Wymień co najmniej 5 i scharakteryzuj 2 wybrane zagrożenia społeczne bezpieczeństwa międzynarodowego.

Bezpieczeństwo Międzynarodowe

Zagrożenia polityczne dla bezpieczeństwa narodowego możemy zdefiniować jako stan, w którym nasilają się zadania zorganizowanych grup społecznych (politycznych) uniemożliwiających wypełnianie przez państwo jego głównych funkcji, a przez to osłabiające lub niweczące działania organów lub instytucji realizujących cele i interesy narodowe¹³. Zakres tego rodzaju zagrożeń obejmuje zarówno politykę wewnętrzną i zagraniczną państwa. Zagrożenia tego typu powstają zazwyczaj w wyniku planowych i zorganizowanych działań, które mogą doprowadzić do zakłócenia prządku konstytucyjnego państwa, podważania jego pozycji na arenie międzynarodowej, doprowadzić do obalenia legalnych władz, a nawet doprowadzić do wybuchu wojny domowej. Jedno z najpoważniejszych zagrożeń politycznych związane jest o dziwo z samą istotą demokracji. Ponieważ fundamentalną zasadą demokracji jest wola większości społeczeństwa problemem może stać się ustalenie, w jakim stopniu większość ma faktycznie rację. Najlepszym przykładem, który dobitnie odcisnął swe piętno na losach całej Europy był przykład hitlerowskich Niemiec. Po dojściu Hitlera do władzy i rozpoczęciu „rozwiązania ostatecznego kwestii żydowskiej” jedynie znikoma część społeczeństwa sprzeciwiała się eksterminacji ludności żydowskiej¹⁴.

- Zagrożenia militarneto taki splot zdarzeń w stosunkach międzynarodowych, w których z dużym prawdopodobieństwem może nastąpić ograniczenie lub utrata warunków do niezakłóconego bytu i rozwoju państwa, albo naruszenie bądź utrata jego suwerenności i integralności terytorialnej - w wyniku zastosowania wobec niego przemocy zbrojnej (militarnej)¹⁵. Należy dodać w tym miejscu, że użycie sił zbrojnych jest często narzędziem do osiągania celów polityki państwa. Cytując klasyka sztuki wojennej Carla Von Clausewitza "...Wojna jest dalszym ciągiem stosunków politycznych, przeprowadzeniem ich innymi środkami..." ¹⁶. Siłę militarną można stosować bezpośrednio lub pośrednio¹⁷. Przykładowo mogą to być:

• blokada militarna;

• szantaż militarny;

• prowokacja militarna;

• incydent graniczny;

• ograniczone użycie środków przemocy zbrojnej;

• zbrojne starcie graniczne;

• napaść zbrojna grup nieformalnych;

• konflikt lokalny;

• konflikt między państwami;

• dywersje militarne;

• demonstracja siły¹⁸.

Należy również zaznaczyć, że projekcja siły militarnej oprócz środków konwencjonalnych może obejmować również broń ABC (atomowa, biologiczna, chemiczna oraz radiologiczna) oraz inne niekonwencjonalne środki rażenia. Obecnie coraz większego znaczenia nabierają działania w cyberprzestrzeni. Zagrożenia militarne mogą również pochodzić ze strony ugrupowań terrorystycznych, choć terroryzm jest na tyle specyficznym zjawiskiem, że nie mieści się tylko w kategorii zagrożeń militarnych.

I wojna w Zatoce Perskiej była przykładem współczesnego konfliktu zbrojnego między państwami (Agresja Iraku na Kuwejt) / Źródło: wikipedia.pl

- Zagrożenia ekonomicznebezpieczeństwa narodowego dotyczą problematyki produkcji wymiany i rozdziału różnych dóbr w państwie oraz racjonalnego nimi dysponowania dla pomnażania ogólnego dobrobytu ¹⁹. Identyfikowane są również z zagrożeniami gospodarczymi które możemy określić jako stan, w którym państwo nie może przeciwstawić się takim oddziaływaniom zewnętrznym i wewnętrznym, które uniemożliwiają rozwój ekonomiczny zgodny z określonymi kierunkami i tempem, a przez to osłabiają potencjał gospodarczo-obronny. Obejmują przede wszystkim finanse państwa, procesy produkcji, sferę handlu i dostęp do surowców, zwłaszcza energetycznych niezbędnych do funkcjonowania infrastruktury krytycznej państwa. Do zagrożeń ekonomicznych (gospodarczych) należą więc zjawiska takie jak:

