Pojęcia związane z nowymi mediami: ekonomia uwagi, horyzont sieci, kultura read/write, technologiczne odurzenie

EKONOMIA UWAGI

Koncepcja ekonomiki uwagi nawiązuje do kluczowego znaczenia informacji, skupiając się na problemie jej nadmiaru, w obliczu którego szczególnie cenionym dobrem jest uwaga. To właśnie uwaga, a nie informacja, jest - w myśl założeń ekonomii uwagi - fundamentem nowo kształtujących się systemów społecznych i gospodarczych w dobie nowych mediów. Konsekwencją generowania uwagi za pośrednictwem mediów na niespotykaną wcześniej skalę jest kształtowanie nowego kontekstu, który określa się mianem kultury dystrakcji. Nadmiar informacji powoduje, że ważniejsza niż kiedykolwiek może się stać rola dziennikarzy, których zadaniem jest przedstawianie wielkich wizji, gdy przeładowanie informacją czyni poszczególne fragmenty skomplikowanej rzeczywistości bardzo trudnymi do powiązania.

Konwergencja związana jest z pojęciem "EKONOMII UWAGI", stanowiącej ten element nowych mediów, który opiera się na postrzeganiu mediów cyfrowych w kategorii czynnika współtworzącego nową, kreatywną ekonomię. W społeczeństwie poprzemysłowym (informacyjnym) produkcja dóbr, ich konsumpcja oraz związany z nią styl życia rodzą się w efekcie i pod wpływem wynalazków, wykorzystanych do tworzenia i przetwarzania symboli, nierozerwalnie związanych z rynkiem. Rynkiem, którego każdy element ma za zadanie przykuć naszą uwagę, głębiej zainteresować , innymi słowy - zwrócić nas w stronę produktu. W efekcie zaś spowodować, byśmy nigdy tej uwagi już nie porzucili. Pomaga w tym wielość źródeł i narzędzi, którymi popyt na uwagę jest kreowany, a także ich możliwości.

HORYZONT SIECI: dają szerokie pole poszukiwanie informacji

***

W ciągu ostatnich dwóch miesięcy miały miejsce dwie ważne dla świata wolnej kultury konferencje: Wikimania – światowy zjazd Wikipedystów na Uniwersytecie Harvarda – oraz czwarta edycja konferencji Wizards of OS w Berlinie. W trakcie tych konferencji Lawrence Lessig wygłaszał przemówienia, w których przedstawił kolejną parę pojęć pozwalających analizować napięcia istniejące w kulturze cyfrowej.

W „Wolnej kulturze” Lessig wprowadził rozróżnienie między kulturą opartą na kontroli oraz kulturą opartą na dzieleniu się i wymianie – wolnej kulturze. Dwa nowe pojęcia opisują właściwie to samo, tylko że dobitniej. W swoich najnowszych wystąpieniach Lessig mówi o kulturze „Read / Write” (do odczytu i zapisu) oraz „Read Only” (tylko do odczytu. Już sam dobór pojęć jest ciekawy, ukazuje bowiem jak trudno wyobrazić sobie dzisiaj kulturę bez mediów elektrycznych i elektronicznych – ze świata których Lessig zapożyczył terminologię.

Kultura typu „Read Only” jest według Lessiga anomalią w historii ludzkości, która stała się dominująca w XX. wieku z powodu specyficznych cech mediów masowych. To kultura oparta na masowej i wydajnej konsumpcji kontrolowanej przez niewielkie grono nadawców. Kultura ta, nie miejmy złudzeń, ma się dobrze także w XXI. wieku. Kultura „Read / Write” to kultura ludowa XVIII. i XIX. wieku, ale także kultura remiksu umożliwiona przez media cyfrowe. To kultura, w której anonimowy użytkownik w Ameryce remiksuje konwencję partyjną Republikanów, a w Polsce ktoś podkłada głosy polityków pod Muppety. Lessig podkreślił, że ta odrodzona kultura jest potencjalnie dużo większa od masowej, dużo bardziej kreatywna, może wreszcie przynosić dużo większe dochody tym, którzy będą potrafili stworzyć otwarte modele biznesowe na jej miarę (choć muszę przyznać, że pokazywane przez niego przykłady były koniec końców dość trywialne).

Myślę, że porównanie masowej i komercyjnej kultury do kasety, na którą nic już się nie da nagrać, to silna metafora. Jednak wielkie pojęcie, jakim jest kultura „Read / Write” pozwala zapomnieć, że jest to na razie kultura niszowa – bąbel kreatywności, który rozkwitł na skraju kultury typu „Read Only”. To dlatego Lessig kończył swoje przemówienia płomiennymi apelami skierowanymi do Wikipedystów i programistów wolnego oprogramowania – by służyli przykładem innym.

Najciekawsze zjawiska dzieją się oczywiście na styku dwóch kultur. Nie wiemy zbyt dobrze, jak wiele osób zaraziło się już bakcylem R/W? Które firmy będą potrafiły wykorzystać nowy potencjał? Jakie są, by parafrazować Manovicha, nowe języki tej kultury? I jak długo będzie trwał długi dwudziesty wiek, wraz ze swoimi mediami masowymi i systemem własności intelektualnej, a kiedy XXI wiek zacznie się

TECHNOLOGICZNE ODURZENIE

J. Naisbitt zauważa iż Amerykanie potrzebują nieustannej obecności technologii, bowiem uzależnieni zostali od nieprzerwanego dopływu rozrywek – jednym słowem żyją w stanie technologicznego odurzenia. Owa technologia nieustannie pobudzająca receptory przyjemności na poziomie fizycznym jak i mentalnym, wyciska z nich ducha człowieczeństwa, sprawiając iż zagubieni w owym chaosie niewolnicy technologii tracą z oczu to co najważniejsze, gubiąc po drodze poczucie sensu życia. Wszelkie dobrodziejstwa technologicznych innowacji tracą swój pierwotny cel, gdyż ze strefy technologicznych udogodnień wiodą swych zakładników do strefy technologicznego odurzenia. Technologia odurza, obezwładnia niczym narkotyk - już na początku swej książki J. Naisbitt pisze: „Amerykanów upaja całe to obezwładniające podniecenie. O niczym innym prawie nie mówią. Ludzie wygłaszają całe tyrady na temat technologii, którą się obwarowali. Kochają ją, gdy działa. Nienawidzą, gdy przybiera postać instrukcji obsługi, której nie będą czytać” (Naisbitt 2003, s.10). Racje Naisbitta potwierdza zapytany przeze mnie Internauta, który tak mówi o Internecie „Niby z jednej strony ułatwia życie, ale z drugiej wymaga opanowania wciąż nowych i nowych instrukcji obsługi”.

Date: 2015-12-24; view: 1892