Home Random Page


CATEGORIES:

BiologyChemistryConstructionCultureEcologyEconomyElectronicsFinanceGeographyHistoryInformaticsLawMathematicsMechanicsMedicineOtherPedagogyPhilosophyPhysicsPolicyPsychologySociologySportTourism






Wels gamovida ‘saqarTvelos gazeTi”, romelic oficilur sainformacio organos warmoadgenda.

GanaTleba XIX saukunis pirveli naxevris saqarTveloSi

 

P

Politikuri da socialuri viTareba XIX saukunis pirvel naxevarSi

XIX saukunis dasawyiss saqarTvelo axali realobiT Sexvda. 1801 wels ruseTis imperiam SeierTa qarTl-kaxeTis samefo da iq samxedro-saokupacio xasiaTis mmarTveloba daamyara. 1810 wels imereTissamefoc gauqmda. igive bedi ewia guriis, samegrelos, svaneTis da afxazeTis samefoebsac. 1864 wels es procesi dasrulda. Sedegad saqarTvelos mTels teritoriaze rusuli mmarTveloba damyarda.

qarTl-kaxeTis samefos gauqmebisTanave daiwyo rusifikatoruli politikis ganxorcieleba. ruseTis imperia mizanmimarTul nabijebs dgamda, rom saqarTveloSi qarTul enas saxelmwifo enis statusi daekarga. saamisod maT sasamarTloebSi ganxilvis enad rusuli ena daamkvidres. rusifikatorul miznebis ganxorcielebis saSualeba iyo demografiuli eqspansia, rac saqarTveloSi sxva erovnebis xalxTa Camosaxlebas iTvaliswinebda. XIX saukunis pirvel naxevarSi Camoasaxles aTaobiT somexi, berZeni, rusi seqtantebi. Camoasaxles 500 germanelic.

ruseTis politikam cvlilebebi saqarTvelos socialur struqturaSic Seitana. Ffeodaluri klasis ori fena Tavadebi da aznaurebi erT klasad gaaerTiana. feodaluri aristikratia CamoaSora politikur da ekonomikur cxovrebas, ramac am wodebas ekonomikuri ziani moutana. mZime mdgomareobaSi aRmoCnda glexobac. maT mZime tvirTad daawvaT axali gadasaxadi ruseTis xazinis sasargeblod.

ruseTis imperia miznad isaxavda antirusulad ganwyobili Zalebis dasustebas da qveynis gadaqcevas ruseTis ganuyofel nawilad. am mizniT daiwyo bagrationebi devna da maTi gadasaxleba ruseTSi. Koloniuri politikis samiznes saqarTvelos eklesiac warmoadgenda. ruseTma saqarTvelos eklesiis avtokefalia gaauqma da is ruseTis synods dauqvemdebara.

aRniSnuli cvlilebebi qveyanaSi antirusul ganwyobas badebda. mosaxleobis yvela fenis umZimesma mdgomareobam ganapiroba

 

ganmaTavisuflebeli moZraobis dawyeba XIX saukunis damdegidan. ajanyebebi moewyo saqarTvelos sxvadasxva kuTxeebSi. Aam ajanyebebma cxadyo, rom qarTveli eri ar Seegueboda saxelmwifoebriobis dakargvas da miuxedavd imperiis samxedro upiratesobisa gaagrZelebda brZolas TavisuflebisaTvis

amis dasturia 1832 wlis SeTqmuleba, romlis mizani saxelmwifoebriobis aRdgena iyo. SeTqmulebis organizatorTa Soris iyo cnobili filosofosi da pedagogi solomon dodaSvili. SeTqmuleba erT-erTma aqtiurma warmomadgenelma gasca.

1844 wels mniSvnelovani etapi daiwyo saqarTvelos kulturul cxovrebaSi. Kavkasiis mefisnacvlad dainiSna voroncovi, romlis mmarTvelobis wlebSi daarsda rusuli Teatri, qarTuli Teatri, Seiqmna gazeTi “kavkazi”, aRdga meteorologiuri observatoria, daiwyo Jurnal “ciskris” gamocema, aRdga “kavkasiis sasoflo-sameurneo sazogadoeba”. aRniSnuli dadebiTi cvlilebebi, raTqma unda, mosaxleobaSi ruseTisadmi keTilganwyobis Seqmnas emsaxureba.

 

Kpublicistika da mecniereba

wels gamovida ‘saqarTvelos gazeTi”, romelic oficilur sainformacio organos warmoadgenda.

1828 wlidan 1832 wlamde gamodioda gazeTi “tfilisis uwyebani”, romlis redaqtori solomon dodaSvili gaxldaT. GgazeTs sazogadoebriv-politikuri da literaturuli mniSvneloba hqonda. qveyndeboda statiebi axali istoriis, literaturis da sxva sakiTxebze. 1832 wels gamovida “tfilisis uwyebanis” literaturuli damateba “saliteraturno nawilsni tfilisis uwyebaTa”, romelic pirvel qarTul Jurnalad miiCneva. misi redaqtori solomon doadaSvili werda, rom mTavari iyo brZola “Sesawevnelad ganaTlebisa, gavrcelebisaTvis bunebiTisi enisa Cvenisa da miaxlebisTvis ganbrZobilTa mcxovrebTa evropisaTa”.



 

XIX saukunis dasawyisSi gamodioda wignebi, romlebic ibeWdeboda Tbilisis, quTaisis, saCxeris, mozdokis, moskovisa da peterburgis stambebSi.

aRniSnul periodSi iqmneba ioane bagrationis “kalmasoba”. daviT bagrationis naSromebi saqarTvelos istoriis Sesaxeb. Teimuraz bagrationis “iveriis istoria”. Mmari broses “saqarTvelos istoria”. Aam periodSi gansakuTrebiT viTardeba sabunebismetyvelo mecnierebebi.

 


Date: 2015-12-17; view: 1635


<== previous page | next page ==>
 | Saswavlo dawesebulebebi
doclecture.net - lectures - 2014-2024 year. Copyright infringement or personal data (0.011 sec.)