Filozofia społeczna

Homo - animal sociale

•Na świat przynosimy z sobą określone dziedzictwo genetyczne - fizjologię człowieka, możliwości poznawcze, skłonności emocjonalne i być może kilka podstawowych potrzeb - jedzenia, bycia z innymi, a następnie seksu

• ale to, w jaki sposób owo dziedzictwo się ujawni, jest w dużej mierze rezultatem naszych interakcji z innymi ludźmi w kontekstach społecznych i kulturowych

etyka indywidualna i społeczna

•etykę indywidualną i społeczną wyróżniamy na podstawie dwóch rożnych sfer motywacyjnych

•etyka indywidualna jest motywowana przez to, co dotyczy mojej indywidualnej doskonałości albo dobra jakiejś innej osoby

•etyka społeczna zajmuje się obowiązkami osobowymi, które ciążą na człowieku w stopniu, w jakim ma on do spełnienia częściową funkcję w całości stanowiącej dobro wspólne

Filozofia społeczna - główne nurty

Lewiatan

•„realna jedność wszystkich w jednej i tej samej osobie, powstała na mocy ugody każdego człowieka w każdym innym tak, jak gdyby każdy człowiek powiedział każdemu innemu: daję upoważnienie i przekazuję moje uprawnienia do rządzenia moją osobą temu oto człowiekowi albo temu zgromadzeniu, pod tym warunkiem, że i ty przekażesz mu swoje uprawnienia i upoważnisz go do wszystkich jego działań w sposób podobny.

Lewiatan cd.

•Gdy to się stanie, wielość ludzi, zjednoczona w jedną osobę, nazywa się państwem, po łacinie civitas. I tak powstaje ten wielki Lewiatan, a raczej (mówiąc z większym szacunkiem) ten bóg śmiertelny, któremu, pod władztwem Boga nieśmiertelnego, zawdzięczamy nasz pokój i naszą obronę".

Umowa społeczna

I życie ludzkie

jest

samotne, biedne,

bez słońca, zwierzęce i krótkie.

Ograniczenia władzy

•dla liberalizmu nie jest najważniejsze kto rządzi , a to jak i gdzie zakreślone są granice władzy .

cel władzy pojęty jest w kategoriach negatywnych

•Myśl liberalna określa państwo negatywnie. Nie ma ono prawa określać czym jest szczęście człowieka cnota czy dobro, to każdy ma rozstrzygać sam za siebie państwo ma tylko zaspakajać potrzeby człowieka

•Państwo ma być światopoglądowo neutralne, ma być obojętne wobec poglądów obywateli na temat szczęścia i cnoty o ile nie zagrażają innym obywatelom

Koncepcja człowieka

• W centrum doktryny liberalnej stoi wizja człowieka zachłannego, namiętnego a jednocześnie twórczego.

•To czym i kim on będzie jaki kształt przyjmie jego otoczenie zależy od niego samego

Niewidzialna ręka rynku

Kultura polityczna

•podstawą państwa liberalnego jest bardzo wysoka kultura obywatelska aktywnych jednostek, które angażują się w życie polityczne i czują się odpowiedzialne za państwo

•władzy centralnej dla równowagi obywatele muszą przeciwstawić rozległą sieć dobrowolnych stowarzyszeń

Demokracja proceduralna

•nie ma potrzeby pytać o istotę człowieczeństwa i społeczności nie ma potrzeby łamać sobie głowę pytanie o treść dobra wspólnego, bo każdy może mieć inną odpowiedź (równie wartościową).

•chodzi jedynie o procedury, reguły postępowania, które przestrzegane same z siebie doprowadzą do możliwie najlepszych rozwiązań.

