Home Random Page


CATEGORIES:

BiologyChemistryConstructionCultureEcologyEconomyElectronicsFinanceGeographyHistoryInformaticsLawMathematicsMechanicsMedicineOtherPedagogyPhilosophyPhysicsPolicyPsychologySociologySportTourism






Literatura emigracyjna

LITERATURA POLSKA

ŚREDNIOWIECZE

Początek: 966 r. - chrzest Mieszka I, początek państwowości polskiej.

Koniec: początek XVI w. (już pod koniec XV w. powstawały jednak w Polsce łacińskie utwory renesansowe).

-Bogurodzica (jeden z pierwszych tekstów drukowanych w języku polskim) jest to średniowieczna, najstarsza polska pieśń religijna i najstarszy polski tekst poetycki. Bogurodzica składa się z modlitewnych próśb.

RENESANS (XVI wiek)

 

MIKOŁAJ REJ(1505-1569) - wybitny polski poeta i prozaik okresu Odrodzenia. Był także politykiem oraz muzykiem. Po śmierci został uznany za "ojca polskiej literatury".

Był jednym z pierwszych polskich poetów piszących w języku polskim.

"A niechaj narodowie wżdy postronni znają, że Polacy nie gęsi, iż swój język mają".

 

JAN KOCHANOWSKI (1530-1584)

-Fraszki: -„Do gór i lasów”, „Raki”, „Na lipę”, „Na dom w Czarnolesie”,

„O doktorze Hiszpanie”, „O miłości”, „O żywocie ludzkim”...

-Treny -cykl z 19 wierszy. Zostały poświęcone zmarłej córce poety – Urszuli.

-„Odprawa posłów greckich” -jedyny dramat Jana Kochanowskiego. Autor rozwinął w nim jeden z epizodów mitu o wojnie trojańskiej.

 

BAROK

Jan Chryzostom Pasek (Pamiętniki)

OŚWIECENIE

IGNACY KRASICKI -poeta, dramaturg i publicysta, jeden z głównych promotorów polskiego Oświecenia; książę poetów polskich. Tworzył bajki, satyry i poematy heroikomiczne.

-Bajki:„Bogacz i żebrak”, „Myszy”, „Przyjaciele”, „Komar i mucha”, „Kot i kogut”, „Ptaszki w klatce”, „Syn i ojciec” itd.

-Poemat „Monachomachia”

 

JULIAN URSYN NIEMCEWICZ - polski dramaturg, powieściopisarz, poeta i pamiętnikarz.

Powrót posła - komedia polityczna 1791

ROMANTYZM

 

Polska literatura romantyczna zawarta w ramach czasowych 1822-1863.

ALEKSANDER FREDRO – polski komediopisarz, pamiętnikarz i poeta.

Zemsta”-komedia. (Papkin, Cześnik, Milczek...)

ADAM MICKIEWICZ

"Ballady i romanse" - tomik wierszy Adama Mickiewicza, wydany w 1822 r. Tom zawiera m.in. utwory: -Romantyczność, Świtezianka.

Najbardziej znane wiersze poety: Oda do młodości, „Romantyczność,

Sonety krymskie, Reduta Ordona

Epopeja „Pan Tadeusz”

Dramaty: „Dziady”, „Konrad Wallenrod”.

 


JULIUSZ SŁOWACKI -jeden z najwybitniejszych poetów polskich romantyzmu.

Dramaty: „Kordian” (Kordian), „Balladyna”(Alina, Balladyna, Goplana), „Lilla Weneda”, „Mazepa”.

 

POZYTYWIZM (od powstania styczniowego do lat 90. XIX wieku)



 

MARIA KONOPNICKA – autorka utworów poetyckich i prozatorksich. „Rota”. Nowele: „Nasza szkapa”, „Mendel gdański”.

ELIZA ORZESZKOWApisarka. „Nad Niemnem”, „Marta”, „Niziny”, „Dziurdziowie”.

