Co to jest nisza ekologiczna oraz optimum życiowe?
Nisza ekologiczna - zespół czynników biotycznych i abiotycznych zapewniający populacji warunki do życia (np. światło, pokarm, miejsce). Na terenie biocenozy populacje konkurują o korzystne czynniki. Zgodnie z zasadą Gausego jedna nisza może być zajęta tylko przez jedną populację. Nisza ekologiczna określa miejsce danej populacji w biocenozie.
Optimum życiowe - wąski zakres ekologicznych czynników zapewniających danemu gatunkowi najlepsze warunku rozwoju, np. optimum termiczne dla człowieka wynosi 22-24°C.
Omówić grupę producentów w ekosystemie.
organizmy autotroficzne, które w procesie fotosyntezy (rośliny, bakterie zielone i purpurowe) lub chemosyntezy (niektóre bakterie i sinice) wytwarzają ze związków nieorganicznych materię organiczną. Stanowią pierwsze ogniwo łańcuchów troficznych (łańcuchów spasania).
Przedstawić układ warstwowy lasu.
Układ warstwowy lasu: runo, podszyt i korony drzew. Najniższą warstwą lasu jest runo. najniższa, nadziemna warstwa lasu, w skład której wchodzą: drobne krzewinki (borówka, jagoda), paprocie, mchy, porosty, grzyby. Podszyt to warstwa średnia pod względem wysokości. W jego skład wchodzą krzewy i młode drzew. W lasach położonych nad rzekami do tej warstwy zalicza się wierzby, czeremchy, porzeczki, trzmielinę, dereń i czarny bez. Korony drzew stanowią najwyższą warstwę.
Wymienić czynniki ograniczające występowanie organizmów w środowisku.
zanieczyszczenia środowiska;
nadmiernego wypasania pastwisk;
karczowania i wypalania lasów;
kłusownictwa;
budowy autostrad, osiedli i centrów przemysłowo-handlowych;
zakłócenia równowagi w biosferze (np. zmiana klimatu).
Scharakteryzować rodzaje odpadów oraz ich zagrożenie dla środowiska.
zużyte przedmioty i substancje stałe oraz nie będące ściekami substancje ciekłe, powstałe w wyniku działalności gospodarczej lub bytowania człowieka już nie przydatne do dalszego wykorzystania (eksploatacji). Uciążliwe dla środowiska. W zależności od źródła pochodzenia mogą to być: odpady górnicze (skała płonna), odpady komunalne (powstałe w wyniku działalności bytowej człowieka), odpady promieniotwórcze, odpady przemysłowe, rolnicze, z przetwarzania drzewa itp.
Scharakteryzować warstwę atmosfery: Troposfera.
warstwa atmosfery, w której znajdują się wszystkie typy chmur. Troposfera jest najbliżej położoną warstwą atmosfery i sięga kilkanaście kilometrów ponad powierzchnię Ziemi.
Troposfera – o średniej grubości ok. 11 km skupia ponad 75% całej masy atmosfery. Wraz z wysokością zaznacza się spadek temperatury (6,50C na każdy 1 km), dochodzący w najwyższych partiach do ok. minus 600C). Wraz z wysokością następuje rozrzedzenie powietrza (na wysokości 5 km następuje dwukrotny spadek ciśnienia).
Kwaśne deszcze powstają w wyniku łączenia się kropelek wody z gazowymi zanieczyszczeniami powietrza. Największe znaczenie ma dwutlenek siarki (szacuje się że w Europie jest on w 60% sprawcą kwaśnych deszczy), tlenki azotu, siarkowodór, dwutlenek węgla i chlorowodór. Zanieczyszczenia powietrza pochodzą ze źródeł naturalnych, w przypadku wybuchów wulkanów i pożarów lasów, oraz są wynikiem działalności człowieka - powstają w skutek spalania paliw i procesów przemysłowych.
Kwaśne deszcze powstają głównie na obszarach, gdzie atmosfera jest narażona na długotrwałą emisję dwutlenku siarki i tlenków azotu, zarówno ze źródeł naturalnych, np. czynnych wulkanów, jak również sztucznych - spaliny powstające w wyniku spalania zasiarczonych paliw - węgla brunatnego i kamiennego.
Dwutlenek siarki i tlenki azotu emitowane z różnych źródeł tworzą w połączeniu z wodą silne kwasy - siarkowy i azotowy dostające się do wody, gleby, roślin i płuc ludzi i zwierząt, oraz na mury budynków w postaci kwaśnego deszczu. Gleby ulegają zakwaszeniu, żywotność roślin słabnie -
następuje zmniejszenie plonów, odporności na choroby i owady, pobieranie metali ciężkich itp.