J.J. Rousseau 1712-1778

materializm dialektyczny

•Przyroda jest w ciągłym ruchu, ciągle się rozwija

•składa się z rzeczy ze sobą spojonych, wzajemnie się warunkujących i przeto względnych

•jest w ciągłym ruchu, przemianie rozwoju

• rozwijając się wytwarza nowe jakości

•motorem rozwoju jest walka wewnętrznych przeciwieństw

Materializm historycznyspołeczeństwa są w ciągłym ruchu wg. prawideł dialektyki, motorem dziejów, jest walka klas, mająca u podłoża przemiany środków wytwórczych

•pięć zasadniczych stosunków produkcji;

• gmina pierwotna,

•niewolnictwo,

• feudalizm

•kapitalizm

• socjalizm

Krytyka kapitalizmu

•możliwość dysponowania rzeczami przez właściciela (kapitalistę) prowadzi do możliwości dysponowania ludźmi,

• prywatna własność prowadzi do konfliktów klasowych

Wolność i religia

•Religia to opium dla mas

•Wolność to uświadomiona konieczność

etyka marksistowska

•cały rozwój społeczny ma charakter historyczny i klasowy, etyka też musi mieć taki charakter

• Etyka jest więc relatywistyczna; nie ma etyki i moralności absolutnej , wiecznej ponad historycznej, poza klasowej

•Engels: " Odrzucamy wszelką próbę narzucenia nam jakiejkolwiek dogmatyki o charakterze wiecznego, już odtąd niezmiennego prawa moralnego„

•etyka albo usprawiedliwia interesy klasy panującej albo opowiada się po stronie ludzi pracy

państwo opiekuńcze

•w socjalizmie dominuje postawa pro-centralistyczna

• to centrum – państwo może i powinno dokonywać koniecznych zmian (dyktatura proletariatu)

•w łagodnej wersji państwo etatystyczne

etatyzm

•etatyści wierzą, że rządzący wsparci nauką i ideologią, zdołają w sposób sensowny rozpoznać całość życia ekonomicznego i społecznego i stworzyć optymalny model kooperacji i rozdziału dóbr oraz co istotne działać zgodnie z raz obranym celem i planem

•Etatyści występują z pozycji jakby wszechwiedzącego obserwatora, który nie tylko zna całość życia społecznego, ale też wie ku czemu to społeczeństwo powinno zmierzać i dysponuje absolutnymi miarami etycznymi i potrafi tymi zasadami w sposób bezwzględnie odpowiedzialny kierować społecznością i państwem

Katolicka nauka społeczna

•zakłada koncepcje człowieka jako osoby, której z samej tylko racji istnienia przysługują jakieś prawa. Osoby wolne j i świadomej, dla której celem nadrzędnym jest godność w sobie i innych

• z racji swej istoty człowiek jest bytem społecznym, musi współpracować z innymi, ale celem takiej współpracy nie jest społeczeństwo czy państwo jako takie lecz zawsze osoba jako cel sam w sobie . Ludzka samorealizacja jest możliwa tylko wtedy gdy ludzie w solidarnym współdziałaniu współpracując dadzą jej szanse.

Zasada pomocniczości

Pius XI: “ co jednostka z własnej inicjatywy i własnymi siłami może zdziałać , tego nie wolno wydzierać na rzecz społeczeństwa; podobnie niesprawiedliwością szkodą i zakłóceniem ustroju jest zabieranie mniejszym i niższym społecznościom tych zadań, które mogą pełnić i przekazywanie ich społecznościom większym i wyższym. Każda akcja społeczna ze swego celu i ze swej struktury ma charakter pomocniczy; winna pomagać członkom organizmu społecznego, a nie niszczyć ich lub wchłaniać.”

(Quadragesimo Anno 1931)

Katolicka nauka społeczna wobec ideologii

•Katolicka nauka społeczna nie jest konkurencyjną ideologią czy nurtem politycznym konkurencyjnym wobec liberalizmu czy socjalizmu, jakaś trzecią drogą jest raczej pewnym metapoziomem – wskazówkami, które mogą i powinny być realizowane w ramach każdego tych nurtów

etyka to filozofia moralności

Moralność cecha istotnie przysługująca świadomym i wolnym działaniom człowieka ze względu na ich stosunek do wyróżnionego kryterium aksjologicznego

•etyka jest to nauka filozoficzna, która formułuje ogólne zasady oraz szczegółowe normatywy ludzkiego działania za pomocą wrodzonych zdolności poznawczych

metoda etyki podział stanowisk

• zaprzeczanie możliwości zbudowania etyki jako nauki – socjologizm, neopozytywizm i emotywizm -etyka jako nauka empiryczna np. utylitaryzm

