Temat: Ekonomia jako nauka o alokacji zasobów.

1. Rzadkość dóbr i podstawowe problemy ekonomii.

Pojęcie rzadkość dóbr w ekonomii wynika z porównania dwóch ważnych przesłanek:

a) nieograniczoności potrzeb ludzkich;

b) ograniczoności dóbr gospodarczych stanowiących główne źródło zaspokajania tych potrzeb ( poza dobrami wolnymi)

Nieograniczoność potrzeb ludzkich jest następstwem ciągłego postępu i podnoszenia standardu życiowego. Niemożliwe jest zaspokojenie wszystkich potrzeb obywateli danego kraju. Przyczyną tego jest prawo rzadkości dóbr.

Prawo rzadkości dóbr polega na tym, że dobra gospodarcze służące do zaspokajania ludzkich potrzeb są dostępne w ograniczonej ilości. Nawet w najbardziej rozwiniętych gospodarczo krajach ( USA, Japonia, Szwajcaria), w których produkt krajowy na jednego mieszkańca jest ponad 100- krotnie wyższy od produktu narodowego krajów ubogich, produkcja różnych dóbr jest ograniczona.

Rzadkość dóbr powoduje konieczność prawidłowej ich alokacji na różne cele oraz możliwie sprawiedliwą dystrybucję miedzy poszczególne jednostki i grupy społeczne. Wymaga to z kolei dokonywania wyrobu między alternatywnymi sposobami wykorzystania ograniczonych dóbr, by jak najlepiej zaspokoić potrzeby społeczeństwa. W związku z tym przed ekonomią stoją trzy fundamentalne problemy, które można skrótowo wyrazić za pomocą pytań: co? jak? dla kogo?

W pierwszym przypadku ( co?) chodzi o ustalenie jakie dobra, spośród możliwych, powinny być produkowane i w jakiej ilości. Szczególnie ważne jest ustalenie prawidłowej proporcji między ilością dóbr konsumpcyjnych i inwestycyjnych, gdyż ma to istotny wpływ na wielkość dzisiejszej i przyszłej konsumpcji. Ważne znaczenie ma również właściwa struktura dóbr i usług konsumpcyjnych odpowiadająca życzeniom konsumentów. Niemiej ważna jest struktura czasowa, uwzględniająca kiedy i w jakim czasie dobra te powinny być wyprodukowane.

W drugim przypadku (jak?) należy ustalić, jak powinny być te dobra produkowane, tzn. przez kogo, z jakich surowców i przy zastosowaniu jakich technologii, wiadomo bowiem, że te same dobra mogą być produkowane z różnych surowców, różnymi metodami i technikami produkcji. Również ich producentami mogą być różne przedsiębiorstwa: małe lub duże, prywatne lub państwowe.

W trzecim przypadku ( dla kogo?) rozstrzygnąć należy, kto ma te dobra konsumować. Jest to problem już podziału (dystrybucji) który uzależniony jest w dużym stopniu od struktury społecznej ( w tym struktury majątkowej) oraz od prowadzonej przez państwo polityki społeczno-ekonomicznej.

Jeżeli omówione fundamentalne problemy ekonomiczne ujmiemy w kategoriach celów ( zaspokajania potrzeb i środków (dóbr gospodarczych)) to można przyjąć następującą definicję ekonomii:

Ekonomiajest nauką badającą alokację środków między konkurencyjnymi celami. Wobec tego zadaniem ekonomistów jest nakreślenie „funkcji możliwości” kosztów i korzyści alternatywnych alokacji rzadkich zasobów. W praktyce przy rozwiązywaniu tych problemów, poszczególne kraje posługują się różnymi zasadami, sposobami i instytucjami. Zwykle odwołują się do tradycji, centralnej regulacji lub wolnego rynku ( systemu cen rynkowych).

System gospodarczy

Date: 2015-12-24; view: 925