliczne

· warstwy skał silnie sfałdowane, odcięte od podłoża i nasunięte od siebie i na przedpole jako wielkie płaszczowiny

· w czwartorzędzie kilkakrotne zlodowacenia

3. Rzeźba terenu

· rzeźba alpejska: cyrki, doliny lodowcowe, wąskie granie, wygłady lodowcowe, moreny, jeziora polodowcowe

4. Klimat

· wyraźna granica między klimatem umiarkowanym, a podzwrotnikowym

· w górach umiarkowany z dużym kontrastem termicznym i wysokimi opadami (2500-4000 mm/rok), na N umiarkowany ciepły morski i przejściowy, na E umiarkowany pośredni, na SW podzwrotnikowy morski, a na SE podzwrotnikowy pośredni

5. Wody

· pozostałością po lodowcach są największe jeziora Alp: Como, Maggiore, Garda, w większości tektoniczno-lodowcowe

· są działem wód między zlewiskami Morza Śródziemnego, a Morza Czarnego

· są obszarem źródłowym wielu rzek Europy Zachodniej: Adyga, Pad, Rodan, Ren

6. Gleby

7. Roślinność i zwierzęta

· roślinność dzieli się na piętra wysokościowe odpowiadające piętrowemu zróżnicowaniu klimatu

· do 700-900 m: lasy liściaste, lasy mieszane (N), lasy świetliste (S), zbiorowiska stepowo-leśne (E); lasy górskie; piętro alpejskich zarośli; piętro muraw alpejskich; piętro turniowe; piętro niwalne z polami firnowymi i lodowcami bez roślinności

· świstaki, kozice, koziorożce alpejskie, zając bielak, orzeł przedni, salamandra czarna

8. Działalność człowieka

· w niektórych częściach Alp rozwinięta gospodarka leśna, pola intensywnej uprawy (oliwki, drzewa owocowe)

· duże zasoby energetyczne rzek, liczne elektrownie

· rozwinięta turystyka letnia i zimowa, kolejki Gorskie, wyciągi; wiele dróg kolejowych

9. Indywidualność geograficzna

10. Regiony przyalpejskie

· Obniżenie Rodanu i Saony

· Góry Jura

· Wyżyna Bawarska

· Nizina Padańska

KARPATY

1. Położenie geograficzne

· ciągną się od doliny Dunaju i Bramy Morawskiej po przełom Dunaju (Żelazna Brama)

· długość ok. 1300 km, szerokość 100-350 km

· najwyższy szczyt to Gerlach (2655 m n.p.m.)

· dzielą się na Karpaty Zachodnie, Wschodnie i Południowe

2. Budowa geologiczna

· składają się z wielu pasm i masywów o zróżnicowanych wysokościach oddzielonych dolinami, kotlinami, przełęczami

· zbudowane z mezozoicznych i kenozoicznych skał osadowych, które zostały silnie sfałdowane i poprzecinane uskokami

· powszechne są zjawiska krasowe, głównie na skałach węglowych, gipsowych, piaskowych

3. Rzeźba terenu

4. Klimat

· strefa klimatów umiarkowanych, większy kontynentalizm niż w przypadku Alp

· opady we wszystkich miesiącach roku, najobfitsze wiosną i latem

· występowanie wiatrów typu fenu np. w Tatrach halny

5. Wody

· 90% to zlewiska Morza Czarnego, pozostałe to Morze Bałtyckie

· ok. 500 jezior polodowcowych, największe z nich to Morskie Oko, a najgłębsze Wielki Staw

6. Gleby

7. Roślinność i zwierzęta

· występują piętra wysokościowe (piętro pogórza, regiel dolny, regiel górny, pięto subalpejskie, hale)

· świstak, kozica górska, wilk, niedźwiedź brunatny, jeleń szlachetny, żbik

8. Działalność człowieka

· są gęsto zasiedlone czemu sprzyjają liczne kotliny i szerokie doliny; turystyka

9. Indywidualność geograficzna

10. Regiony przykarpackie

· Podkarpacie Zachodnie

· Północne Podkarpacie

· Podkarpacie Wschodnie

· Wyżyna Mołdawsko-Besarabska

· Nizina Rumuńska

· Kotlina Panońska

EUROPA POŁUDNIOWA:

Składają się na nią półwyspy i wyspy Morza Śródziemnego. Obszar ukształtowany w przeważającej mierze w orogenezie alpejskiej. Nie brakuje elementów starszych struktur.

Date: 2016-01-14; view: 850