•kierunki czysto racjonalistyczne np., Kant Spinoza

•kierunki intuicjonistyczne, np. bergsonizm, Moor

•

•kierunki „intelektualistyczne” „mądrościowe „ - tomizm

Podział etyki

•etyka ogólna – ustalenie normatywnych podstaw ludzkiego postępowania, ogólne założenia filozoficzne , nauka o czynach ludzkich, nauka o celu ludzkiego życia i jego sensie

• eudajmonologia, nauka o wartościach moralnych (aksjologia) , nauka o prawie moralnym (deontologia),

•nauka o sumieniu (syndezjologia),

•nauka o cnocie moralnej (aretologia), nauka o odpowiedzialności moralnej

Podział etyki cd.

•etyka szczegółowa – sformowanie najważniejszych reguł takiego postępowania

•metaetyka – refleksja metodologiczna nad etyką filozoficzną, której zadaniem jest ustalić warunki i kryteria, od których zależy filozoficzno naukowy status etyki

•Moralność to poczucie powinności podejmowania określonych czynów lub zajmowania określonej postawy

•powinności moralna nie wynika z nakazów czy zakazów jakiegoś autorytetu, gdyż powinności istniej także wówczas gdy takich nakazów nie ma lub gdy działający o nich nie wie, a nawet istnieje powinności wbrew zakazom zewnętrznym (Antygona).

•powinności to również nie wykazanie tego czy dane działanie się opłaca, z uwagi na te lub inne cele nawet szczęścia. Powinność pozostaje nawet gdyby takie działanie się nie opłaciło. Opłacalność szczęścia nie jest racją konstytuującą powinności moralną.

Rodzaje dobra

•bonum delectabile – dobro przyjemne

•bonum utile dobro użyteczne

•bonum honestum dobro godziwe dążymy do niego ze względu dla niego samego i jest dobrem samo w sobie (nie ze względu na swe skutki – przykrości czy użyteczność) ze względu na własne dostojeństwo

Trzy rodzaje dóbr

•bonum delectabile – dobro przyjemne

•bonum utile dobro użyteczne

•bonum honestum dobro godziwe dążymy do niego ze względu dla niego samego i jest dobrem samo w sobie (nie ze względu na swe skutki – przyjemność czy użyteczność) ze względu na własne dostojeństwo

Hedonizm

•Ogólna nazwa doktryn, wg. których przyjemność (rozkosz) jest najwyższym dobrem, właściwym celem życia, prawdziwym szczęściem

Relatywizm

•Relatywizm to stanowisko filozoficzne, które odrzuca tezę o istnieniu obiektywnych, ostatecznych i niepodważalnych twierdzeń o świecie, które mają charakter powszechnie obowiązujący.

•Karl Popper: „Przez relatywizm – lub jeśli wolicie: sceptycyzm - rozumiem pogląd, zgodnie z którym wybór pomiędzy dwiema konkurencyjni teoriami jest zawsze arbitralny, ponieważ:

•1) albo nie istnieje nic takiego, jak prawda obiektywna,

•2) albo, jeżeli istnieje, to nie ma nic takiego, jak teoria prawdziwa, a w każdym razie (chociaż nieprawdziwa) bliższa prawdy od innej,

•3) albo wreszcie, jeżeli mamy dwie lub więcej teorii, nie mamy środków ani sposobu, aby przekonać się, że jedna z nich jest lepsza od drugiej”

Relatywizm etyczny

•Relatywizm etyczny przeciwstawia się uniwersalizmowi etycznemu, twierdząc, że wszelkie wartości etyczne, dyrektywy i oceny moralne mają charakter względny, zmieniają się w różnych epokach historycznych i różnych społeczeństwach, nie mają i nie mogą więc mieć obiektywnego i ostatecznego uzasadnienia mogą więc się zmieniać wskutek przemian w kulturze i środowisku zamieszkiwanym przez ludzi wyznających daną moralności.