• kryzys finansowy;

• dysproporcje w zamożności grup społecznych;

• zantaż energetyczny;

• utrata rynków zbytu;

• ograniczanie dostępu do surowców oraz technologii przez państwa wysokorozwinięte;

• pranie brudnych pieniędzy;

• szara strefa;

• egoizm korporacji transnarodowych i państw wysoko rozwiniętych;

• pogłębiająca się globalna polaryzacja na bogatą "północ" i biedne "południe";

• bezrobocie;

• i inne...

Kryzys ekonomiczny źródłem zamieszek i niepokojów społecznych w Grecji / Źródło: http://forbes.pl

- Zagrożenia społeczne (psychospołeczne)to taki stan stan społeczeństwa objawiający się takim stopniem nasilenia negatywnych oddziaływań i zjawisk, w wyniku których zachwiane zostają egzystencjalne wartości oraz interesy narodu i państwa, a także istnieje możliwość obniżenia świadomości społeczeństwa ²⁰. Innymi słowy, bezpieczeństwo społeczne dotyczy utrzymywania, w zadowalających warunkach rozwoju, tradycyjnych wzorców języka, kultury i tożsamości religijnej i narodowej oraz zwyczajów ²¹. Zagrożenia społeczne odnoszą się więc do niebezpieczeństwa utraty życia i zdrowia jednostek, tożsamości narodowej i etnicznej poszczególnych grup społecznych oraz bezpieczeństwa socjalnego i publicznego²². Do typowych zagrożeń tego typu możemy zaliczyć:

• choroby;

• ubóstwo;

• sekty i niejawne stowarzyszenia;

• terroryzm;

• patologie społeczne (narkomania, alkoholizm...);

• wykluczenie społeczne;

• przestępczość;

• manipulowanie informacją;

• ruchy skrajnie ideowe (nacjonalizm, szowinizm, ksenofobię, fundamentalizm religijny...);

• łamanie praw człowieka i obywatela;

• uprzedzenia kulturowo-religijne;

• alienacja społeczna;

• upadek wartości;

• kryzysy demograficzne;

• i inne...

Głód i ubóstwo jest jednym z najczęstszych powodów zgonów dzieci w Afryce / Źródło: pytamy.pl

Wg UNICEF ponad 300 tysięcy dzieci jest na skraju śmierci głodowej / Źródło: http://blizejprzedszkola.pl

- Zagrożenia ekologiczneto zdarzenia, w wyniku których może nastąpić niebezpieczeństwo dla istot żywych, na skutek zmiany środowiska naturalnego ²³. Zdarzenia tego typu mogą doprowadzić do wystąpienia trwałego uszkodzenia lub zniszczenia znacznych obszarów środowiska przyrodniczego, co negatywnie wpływa na zdrowie i życie ludzi²⁴. Tego typu zagrożenia mają swe źródła zarówno w działalności człowieka (antropomorficzne) jak i w środowisku naturalnym (nieantropomorficzne)²⁵.

2. Pojęcie zagrożeń militarnych.

Zagrożenia militarneto taki splot zdarzeń w stosunkach międzynarodowych, w których z dużym prawdopodobieństwem może nastąpić ograniczenie lub utrata warunków do niezakłóconego bytu i rozwoju państwa, albo naruszenie bądź utrata jego suwerenności i integralności terytorialnej - w wyniku zastosowania wobec niego przemocy zbrojnej (militarnej)¹⁵. Należy dodać w tym miejscu, że użycie sił zbrojnych jest często narzędziem do osiągania celów polityki państwa. Cytując klasyka sztuki wojennej Carla Von Clausewitza "...Wojna jest dalszym ciągiem stosunków politycznych, przeprowadzeniem ich innymi środkami..." ¹⁶. Siłę militarną można stosować bezpośrednio lub pośrednio¹⁷. Przykładowo mogą to być:

• blokada militarna;

• szantaż militarny;

• prowokacja militarna;

• incydent graniczny;

• ograniczone użycie środków przemocy zbrojnej;

• zbrojne starcie graniczne;

• napaść zbrojna grup nieformalnych;

• konflikt lokalny;

• konflikt między państwami;

• dywersje militarne;

• demonstracja siły¹⁸.