„Gloria victis” - zbiór opowiadań, ostatnie dzieło Orzeszkowej

 

BOLESŁAW PRUS (właśc.Aleksander Głowacki) -pisarz i publicysta.

Nowele:Antek; Katarynka; Kamizelka;Przygoda Stasia; Powracająca fala; Michałko

Powieść „Lalka” (Stanisław Wokulski, Izabela Łęcka).

Powieść historyczna „Faraon”(Ramzes XIII, kapłan Herhor)

Powieść „Emancypantki”(pani Latter, panna Malinowska, Madzia Brzeska, Stefan Solski)

 

HENRYK SIENKIEWICZ - polski powieściopisarz i publicysta; laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1905 r. za "całokształt twórczości". Pisał ku pokszepieniu serc.

Nowele: Janko muzykant; Szkice węglem; Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela.

Nowele amerykańskie: Latarnik; Za chlebem; Sachem.

Powieści:

Trylogia:

· Ogniem i mieczem (1884) (Skrzetuski, Helena i Bohun)-wojna z Kozakami

· Potop (1886) (Kmicic, Oleńka i Bogusław Radziwiłł)-najazd szwedzki

· Pan Wołodyjowski (1888) (Wołodyjowski, Basia i Azja)-początek wojny z Turcją i pierwsze zwycięstwo Jana Sobieskiego

Inne utwory: Quo vadis (obraz Rzymu pod koniec panowania cesarza Nerona i początków chrześcijaństwa); Krzyżacy; W pustyni i w puszczy (Staś i Nel)

 

ADAM ASNYK -poeta, dramatopisarz. Nad głębiami (1883-1894) – cykl sonetów

 

STEFAN ŻEROMSKI - prozaik, dramatopisarz, publicysta, dramaturg, nazwany "sumieniem polskiej literatury".

· Ludzie bezdomni(Tomasz Judym, Joanna Podborska)

· Przedwiośnie(Cezary Baryka, Laura Kościeniecka)

· Syzyfowe prace(Marcin Borowicz, Bernard Zygier, Andrzej Radek)

· Popioły(książę Gintułt, Krzysztof Cedra, Rafał Olbromski)

· Siłaczka

 


MŁODA POLSKA

Młoda Polska - nazwa modernizmu w literaturze, muzyce i sztuce polskiej przypadającego na lata ok. 1890 - 1918.

GABRIELA ZAPOLSKA – sztuka „Moralność Pani Dulskiej” (pani Dulska, Mela, Zbyszek, Hanka).

 

JAN KASPROWICZ -poeta, dramaturg, krytyk i tłumacz; czołowy przedstawiciel Młodej Polski.Chrystus; Z chłopskiego zagonu; Świat się kończy; Ginącemu światu; Ballada o słoneczniku; Chwile; Księga ubogich.

 

TADEUSZ MICIŃSKI -pisarz i poeta.

 

KAZIMIERZ PRZERWA-TETMAJER -poeta, nowelista, powieściopisarz i dramaturg.

Tetmajer był ulubieńcem kobiet, m.in. z powodu zmysłowych erotyków (Lubię kiedy kobieta). Zafascynowany góralskim folklorem napisał cykl opowieści Na skalnym Podhalu, ponadto epopeję tatrzańską Legenda Tatr, składającą się z dwóch części: Maryna z Hrubego i Janosik Nędza Litmanowski. Inne utwory: nowela Ksiądz Piotr.

STANISŁAW WYSPIAŃSKI -dramaturg, poeta, malarz, grafik i architekt.

Wesele (Chochoł, Rachela, Czepiec, Wernyhora); Warszawianka (Maria, Anna, generał Chłopicki); Noc Listopadowa.

 

WŁADYSŁAW STANISŁAW REYMONT (właśc. Stanisław Władysław Rejment) - pisarz, prozaik i nowelista. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1924. Otrzymał ją za powieść "Chłopi".

Powieści: Chłopi(Maciej Boryna, Jagna, Antek Boryna); Ziemia obiecana.

