Bukareszt 2-4 kwietnia 2008

► Grecy zablokowali zaproszenie do NATO dla Macedonii z powodu sporu o nazwę ich kraju.

Macedonia uznawana jest przez Grecję za FYROM (Była Jugosłowiańska Republika Macedonii). Grecja nie chce zgodzić się na Macedonię, bo taką historyczną nazwę nosi jedna z greckich prowincji. Ateny boją się też, że spór o nazwę kiedyś może przerodzić się w roszczenie terytorialne.

Dlatego też prawicowy rząd Kostasa Karamanlisa popierany przez socjalistyczną opozycję nie godzi się na kompromisową nazwę podpowiadaną przez ONZ - Republikę Macedonii (Skopie). Dyplomaci sugerowali, że Grecja może przystałaby na nazwę Republika Nowej Macedonii, ale to z kolei nie do przyjęcia dla Skopie.

Brak zaproszenia dla Macedonii oznacza bowiem, że stosunkowo drobne animozje między obu krajami mogą zablokować strategiczne cele Sojuszu. Bo przyjęcie Macedonii jest ważne nie tylko dla Skopie, ale też dla utrzymania kruchego, zwłaszcza po ogłoszeniu niepodległości przez Kosowo, pokoju na Bałkanach. Macedonia jest też lepiej przygotowana do członkostwa niż Albania, która nie budzi sprzeciwu Grecji.

► Podczas trzydniowego szczytu w Bukareszcie NATO zaprosiło dwa kraje - Chorwację i Albanię, by w przyszłym roku przystąpiły do sojuszu.

► Nadal bez zaproszenia do członkostwa pozostają Macedonia, Ukraina i Gruzja.

► Niemieccy komentatorzy zauważają, że podobnie jak w przypadku wojny w Iraku doszło do różnic poglądów między krajami tzw. starej i nowej Europy. Podczas, gdy kraje Europy Zachodniej opowiedziały się za wolnym tempem przyjmowania nowych członków, to cztery nowe kraje, w tym Polska, zaaprobowały stanowisko USA domagających się szybkiego członkostwa Ukrainy i Gruzji w NATO.

► Zdecydowanie przeciwna rozszerzeniu NATO na Ukrainę i Gruzję jest Rosja, traktująca to jako wtargnięcie w sferę jej historycznych wpływów.

► Jednym z największych osiągnięć szczytu powrót Francji do struktur sojuszu. Po 42 latach przerwy Paryż zdecydował się wzmocnić swoją pozycję i zacząć odgrywać większą rolę w NATO.

► Sojusz podjął też ważną decyzję w sprawie tarczy antyrakietowej - poparł jej budowę w Polsce (baza antyrakiet) i Czechach (radar).

► Przyjmując deklarację o swych celach w Afganistanie, NATO zgodziło się, że nie wystarczy zwalczać talibów, ale trzeba też budować mosty, drogi, kopać studnie, szkolić afgańska armię i policjantów i lepiej wydawać miliardy dolarów, dziś często rozkradanych przez firmy i konsultantów.

► Afganistan to największa operacja Sojuszu, angażująca od 2003 r. najwięcej środków i żołnierzy. Choć siły stabilizacyjne ISAF urosły z 33 tys. w styczniu 2007 r. do 47 tys. pod koniec marca 2008 r. to wciąż uważane są ze niewystarczające, Dlatego też NATO entuzjastycznie przyjęło francuską deklarację o wysłaniu dodatkowego batalionu (700 żołnierzy) do Afganistanu

Konflikt w Osetii Południowej sierpień 2008
7 sierpnia 2008–16 sierpnia 2008

► W sierpniu 2008 r, gdy doszło do konfliktu zbrojnego Rosji z Gruzją, NATO stanęło przed nowym wyzwaniem, ponieważ z jednej strony Gruzja miała aspiracje integracji ze strukturami NATO, z drugiej rozwijał się program partnerstwa z Rosją.

19-20 luty 2009 nieformalny szczyt ministrów obrony państw NATO w Krakowie

► Spotkanie głównie poświęcone operacji w Afganistanie

► Ciągnąca się od ponad siedmiu lat operacja znalazła się znów w krytycznym momencie. Mimo wydanych miliardów i obecności ponad 70 tys. zagranicznych żołnierzy w Afganistanie nie ma praktycznie bezpiecznej drogi, talibowie są 45 km od Kabulu, a południe i wschód kraju są strefą wojny.

► Eksperci mówią, że jeśli zaplanowane na 20 sierpnia wybory prezydenckie i lokalne zakończą się krwawą rzezią zgotowaną przez talibów, przygotowywana po cichu strategia rozłożonego na lata wyjścia z twarzą z Afganistanu spali na panewce.

► Problem w tym, że wiele rządów NATO ma związane ręce. Bo w czasie kryzysu niełatwo o solidarność w dalekim Afganistanie. Dlatego też ministrowie nie spieszyli się z deklaracjami, tym bardziej że mogli skryć się za nieformalnym charakterem spotkania.