Kryterium moralności czynu – świadomość i wolność

•czyn moralny musi być aktem rozumnym tzn. pochodzić sprawczo od woli człowieka wprawionego do działania przez rozumowe poznanie dobra (celu) jako zamierzonego przez nią skutku

•czyny nierozumne – te, w których nie ma udziału rozumu (a jeśli nie ma rozumu nie ma też woli) - czyny takie nie podlegają ocenie etycznej

•czyn wolny to taki w którym wola nie krępowana przez okoliczność zewnętrzne, ani przez jakiś przymus wewnętrznego dokonuje wyboru określonego dobra z pomiędzy kilku poznanych możliwości działania.

struktura aktu moralnego

•1. etap premoralnego zainteresowania się przedmiotem

•2. zamierzenie (intencja)

•3. decyzja o wykonaniu konkretnego czyn

•4. wykonanie

•5. skutek

Sumienie

•Św. Tomasz; sumienie w sensie właściwym to akt, w którym stosujemy naszą wiedzę do tego co czynimy”

•Sumienie, to sąd moralny o dobry lub złu zamierzonego konkretnego czynu, sąd wydany w świetle wcześniej uznanych norm ogólnych

• dokonanie tego czynu staje się dla człowieka źródłem wewnętrznej aprobaty bądź poczucia winy, własnego bycia dobrym lub złym

Prawo naturalne

•Nasze działanie powinno spełniać jednocześnie dwa warunki:

•- zgodne z prawym sumieniem

•- sprawne, tzn. szybkie, efektywne i wymagało tylko tyle wysiłku ile jest to konieczne.

•W życiu codziennym nie jest więc konieczne ciągłe od nowa przeżywanie i analizowanie dobra i naszego stosunku wobec niego. Istotne jest tylko rozpoznanie go w taki sposób, aby nie opóźniać naszego działania, a przeciwnie - by rozpoznanie stanowiło bodziec stymulujący je od wewnątrz.

Cnoty (sprawności moralne)

•Cnota etyczna jest trwałą dyspozycją do pewnego rodzaju postanowień, polegającą na zachowaniu właściwej ze względu na nas średniej miary , którą określa rozum (Arystoteles)

•cnota jest dyspozycją (względnie trwałą skłonnością) do podejmowania decyzji kierując się wskazaniami rozumu , biorącego pod uwagą okoliczności zewnętrzne

Złoty środek

•Cnota jest złotym środkiem między niedomiarem a nadmiarem, które to skrajności są wadami

•nie jest to średnia arytmetyczna, ani aprobata mierności , jeśli chodzi o doskonałość cnota jest skrajnością

Cnoty kardynalne

•usprawnieniem rozumu w postępowaniu zajmuje się roztropność;

•usprawnieniem woli - sprawiedliwość;

•męstwo doskonali uczucia popędliwo-bojowe;

•a uczucia pożądliwe; umiarkowanie.

Lista cnót wg. Arystotelesa

•NADMIAR ŚRODEK NIEDOMIAR

•zuchwałość męstwo tchórzostwo

•rozwiązłość umiarkowanie niewrażliwość

•rozrzutność hojność chciwość

•marnotrawstwo wielki gest sknerstwo

•pycha wielkoduszność małoduszność

•wygórowana ambicja [zdrowa ambicja] inercja

•porywczość łagodność niezdolność do gniewu

•chełpliwość szczerość fałszywa skromność (pokora)

•kpiarstwo poczucie humoru prostactwo

•uniżoność uprzejmość szorstkość

•nieśmiałość skromność bezwstyd

•zawiść słuszne oburzenie niechęć

Cnoty powstają drogą ćwiczeń

•Każdy nasz czyn (jako działanie świadome i wolne) zostawia w nas jakiś ślad, w jakiś sposób usprawnia nas pod względem moralnym (dodatnio lub ujemnie).

•Ułatwia podejmowanie podobnych działań (a nawet nakłania do tego) zarówno jeżeli chodzi o decyzje jak i wykonanie.

Dzięki stajemy się dobrym lub złym człowiekiem

•Cnota jest jakby skondensowanym albo skapitualizowanym doświadczeniem, które daje możność bez wahań i długich poszukiwań, szybko dojść do postanowienia, które w danym położeniu najlepiej odpowiada i celowi i warunkom w jakich ma być osiągnięte

Sprawność moralna nie jest działaniem nawykowym

Cnoty przejawiają się tylko w czynach zależnych od woli sprawcy

•Nawyk jest czynnością automatyczną, dokonywaną bez udziału lub z bardzo ograniczonym udziałem świadomości, jest wynikiem mechanicznego, wielokrotnego powtarzania tej samej czynności.