Należy również zaznaczyć, że projekcja siły militarnej oprócz środków konwencjonalnych może obejmować również broń ABC (atomowa, biologiczna, chemiczna oraz radiologiczna) oraz inne niekonwencjonalne środki rażenia. Obecnie coraz większego znaczenia nabierają działania w cyberprzestrzeni. Zagrożenia militarne mogą również pochodzić ze strony ugrupowań terrorystycznych, choć terroryzm jest na tyle specyficznym zjawiskiem, że nie mieści się tylko w kategorii zagrożeń militarnych.

3. Określ strony walczące w konflikcie syryjskim (od 2013 roku).

Wojna domowa w Syrii – trwająca od 2011 wojna domowa między siłami wiernymi prezydentowi Baszszarowi al-Asadowi a zbrojną opozycją.

Pod koniec pierwszej połowy stycznia 2013 walki na głównych frontach zostały przerwane ze względu niekorzystnej pogody i opadów śniegu, które w Syrii są zjawiskiem rzadkim. Wcześniej, bo 11 stycznia 2013 siły opozycyjne zajęły znajdujące się na północy kraju największe lotnisko wojskowe Taftanaz. 15 stycznia 2013 w wiosce Howajsa w pobliżu Hims, znaleziono 150 ciał ofiar masowych egzekucji. 29 stycznia 2013 w rzece Kuwejk w Aleppo znaleziono ciała 108 młodych mężczyzn i chłopców. Osoby ubrane w mundury polowe i cywilne ubrania zostały zabite strzałem w tył głowy. Obie strony konfliktu wzajemnie oskarżają się o dokonanie masakry.

Po ustaniu mrozów i niekorzystnych warunków atmosferycznych rebelianci wznowili natarcia na główne bazy wojskowe. Pod największym naporem pozostawały baza lotniczą Al-Najrab, lotnisko wojskowe Menneg i baza śmigłowców Al-Kuires w Aleppo. W nocy z 29 na 30 stycznia 2013 izraelskie lotnictwo dokonało bezprecedensowych nalotów na syryjski ośrodek badawczy Dżamraji. Istniały podejrzenia, iż reżim przechowywał tam broń chemiczną.

W lutym 2013 rebelianci podjęli kolejną ofensywę w Damaszku. Celem opozycjonistów było zajęcie centrum miasta i pałacu prezydenckiego. Ataki były odpierane przez siły reżimowe, a operacja pod kryptonimem Armagedon przeszła ponownie w fazę walk partyzanckich. 20 lutego 2013 syryjska opozycja zawarła porozumienie z Kurdami na północy kraju. Tym samym zakończyły się starcia między stronami dążącymi do obalenia reżimu Asada. Koniec lutego 2013 charakteryzował się wzmożoną działalnością grup ekstremistycznych. W odwecie reżim nasilił wykorzystywanie bomb kasetowych oraz pocisków o dalekim zasięgu typu Scud. Obie strony dopuszczały się masakr i porwań.

W dniach 2-6 marca 2013 odbyła się zwycięska dla bojowników bitwa o Ar-Rakkę. Dzięki temu muhafaza o tej samej nazwie została włączona pod ziemie administrowane przez opozycjonistów. 19 marca 2013 podczas ataku w Aleppo użyto prawdopodobnie broni chemicznej. Obie strony konfliktu obarczały się nawzajem odpowiedzialnością za atak i poprosiły społeczność międzynarodową o przeprowadzenie śledztwa. Na przełomie marca i kwietnia 2013 rebelianci i islamiści przejęli kontrolę nad miastem Dael i bazami wojskowymi w muhafazie Dara. 10 kwietnia przywódca Frontu Obrony Ludności Lewantu Abu Mohamed al-Golani, przyrzekł lojalność Ajmanowi az-Zawahiriemu, liderowi Al-Kaidy.