► USA zdecydowały, że do 36 tys. żołnierzy, których mają w Afganistanie, wyślą 17 tys. kolejnych

► Zwiększenie afgańskich kontyngentów o 600 i 500 osób zapowiedziały Niemcy (mają tam teraz 3,4 tys. żołnierzy, którzy jednak nie walczą) i Włochy (2,3 tys.). Zapewne zrobią to także Brytyjczycy, którzy w Afganistanie mają 8,3 tys. żołnierzy i podobno są gotowi zwiększyć ich liczbę o 1,4 tys. Inni, m.in. Hiszpanie i Francuzi, nie palą się do wysyłania nowych żołnierzy.

► kwestia powrotu Francji do struktur wojskowych NATO, co prezydent Nicolas Sarkozy chce przeprowadzić do kwietnia. O powrocie Francji Nicolas Sarkozy mówi od 2007 r. Byłby to krok w dużej mierze symboliczny, bo Francja, którą prezydent Charles de Gaulle wyprowadził ze struktur wojskowych Sojuszu w 1966 roku, i tak uczestniczy w NATO-wskich operacjach, nie ma natomiast swych oficerów w dowództwie.

Sekretarz generalny NATO Jaap Hoop de Scheffer przedstawił na spotkaniu zręby nowej koncepcji strategicznej paktu

► Misja Holendra kończy się 31 lipca br. Krakowskie spotkanie było jego przedostatnim ważnym występem, przed jubileuszowym szczytem Paktu na początku kwietnia we francuskim Strasburgu i niemieckim Kehl. Tam przywódcy mają przyjąć polityczną deklarację o nowej koncepcji strategicznej NATO.

► Scheffer przedstawił sześć zagadnień, które powinny być uwzględnione w nowej strategii sojuszu:

► Po pierwsze, kraje NATO muszą jasno opisać nowe zagrożenia. Na takiej strategicznej mapie powinna znaleźć się nie tylko wojna z terroryzmem czy zapobieganie rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia, ale i bezpieczeństwo energetyczne, piractwo, cyberterroryzm, zmiany klimatu, upadające państwa itd.

► Po drugie, NATO musi zastanowić się, jak do tych wyzwań ma się artykuł V Traktatu Waszyngtońskiego zapewniający obronę zaatakowanego państwa NATO przez pozostałych członków. Jak miałby on działać np. w obliczu ataku hakerów, topniejących lodów Arktyki albo przerwania dostaw energii?

Scheffer podkreślał, że choć nie zawsze potrzebna jest militarna interwencja, to kolektywna odpowiedź - tak. - Trzeba wzmocnić koncepcję sojuszniczej solidarności - mówił.

► Trzecią ważną sprawą jest tzw. całościowe podejście do rozwiązywania problemów. Zdaniem szefa Paktu NATO jako sojusz wojskowy nie jest w stanie sam rozwiązać np. problemów Afganistanu. Do zapewnienia pokoju i bezpieczeństwa tego kraju potrzebne są cywilne instrumenty polityczne i ekonomiczne. A te mają inne organizacje, np. ONZ czy UE. - Trzeba więc rozwijać współpracę z UE.

► Czwarte wyzwanie to przekształcanie tradycyjnych sił zbrojnych w mobilne oddziały. Choć zdaniem Scheffera wspólna obrona terytorium musi pozostać główną zasadą, to równie ważne są zdolności do działań ekspedycyjnych.

Po piąte, dla NATO XXI wieku kluczowa będzie "konsolidacja Europy". Po sierpniowym konflikcie w Gruzji stało się jasne, jak ważnym zadaniem jest poszerzanie obszaru bezpieczeństwa. Pod słowem "konsolidacja" kryje się więc rozszerzenie. - Spodziewam się, że proces rozszerzania NATO będzie postępował dalej - mówił Scheffer. Nie odniósł się jednak do kwestii przyszłego członkostwa Ukrainy czy Gruzji.

Szóste wyzwanie to stosunki z Rosją. Scheffer podkreślał, że trzeba wyciągnąć wnioski z dotychczasowych relacji, w tym wojny w Gruzji. Ale mimo różnic poglądów trzeba prowadzić dialog z Rosją, tak jak w środku zimnej wojny Zachód rozmawiał z ZSRR.

Nowa strategia NATO - zdaniem niemieckiej kanclerz Angeli Merkel - powinna skoncentrować się na koncepcji "bezpieczeństwa wiązanego", łączącej środki militarne z działaniami w sferze cywilnej.

► Taką politykę Sojusz próbuje obecnie stosować w Afganistanie, którego stabilizacja jest największym obecnie wyzwaniem. "Afganistan nigdy więcej nie może być punktem wyjścia dla zagrożenia terrorystycznego dla naszego bezpieczeństwa" - powiedziała kanclerz Niemiec w debacie Bundestagu 26 marca 2009 r.