•Czynność taka sama w sobie jest moralnie obojętna

Immanuel Kant
(1724 – 1804)

•Kant podał nowe wyjaśnienie wolności człowieka i nowe uzasadnienie moralności, a nie nową moralność

Moralna autonomia woli

•jest to najwyższa zasada moralność – zawiera przekonanie o niezależności woli od uwarunkowań przyrodniczych i wszelkich dążeń do dostępnych w zmysłowości celów.

•Nic nie jest dobre z wyjątkiem dobrej woli

Ten z nich - mówił sobie w duchu Mały Książę, - ten z nich zostałby wzgardzony przez wszystkich pozostałych: Króla, Próżnego, Pijaka i Biznesmena.
Jednakże jedynie on nie wydaje mi się śmieszny. Może dlatego, że zajmuje się czymś innym, nie tylko samym sobą".

Etyka formalna

•Kant buduje etykę formalną, która upatruje w przebiegu czynu , w jego formie , czy maksymie którą się kieruje wartości moralnej

•wartość moralna mierzy się zgodnością czynu z maksymą, (prawem moralnym)

•a więc całkowicie pomija się rezultaty działań i stany emocjonalne towarzyszące temu działaniu

•Forma prawa jest uniwersalna po oczyszczona z empirycznych treści

•jest to pojęcie aprioryczne a więc obowiązuje wszystkie istoty rozumne

•prawo ma postać przepisu mającego regulować postępowanie ludzi, kant nazywa je imperatywem

Rodzaje imperatywów

• imperatywy techniczne (zręcznościowe) dają przepisy jak dobrać środki do osiągnięcia celów z zakresu ochrony zdrowia, opanowania środowiska etc

nie mają oczywiście żadnego znaczenia moralnego

•imperatywy hipotetyczne (pragmatyczne) ukazują pewne czynności jako środki do uzyskania szczęścia, są one pożyteczne dla jednostki, ale nie mają jeszcze charakteru moralnego

Imperatyw kategoryczny

•jest nakazem bezwzględnym dotyczy więc wszystkich ludzi, ma ważność uniwersalną bo wywodzi się z rozumu i stanowi aprioryczny sąd syntetyczny w dziedzinie moralności

• „postępuj tylko według tej maksymy, co do której chcesz by była prawem powszechnym

•Postępuj tak, byś człowieczeństwa tak w twojej osobie, jak też w osobie każdego innego używał zawsze jako celu, nigdy jako środka”

Czyny legalne i czyny moralne

•Kant uważa wszystkie czyny, których przyczyną byłoby cokolwiek innego niż bezpośrednie podporządkowanie imperatywom moralnym, za pozbawione cechy moralności.

•Czyn moralne zgodny z literą prawa i podjęty ze względu na czysty obowiązek i szacunek dla prawa

•Czyn legalny - zgodny z literą prawa ale popełniony z innych motywów niż czysty obowiązek (jaka niebezinteresowny nie jest moralny)

Utylitaryzm

Jeremy Bentham (1748 - 1832)

James Mill (1773- 1836)

John Stuart Mill (1806- 1873)

Bentham: Prawo jest nakazem wydanym przez silniejszego.

•„Prawo można zdefiniować jako zespół znaków oznajmiających wolę, ustanowiony przez, lub przyjęty jako suwerena w państwie, dotyczący postępowania, które ma być przestrzegane w pewnym stanie lub klasie osób które podlegają jego władzy”

Podstawowymi faktami doświadczenia ludzkiego są przyjemność i przykrość, to one pobudzają lub powstrzymują nas od działania.

„natura poddała rodzaj ludzki rządom dwu zwierzchnich władców przykrości i przyjemności. Wszelki wysiłek jaki możemy zrobić by zrzucić z siebie to poddaństwo, tylko go dowiedzie i potwierdzi. W słowach może ktoś utrzymywać, że się wyzwolił spod ich jarzma; w rzeczywistości jednak zawsze będzie je dźwigał.”