Po deklaracji Golaniego, na frontach inicjatywę zaczęło przejmować wojsko narodowe, które tym samym przerwało postępy rebeliantów trwające od jesieni 2012. Siły rządowe wraz z libańskimi bojówkami Hezbollah zaatakowały w kwietniu 2012 przedpola miasta Al-Kusajr, dokonując szturmu na miasto 19 maja 2013. W międzyczasie siły rządowe i lojalne milicje dokonały kilku zatrważających masakr. W dniach 16-21 kwietnia 2013 toczyła się bitwa o Dżudajdat al-Fadl pod Damaszkiem. Podczas walk zginęło niemal 500 osób, większość w masowych egzekucjach. Sytuacja powtórzyła się w miastach Banijas i Al-Bajda, gdzie w dniach 2-3 maja 2013 zabito niemal 250 osób. W trakcie trwania masakry na zachodnim wybrzeżu Syrii, nad ranem 3 maja 2013 Siły Powietrzne Izraela zaatakowały znajdujące się w Syrii składy z irańską bronią prawdopodobnie przeznaczoną dla bojowników libańskiego Hezbollahu. Operacja została powtórzona w nocy z 4 na 5 maja 2013. Dokonano wówczas trzech bombardowań m.in. zaatakowano ośrodek badawczy Dżamraja i pobliskie składy amunicji.

Podczas walk o Al-Kusajr na arenie międzynarodowej prowadzono debatę nad rosyjsko-amerykańską inicjatywą zwołania międzynarodowej konferencji pokojowej „Genewa 2”. Jednak trudności ze zwołaniem konferencji polegały nad sprzecznymi interesami pomysłodawców oraz podziałami wśród rebeliantów, którzy żądali ponadto zapewnień o ustąpieniu Asada. Ostatecznie rebelianci ponieśli klęskę w Al-Kusajr, skąd zostali wyparci 5 czerwca 2013. Tymczasem przygotowania do konferencji pokojowej przedłużały się, a sama konferencja była przesuwana o kolejne miesiące.

Latem 2013 wojna domowa wkroczyła w fazę multilateralną, gdyż na frontach radykalni islamiści zaczęli walczyć z umiarkowanymi rebeliantami z Wolnej Armii Syrii. Do konfliktu ponownie włączyli się Kurdowie, którzy na froncie północnym zmagali się z międzynarodowymi dżihadystami walczącymi pod banderą Islamskiego Państwa w Iraku i Lewancie. Przez sytuację w szeregach sił opozycyjnych wobec reżimu Asada, wojsko narodowe odbudowało swoją pozycję na frontach uzyskując znaczną przewagę.

Punktem zwrotnym w wojnie domowej było użycie broni chemicznej na wielką skalę przez jedną ze stron, w Ghucie 21 sierpnia 2013, w wyniku czego zginęło kilkaset osób. W wyniku użycia broni niekonwencjonalnej, arena międzynarodowa rozpoczęła przygotowania do interwencji międzynarodowej pod przewodnictwem Stanów Zjednoczonych, jednak głębokie podziały społeczności międzynarodowej spowodowały, iż kryzys zdecydowano się rozwiązać dyplomatycznym planem zniszczenia syryjskich arsenałów przez inspektorów Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej. W tym celu 27 września 2013 Rada Bezpieczeństwa ONZ przyjęła rezolucję nr 2118 wzywająca do zabezpieczenia i zniszczenia syryjskiego arsenału chemicznego oraz przedstawiającą plan wykonania misji. W październiku 2013 Syrię wizytowali inspektorzy OPCW, natomiast broń chemiczną z Syrii zaczęto wywozić na przystosowanym do tego duńskim i norweskim okręcie w styczniu 2014.