► Szefowa niemieckiego rządu podkreśliła też, że NATO powinno ściślej współpracować z ONZ oraz innymi organizacjami międzyrządowymi oraz pozarządowymi.

60-lecie NATO jubileuszowy szczyt w Strasburgu, Kehl i Baden Baden 3-4 kwietnia 2009

► Francja wraca do struktur wojskowych NATO - Zgromadzenie Narodowe przychyliło się do wniosku rządu prezydenta Nicolasa Sarkozy'ego i zgodziło się na powrót Francji do wojskowych struktur NATO

Premier Danii Anders Fogh Rasmussen będzie nowym sekretarzem generalnym NATO - ogłosił ustępujący szef NATO, Jaap de Hoop Scheffer.

► Kandydatura Rasmussena nie podobała się Turkom, ponieważ w 2005 roku - po opublikowaniu w duńskiej prasie satyrycznych rysunków przedstawiających Mahometa - premier Danii nie chciał za nie przeprosić.

► Co przekonało Turcję do Rasmussena? Premier tego kraju Recep Tayyip Erdogan wyjaśniał, że były to gwarancje złożone przez prezydenta USA. Barack Obama obiecał Ankarze, że jeden z zastępców Rasmussena będzie Turkiem, a tureccy generałowie zasiądą w dowództwie Sojuszu. Wśród zgłaszanych przez Turcję postulatów było też zamknięcie nadającej z Danii kurdyjskiej telewizji, którą tureckie władze oskarżają o związki z kurdyjskimi separatystami.

► "NATO udowodniło swą zdolność do działania. Wracam do domu bardzo zadowolona" - podsumowała szczyt kanclerz Niemiec Angela Merkel. Jak tłumaczyła, przywódcy zgodzili się na przygotowanie nowej koncepcji strategicznej sojuszu, by odpowiadał na nowe wyzwania; potwierdzili zaangażowanie w natowską misję w Afganistanie oraz "ożywili" Radę współpracy NATO-Rosja.

► I przede wszystkim - jak dodał prezydent Francji Nicolas Sarkozy - "jednomyślnie wybraliśmy nowego sekretarza generalnego sojuszu".

► Polska strategia na szczyt:

► zwiększyć zaangażowanie w Afganistanie z 1600 do 2200 żołnierzy, z czego 200 stanowiłoby rezerwę stacjonującą w Polsce, do ewentualnego krótkotrwałego użycia w Afganistanie;

► zwiększyć liczbę swojego personelu w amerykańskim zespole zajmującym się odbudową Afganistanu i pomocą cywilom w Ghazni, a w 2010 r. przejąć od Amerykanów odpowiedzialność za kierowanie nim;

► zwiększyć zaangażowanie żołnierzy w misji szkoleniowej NATO w Iraku, obecnie w 160-osobowej misji bierze udział 16 Polaków;

► poprawy stosunków z Rosją, jednak będzie akcentować nasze stanowisko wobec Gruzji po konfikcie rosyjsko-gruzińskim (nie akceptujemy uznania przez Rosję niepodległości Osetii Południowej i Abchazji);

► oprzeć relacje z Rosją na realizacji wspólnych projektów w dziedzinie bezpieczeństwa, np. w sferze zarządzania ruchem powietrznym czy w sferze obrony przeciwrakietowej;

► dalszego rozszerzenia NATO o Gruzję i Ukrainę; zdaniem MSZ kraje te powinny zmierzać do NATO małymi krokami - powinny tworzyć roczne plany narodowe przewidujące wydatki i działania na rzecz modernizacji sektora obronnego i realizować te plany; Polska już przekazała 50 tys. euro na rzecz rekonwersji kadr na Ukrainie oraz 30 tys. euro na zniszczenie przestarzałych gruzińskich systemów rakietowych;

► przekonywać, że elementy amerykańskiej tarczy antyrakietowej nie są konkurencyjne wobec planów NATO w tej sferze;

► by NATO zakończyło prace nad nową koncepcją strategiczną do 2010 r.; Sojusz powinien uaktualnić listę zagrożeń, tak by odzwierciedlała ona nową sytuację na Kaukazie po konflikcie gruzińsko-rosyjskim w sierpniu 2008 r., strategia nie powinna uznawać za priorytet, jak obecnie, misji antykryzysowych i stabilizacyjnych, a powinna ponownie za priorytet uznać wspólną obronę; NATO powinno przygotować plany obrony każdego kraju członkowskiego, a zwłaszcza krajów położonych na rubieżach (obecnie nie ma takich aktualnych planów np. dla Polski);

► by NATO usprawniło wymianę informacji wywiadowczych.

►

Prace nad nową koncepcją strategiczną sojuszu

► Grupa Mędrców (wrzesień 2009 r.-maj 2010)

► 17 maja 2010 raport końcowy NATO 2020: Zapewnione bezpieczeństwo; Dynamiczne Zaangażowanie – Analiza i Rekomendacje Grupy Ekspertów na temat Nowej Koncepcji Strategicznej dla NATO

Date: 2016-01-14; view: 616