Przyjemności i przykrości wskazują nam co jest dobre a co złe

„ tylko one mogą wskazywać cośmy powinni czynić oraz stanowić o tym co będziemy czynili. Do ich tronów przytwierdzono z jednej strony miarę słuszności i niesłuszności, z drugiej strony łańcuch przyczyn i skutków. One rządzą nami we wszystkim, co czynimy, myślimy mówimy;

•wszystkie przyjemności nie różnią się jakościowo a tylko ilościowo.

•„ Precz z przesądami dziecięca zabawa ma tę samą wartość co dzieła muzyki i poezji”

zasada największego szczęścia

•czyn powinien dążyć do zwiększenia sumy szczęścia – jak najwięcej szczęścia dla jak największej ilości ludzi

•„ zasada ustanawiająca największe szczęście tych wszystkich, których interes mamy na względzie, jako słuszny i odpowiedni, a nawet jedynie słuszny, odpowiedni i powszechnie pożądany cel ludzkiej działalności

Arytmetyka moralna

•Przyjemności można rozpatrywać pod kątem ich

•-intensywności

•-trwania

• -pewności lub nie pewności

•-bliskości i dalekości (czasowej i przestrzennej – dotyczy szczęścia innych ludzi)

oraz dodatkowo

•- płodności (czyli szansy, że po nich będą następowały dalsze przyjemności)

• - czystości (czyli szansy, że po nich nie będą występowały uczucia przeciwne do rodzaju

• - Rozciągłości (liczba osób których dotyczą)

John Stuart Mill

•Nie należy mieszać szczęścia z zadowoleniem

•Lepiej być niezadowolonym człowiekiem niż zadowoloną świnią.

•Lepiej być niezadowolonym Sokratesem niż zadowolonym głupcem.

Najnowszy Dekalog Arthur Hugh Clough [1819 -1861]:

Twym Bogiem będzie jeden Bóg,

Oszczędniej to niż bogów dwóch.

•Żadnych obrazów nie darz czcią,

Prócz tych, co na monecie lśnią.

•Przeklinać nigdy się nie godzi,

Wrogowi wszak to nie zaszkodzi.

•W niedzielę pośpiesz do kościoła:

Szacunek wszystkich zdobyć zdołasz.

•Czcij swych rodziców i przełożonych,

A wynagrodzą ci trud poniesiony.

•Nie będziesz bliźnich swych zabijać,

•Lecz nikt nie każe ci ich utrzymywać.

•Nie będziesz także cudzołożyć,

•To rzadko daje jakąś korzyść.

•Nie będziesz kradł, to próżna praca,

•Oszustwo bardziej dziś popłaca.

•Nie będziesz kłamać, kłamstwo przecież

•Na własnych skrzydłach może lecieć.

•Cudzego nie pożądaj, lecz od lat

•Walkę o zysk uznaje świat

Utylitaryzm czynów i utylitaryzm norm

•Utylitaryzm czynów

•rozpatrujemy każdy z czynów z osobna pod kontem sumy szczęścia

•Utylitaryzm zasad (reguł)

•nie wybieramy konkretnych czynów zasady należy wybierać pewne zasady który leziemy się trzymali nie dokonując obliczeń dla każdego czynów osobno

•najwięcej korzyści zaistniałoby (z utylitarystycznego punktu widzenia) w społeczeństwie rządzonym zasadami nieutylitaryztycznymi.

•zatem jeżeli utylitaryzm jest poglądem prawdziwym to lepiej jest jeżeli ludzie uważają go za pogląd nieprawdziwy

•jeżeli jest to pogląd nieprawdziwy również należy go uznać za nieprawdziwy

•Zatem niezależnie czy jest prawdziwy czy fałszywy lepiej w niego nie wierzyć

Prawa człowieka

•John Locke: „ Prawo natury stanowi wieczną regułę dla wszystkich ludzi, tak prawodawców jak i innych [...] jest pewne, że istnieje takie prawo, i że jest ono równie zrozumiałe i jasne dla istoty rozumnej i badacza prawa, jak stanowione prawa wspólnoty, nie raczej jaśniejsze.”