W trakcie operacji eliminacji broni chemicznej z terytorium Syrii, debatowano nad koniecznością zwołania międzynarodowej konferencji pokojowej "Genewa 2", której początek wyznaczono na 22 stycznia 2014. Tymczasem w toku działań zbrojnych wykształciły się trzy główne fronty. Na froncie północnym ofensywę przeciwko radykalnym islamistom prowadzili Kurdowie, z kolei armia odblokowała szlak transportowy do Aleppo podczas operacji "Pustynna Droga". W samym Aleppo w którym nadal panował pat, siły powietrzne dopuszczały się bombardowań za pomocą tzw. bomb beczkowych, co przynosiło setki ofiar cywilnych. Z kolei na froncie damasceńskim, w pierwszej połowie listopada 2013 armia zakończyła zwycięskie oblężenia miast położonych na południe od Aleppo. W drugiej połowie 2013, rebelianci wpierani przez radykałów przełamać blokadę Wschodniej Ghuty, jednak bez powodzenia. Równolegle siły rządowe wraz z libańskim Hezbollahem atakowali opozycjonistów w Górach Kalamun, zajmując na przełomie listopada i grudnia 2013 kilka kluczowych miast.

22 listopada 2013 doszło do porozumienia ugrupowań wchodzących w skład Syryjskiego Frontu Wyzwolenia Islamu oraz Syryjskiego Frontu Islamskiego, tworząc Front Islamski. Była to od tego momentu najliczniejsza opcja opozycyjna co do rządu Baszszara al-Asada. Jednak Front Islamski nie poszedł na współpracę ani z Wolną Armią Syrii, ani z najbardziej radykalnymi rebeliantami z Islamskiego Państwa w Iraku i Lewancie. 6 grudnia 2013 Front Islamski zajął bazę Wolnej Armii Syrii w przygranicznym mieście Bab al-Hawa, co doprowadziło do wstrzymania dostaw broni dla opozycji przez zachodnich donatorów. Od początku stycznia 2014 toczyła się bratobójcza wojna na terenach opanowanych przez rebeliantów. Umiarkowani bojownicy oraz Front Islamski skonsolidowały się przeciwko Islamskiemu Państwu w Iraku i Lewancie, prowadzącemu brutalną politykę opartą na prawie koranicznym na kontrolowanych ziemiach. Walki te wzmacniały chaos w północnej Syrii oraz dziesiątkowały i osłabiały siły opozycyjne wobec armii prezydenta Asad

4. Co to jest geopolityka.

Geopolityka

Pojęcie geopolityka zostało stworzone przez szwedzkiego politologa Rudolfa Kjellena na początku XX w. dla określenia szczególnej analizy polityki (głównie, choć nie wyłącznie, polityki zagranicznej państw narodowych) prowadzonej w odniesieniu do uwarunkowań, jakie tworzą czynniki przestrzenne: rozumie się pod tym pojęciem nie tylko i nie tyle czynniki czysto fizyczne, jak morfologia przestrzeni czy klimat, lecz przede wszystkim stosunki współzależności między bytami politycznymi określanymi terytorialnie.

- Nauka o zmiennej strategii politycznej zdeterminowanej przez czynniki cywilizacyjne i rozgrywającej się na niezmiennej przestrzeni geograficznej w perspektywie długiego trwania historycznego.

- Jest umiejętnością budowy modeli teoretycznych, myślenia, analizy czy też patrzenia na państwo w kategoriach przestrzeni oraz konfliktów, jakie się na nim toczą.

- Nauka zajmująca się oddziaływaniem przestrzeni geograficznej i procesów politycznych.

- Dyscyplina z pogranicz geografii, historii, nauk politycznych, ekonomii i nauk społecznych. Dyscyplina neutralna politycznie, choć wykorzystywana niekiedy przez politykę w dobrej lub złej wierze.

- Ogólnie, w porównaniu z geopolityką tradycyjną nowa, współczesna geopolityka przyznaje większą wagę ludzkim czynnikom geograficznym, takim jak demografia, gospodarka, etnologia, socjologia, antropologia itp., niż czynnikom fizycznym, których wpływ i znaczenie zostały głęboko zmodyfikowane przez technologię.

Istota geopolityki:

(wg Tomasz Gobisia) – widzi państwa lub inne twory polityczne jako organizacje przestrzenne, które toczą nieustanną walkę. Państwa nie są nieruchome lecz są strukturami dynamicznymi. Państwo nie jest tworem administracyjno-politycznym.

Geohistoria – geopolityka, która toczyła się w przeszłości.

- Przez geohistorię pojmujemy określenie czegoś innego niż implikowanego przez geopolitykę czegoś bardziej historycznego i szerzej pojętego, nie będącego tylko zestawieniem uschematyzowanej historii przestrzennej do obecnej i przeszłej sytuacji państw, najczęściej nadającej im tylko jeden wyraźny kierunek.