 

DWUDZIESTOLECIE MIĘDZYWOJENNE

Mianem dwudziestolecia międzywojennego określa się okres między odzyskaniem niepodległości przez Polskę (11 listopada 1918) a wybuchem II wojny światowej. Oficjalnie za Święto Niepodległości uważany jest dzień 11 listopada, a więc dzień zakończenia I wojny światowej. W dniu tym na prośbę Rady Regencyjnej Józef Piłsudski objął urząd Tymczasowego Naczelnika Państwa.

Poeci: Władysław Broniewski, Jan Lechoń, Bolesław Leśmian, Antoni Słonimski, Julian Tuwim, Kazimierz Wierzyński

MARIADĄBROWSKA: „Dnie i noce” (dzieje kilku pokoleń rodziny szlacheckiej na przełomie XIX i XX w.) (Barbara Niechcic i jej mąż Bogumił, Daniel i Michalina Ostrzeńscy)

 

JAROSŁAW IWASZKIEWICZ: „Panny z Wilka” (Wiktor Ruben), „Brzezina”, „Sława i chwała”

TADEUSZ BOY-ŻELEŃSKI – pisarz, poeta-satyryk

 

STANISŁAW IGNACY WITKIEWICZ (pseud. Witkacy) - malarz, fotograf, pisarz, dramaturg i filozof (powieść 622 Upadki Bunga czyli demoniczna kobieta”, powieść Pożegnanie jesieni, powieść Nienasycenie”, sztuka Szewcy, sztuka Wariat i zakonnica”, sztuka W małym dworku”)

II WOJNA ŚWIATOWA

KRZYSZTOF KAMIL BACZYŃSKI (1921-1944) – poeta pokolenia kolumbów (nazwa pokolenia młodzieży polskiej, urodzonego około roku 1920, dla którego okres wchodzenia w dorosłość przypadł na lata II wojny światowej; pokolenie to wzięło aktywny udział w ruchu oporu przeciwko okupantowi niemieckiemu oraz w powstaniu warszawskim), żołnierz Armii Krajowej.

 

TADEUSZ BOROWSKI (1922-1951) – poeta, prozaik, publicysta. Zbiór opowiadań: Pożegnanie z Marią

 

LITERATURA WSPÓŁCZESNA

Literatura emigracyjna

WITOLD GOMBROWICZ -powieściopisarz, nowelista i dramaturg („Ferdydurke” -Józio, prof. Pimko, Miętus; „Trans-Atlantyk”).

GUSTAW HERLING-GRUDZIŃSKI -pisarz, eseista, krytyk literacki, dziennikarz, żołnierz, więzień łagrów („Inny Świat”).

CZESŁAW MIŁOSZ polski prawnik i dyplomata, poeta, prozaik, eseista, historyk literatury, tłumacz,laureat literackiej nagrody Nobla w 1980 roku. „Zniewolony umysł”, „Dolina Issy”.

SŁAWOMIR MROŻEK -dramatopisarz i prozaik („Słoń”, „Tango”, „Emigranci”).

Literatura krajowa

JERZY ANDRZEJEWSKIprozaik („Bramy raju”, „Popiół i diament”)

ZBIGNIEW HERBERT– poeta, dramatopisarz (tom poetycki „Pan Cogito”)

LEON KRUCZKOWSKI – dramat „Niemcy”, „Kordian i cham”.

STANISŁAW LEM– powieść „Solaris”.

ZOFIA NAŁKOWSKA–pisarka, dramatopisarka (powieść „Granica”, zbiór opowiadań o II wojnie światowej „Medaliony”).

BRUNO SCHULZ– tomy opowiadań „Sklepy cynamonowe” i „Sanatorium pod Klepsydrą”.

WISŁAWA SZYMBORSKA– poetka. Laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1996.

 


Date: 2016-01-05; view: 658


<== previous page | next page ==>
BEOWULF AND THE HEROIC CODE | B. La lírica galaico – portuguesa
doclecture.net - lectures - 2014-2024 year. Copyright infringement or personal data (0.009 sec.)