Deklaracja Praw Człowieka
uchwalona wraz z Deklaracją Niepodległości

•„Wszyscy ludzie są z natury jednakowo wolni i niezależni oraz mają pewne niezbywalne prawa,

•... mianowicie, prawo do cieszenia się życiem i wolnością, z możliwością, nabywania i posiadania własności oraz poszukiwania i osiągania szczęścia i bezpieczeństwa.”

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka
uchwalona w Paryżu 10XII 1948

•„Biorąc pod uwagę, że uznanie godności każdego z członków rodziny ludzkiej oraz z ich równych i nienaruszalnych praw stanowi fundament wolności, sprawiedliwości i pokoju na świecie,

• Biorąc pod uwagę, że zaprzeczanie i wzgarda praw człowieka doprowadziły do czynów barbarzyńskich, wstrząsających sumieniem ludzkości, oraz że nadejście świata, w którym ludzie, uwolnieni od strach i nędzy, będą się cieszyli wolnością słowa i przekonań, zostało uznane za najważniejsze pragnienie człowieka,

•Biorą pod uwagę, że trzeba zagwarantować ochron praw człowieka przez legalną władzę, aby ten nie był zmuszony szukać w buncie ostatecznego ratunku przeciw tyrani i uciskowi

Prawo

•posiadanie przeze mnie jakiegoś ustawowego prawa polega na tym, że system prawny nakłada pewien prawny obowiązek na kogoś innego w takim znaczeniu, iż system ten przewiduje zmuszenie lub zobowiązanie tego kogoś, jeżeli ja o to wystąpię, do działania lub powstrzymania się od określanego działania w stosunku do czegoś, o czym mówi się ,że mam prawo.

Źródła praw człowieka

•na gruncie etyki opartej na objawieniu chrześcijańskim prawa są wyrazem szacunku dla woli Stwórcy, który człowieka stworzył na swój obraz i podobieństwo,

•więc prawa człowieka są powszechne i niezbywalne dotyczą każdego kto jest człowiekiem (choć można zastanawiać się nad ich szczegółowym zakresem)

Prawa człowieka - utylitaryzm

•Prawa człowieka są uznawane za wytwór moralnych, społecznych i politycznych uzgodnień

•Celem tych uzgodnień jest zapewnienie ludziom życia jaki uznają oni za godne.

•Nawet jeżeli naturalność tych praw jest fikcją, prawa człowieka są faktem, gdyż zostały zapisane w powszechnie uznanych dokumentach: są częścią rzeczywistości.

Św. Tomasz z Akwinu
Suma Teologiczna I-II q 94 a2

Skoro dobro posiada charakter celu, a zło jest temu przeciwne, stąd wszystko, to ku czemu skłania się człowiek w swych naturalnych inklinacjach, rozum ujmuje jako dobro, i w konsekwencji jako mające być zdziałane, a temu przeciwstawne jest zło którego trzeba unikać. Zatem wedle porządku naturalnych inklinacji jest porządek nakazów prawa natury.

Osoba

• „indywidualna substancja o naturze rozumnej” Boecjusz

•Samoistna substancja rozumna, konkretna i zarazem doskonała tj. taka której w porządku rozumnej bytowości nić nie brakuje

Właściwości dzięki którym osoba przekracza świat przyrody, tworząc świat specyficznie ludzki

•rozumna (duchowa) natura osoby przejawia się poprzez :

•uzdolnienie do intelektualnego poznawania rzeczywistości

•uzdolnienie do wyboru poznanych dóbr (wartości)

•uzdolnienie do miłości

Stosunek osoby do innych osób jest charakteryzowany przez

•Bycie podmiotem uprawnień i obowiązków

•Godność będąca sama dla siebie celem. Osoba nie może służyć jak środek do osiągania innych celów

•Zupełność: człowiek jest już bytem pełnym nie wymaga dopełnienia ze strony innych całości np. społeczeństwa (choć potrzebuje ich do swojego rozwoju)

Tolerancja

•dzisiejszej kulturze tolerancji przyznawany jest wyjątkowy status, a zarzut nietolerancji jest wyjątkowo ciężki i wręcz dyskryminujący, w ustach niektórych cięższy od niesprawiedliwość czy nawet nieuczciwości.

•Generalnie trzeba tolerować wszystko (z wyjątkiem nietolerancji)

Date: 2016-01-05; view: 1095