- Geohistoria to geopolityka tocząca się w przeszłości

Geostrategia - dotyczy aktualnie toczonej gry wielkich mocarstw oraz odnosi się do budowania scenariuszy średnioterminowych (5 – 10 lat) lub długoterminowych

(10 – 20 lat)

- Strategia polityczna obowiązująca w długim okresie czasu jeśli ta strategia ma szeroki wymiar geopolityczny regionalny lub lokalny nazywa się nie raz geostrategią

- Długofalowy plan działania odnosi się do budowania scenariuszy rozwoju geopolityki.

5. Jak zmienił się geopolityczny podział świata w XX wieku.

6. Opisz koncepcję aktywnych graczy geopolitycznych.

7. Jaka jest role tzw. Sworzni geopolitycznych?

8. Jaka jest rola USA w koncepcji aktywnych graczy geopolitycznych Z. Brzezińskiego?

9. W jaki sposób Rada Bezpieczeństwa ONZ podejmuje kluczowe decyzje i dlaczego system ten jest wadliwy?

Rada przyjmuje uchwały większością 9 głosów spośród 15 członków. Wśród uchwał wyróżnia się uchwały dotyczące spraw proceduralnych oraz uchwały dotyczące innych spraw. W przypadku spraw innych do ważności uchwały wymagane są zgodne głosy członków stałych. Jednak w drodze zwyczaju wykształciła się zasada, że uchwała zostaje przyjęta także w wypadku, gdy żaden z członków stałych nie wyrazi sprzeciwu (pierwszy przypadek takiej interpretacji, niezgodnej z literalnym brzmieniem art. 27 Karty Narodów Zjednoczonych, miał miejsce w 1950 r. w związku z interwencją ONZ w Korei). Do zawetowania rezolucji potrzeba więc determinacji jednego z członków stałych lub 7 głosów innych państw. Ten sposób głosowania jest powszechnie krytykowany, swą słabość ujawnił m.in. w trakcie kryzysu irackiego 2003, proponuje się więc, by wprowadzić tzw. podwójne weto (co najmniej 2 członków permanentnych musiałoby zagłosować przeciw, by decyzja nie weszła w życie).

W historii Rady Bezpieczeństwa najczęściej wetowali[2]: ZSRR/Rosja (99), USA (79), Wielka Brytania (29), Francja (26) i Chiny (8).

Rada Bezpieczeństwa przedkłada Zgromadzeniu Ogólnemu sprawozdania coroczne lub specjalne (art. 24, ust. 3), w artykule 26 zobowiązano ją zaś do poczynienia szczególnych kroków prowadzących do kontroli zbrojeń.

10. O jakie państwa postuluje się rozszerzenie Rady bezpieczeństwa ONZ i dlaczego?

Rada Bezpieczeństwa – jeden z sześciu organów głównych Organizacji Narodów Zjednoczonych powołany na mocy Karty Narodów Zjednoczonych (jej istnieniu i kompetencjom poświęcono rozdział V, VI i VII KNZ).

Na Radzie Bezpieczeństwa ciąży główna odpowiedzialność za utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa na świecie. Podobnie jak Zgromadzenie Ogólne, może ona nakładać sankcje na państwa członkowskie. Dawniej w skład Rady Bezpieczeństwa, jako członkowie stali, wchodziły ZSRR (do 1991 r.) oraz Republika Chińska (do 1971).

Obecnie prowadzone są prace nad ewentualnym rozszerzeniem liczby członków Rady Bezpieczeństwa, wśród kandydatów na członków stałych wymienia się m.in. Niemcy, Japonię, Indie i Brazylię (G4). Żywo dyskutowana jest też kwestia powołania członków półstałych, którymi mogłyby zostać mocarstwa regionalne np. Włochy, Arabia Saudyjska, Nigeria, Egipt czy Pakistan. W Unii Europejskiej rozważano swego czasu, by prawa Wielkiej Brytanii i Francji scedować na całą Unię, jednak państwa te nie zgodziły się na rezygnację ze swoich przywilejów.

Date: 2016-01-14; view: 1928