Kwaśne deszcze padają często w krajach, które nie są odpowiedzialne za ich powstanie. Szkodliwe gazy mogą być bowiem przenoszone przez wiatr setki, a nawet tysiące kilometrów od miejsca pochodzenia i wywołać niebezpieczne opady w regionie wolnym, zdawałoby się, od ekologicznych zagrożeń - kwaśny deszcz nie zna żadnych granic, poza naturalnymi. Do powstawania kwaśnych deszczy przyczyniają się głównie Stany Zjednoczone i Europa.
Kwaśne deszcze wywierają negatywny wpływ na faunę i florę. Są niewątpliwą przyczyną licznych chorób układu oddechowego. Znacznie przyspieszają korozję różnego rodzaju konstrukcji metalowych oraz zabytków.
Zapobieganie występowania kwaśnych deszczy polega na budowaniu instalacji wyłapujących tlenki siarki i azotu ze spalin emitowanych do atmosfery oraz ograniczaniu spalania paliw zawierających siarkę i jej związki, głównie węgla brunatnego i kamiennego. Przeciwdziałanie występowaniu kwaśnych deszczy powinno mieć charakter międzynarodowy, ponieważ nierzadko opady kwaśnego deszczu trafiają na obszary znacznie oddalone od źródeł zanieczyszczeń atmosfery.
Wyjaśnić pojęcie „Ekosystem” i przedstawić jego elementy składowe.
EKOSYSTEM – fragment przyrody stanowiący funkcjonalną całość, w której zachodzi wymiana między jej częścią żywą – biocenozą, a nieożywioną – biotopem. Każdy w pełni rozwinięty ekosystem składa się z elementów: abiotycznych ( nieożywionych ), biotycznych ( żywych ).
Elementami abiotycznymi są: woda, gleba, gazy atmosferyczne ( tlen, azot, dwutlenek węgla ) rzeźba terenu klimat temperatura
Elementy biotyczne to wszystkie żywe organizmy ( rośliny i zwierzęta ) pozostające między sobą w różnego rodzaju zależnościach. Tworzą one biocenozę czyli ożywioną część ekosystemu.
Omówić grupę konsumentów w ekosystemie.
organizmy odżywiające się gotową materią organiczną. Uzyskują ją, zjadając inne organizmy. W łańcuchach troficznych wyróżniamy konsumentów I, II i wyższych rzędów. Konsumenci I rzędu to roślinożercy np. zając, stonka, krowa; konsumenci II rzędu to drapieżcy odżywiający się roślinożercami np. lew, jaszczurka, ukleja. Konsumenci III rzędu odżywiają się drapieżcami, są to np. jastrząb, szczupak, kuna.
Podać znaczenie sukcesji ekologicznej w przyrodzie.
ZNACZENIE SUKCESJI: - przekształcania obszarów abiotycznych w środowiska życia zasiedlane przez org. pionierskie - tworzenia gleby na obszarach dotychczas jej pozbawionych - udostępniania nowych obszarów dla org. i niszy ekologicznej - przekształcania krajobrazu - zmiany biocenoz - zmiany składu gatunkowego biocenozy, rozwoju jednych gatunków kosztem zanikania innych - jakościowej i ilościowej zmiany biomas - zagospodarowywania nieużytków rolnych - rekultywacji terenów poprzemysłowych.
Wymienić antropogeniczne czynniki środowiska.
Różnorodne formy wpływu człowieka, tak bezpośrednio na zwierzę, roślinę, jak i na wszystkie czynniki ekologiczne;
szkody wywołane oddziaływaniem przemysłu,
szkody spowodowane nadmierną penetracją terenów leśnych ze strony społeczeństwa,
Wymienić pozytywne aspekty oddziaływania turystyki na środowisko.
poprawę lokalnej infrastruktury i usług (rozbudowę dróg i parkingów, poprawę kanalizacji, zaopatrzenia w wodę i energię elektryczną, rozwój opieki zdrowotnej, zagospodarowanie odpadów);
ochronę i oczyszczanie plaż;
wprowadzanie przepisów chroniących rafy koralowe, gatunki ryb, miejsca zabytkowe itp.;
motywowanie do objęcia ochroną zwierząt, które w innym przypadku byłyby obiektem polowań i kłusownictwa, a ich siedliska uległyby zniszczeniu;
tworzenie funduszy przeznaczonych na ochronę przyrody, zakładanie rezerwatów, parków krajobrazowych, podnoszenie poziomu świadomości społeczeństwa;
ratowanie, ochronę i odnawianie obiektów zaliczanych do dziedzictwa kulturowego itp.
Wymienić w kolejności warstwy atmosfery.
egzosfera 800-przejscie w kosmos
jonosfera do 800 km
termosfera 80-100 mezosfera (50 – 85 km) stratosfera (12 – 50 km) troposfera (do ok. 12 km)