Home Random Page


CATEGORIES:

BiologyChemistryConstructionCultureEcologyEconomyElectronicsFinanceGeographyHistoryInformaticsLawMathematicsMechanicsMedicineOtherPedagogyPhilosophyPhysicsPolicyPsychologySociologySportTourism






Przedstaw definicję oraz omów istotę i podział metod ekspertologicznych.

Przez pojęcie metod ekspertologicznych rozumie się na ogół formułowanie, na podstawie wiedzy, doświadczenia i intuicji ekspertów, wniosków naukowych co do przyszłego kształtowania się wielkości badanych zmiennych. Za eksperta uważa się przy tym osobę o wyśmienitej znajomości wybranych zagadnień szczegółowych oraz mającą szerokie rozeznanie w sprawach ogólnych, a zatem osobę mającą głęboką wiedzę specjalistyczną i jednocześnie odpowiednią wiedzę ogólną, zarów­no teoretyczną, jak i praktyczną.

Metody ekspertologiczne często nazywane są metodami intuicyjnymi, opisowymi albo intuicyjno-opisowymi. Żadne z tych określeń nie jest jednak w pełni adek­watne, bowiem:

a)słowo „intuicja” w potocznym znaczeniu jest przeciwieństwem wiedzy, nauki, a zatem nie oddaje znaczenia metod, które z definicji są naukowe;

b)intuicja jest wykorzystywana dosyć szeroko także i w innych metodach (np. w metodach ekonometrycznych jest ona potrzebna na etapie wyboru okresu ba­dania, doboru zmiennych, zwłaszcza objaśniających, jak również wyboru postaci analitycznej równań modelu);

c)wyrażenie „metody opisowe” może kojarzyć się z opisowymi modelami ekonometrycznymi, które są podstawowym narzędziem badań ekonometrycznych.

Stosując metody ekspertologiczne, zakłada się, że:

a)eksperci dysponują wszelką dostępną informacją, niezbędną do sporządzenia prognozy;

b)suma wiedzy ekspertów zaangażowanych w badaniu jest większa niż suma wiedzy pojedynczych ekspertów, wykorzystywanych oddzielnie;

c)odpowiedzi udzielone przez ekspertów na stawiane im pytania będą w po­staci konkretnej liczby albo zbioru liczb wraz z ich uzasadnieniem.

Ponadto zakłada się, że wysoki poziom wiedzy ekspertów stanowi gwarancję obiektywności sądów przez nich wypowiadanych. Jednakże w praktyce istnieje wiele powodów określonego subiektywizmu, tkwiącego w metodach ekspertolo- gicznych. Przede wszystkim dobór ekspertów, bez względu na sposob jego pt/c prowadzenia, zawsze jest obarczony mniejszą albo większa doz;) subiektywizmu. Poza tym, tak jak przy każdej metodzie prognozowani;!, subiektywizm występuje pr/y wyborze przedmiotu prognozowania. Dlatego w praktyce stosuje się odpo­wiednie procedury (np. sondując opinie kilku ekspertów, a nic opierając się na przekonaniu jednego z nich oraz odpowiednio organizując ich pracę), dzięki czemu ogranicza się poziom subiektywizmu.

Niezależnie od powyższego, stosując metody ekspertologiczne, przyjmuje się, że opinia każdego eksperta poprzedzona jest wnikliwym badaniem sytuacji dotych­czasowej, dzięki czemu istnieje możliwość dokonania analizy kompleksowej, po­równawczej i dynamicznej.



W efekcie metody ekspertologiczne charakteryzują:

a) podejście heurystyczne (chodzi o umiejętność stawiania hipotez, których weryfikacja może prowadzić do odkrycia prawd o świecie);

b) operowanie danymi liczbowymi niewycenialnymi statystycznie;

c) brak możliwości precyzyjnego określenia ex ante prawdopodobieństwa re­alizacji wyniku prognozy lub jego błędu.

Ogół metod ekspertologicznych klasyfikowany jest według różnych kryteriów. Na podstawie stosowanych technik wyróżnia się metody:

 

a) porównawcze, przy których wykorzystuje się technikę prognozowania przez ana­logię (per analogiam albo shadow practice), przy czym porównania mogą mieć miejsce:

• w czasie (over time);

• w przestrzeni (over space);

• w czasie i w przestrzeni jednocześnie (over time and space) - te są najczęstsze.

Zaletą tych metod jest ich relatywna prostota, bowiem stosując je, wykorzystuje

się obserwacje dotyczące zaistniałych wcześniej zdarzeń, ale podobnych do tych, które są przedmiotem prognozowania. Niektóre elementy przebiegu zdarzeń mogą być nawet bardzo podobne, np. podobne są etapy wprowadzania na rynek produk­tów o podobnych cechach fizycznych, podobne są fazy mody[5], co określa się pojęciem podobieństwa funkcjonalnego itp. Natomiast ich wadą jest to, iż historia nigdy się nie powtarza, niektóre etapy rozwoju mogą być przeskoczone itd., a więc bezkrytyczne prognozowanie przez analogię jest całkowicie nieuzasadnione;

b) twórcze, które polegają na naukowym wykorzystaniu wiedzy, doświadczenia i intuicji ekspertów do prognozowania w sytuacjach, które nie miały precedensów.

Często stosowany jest podział metod ekspertologicznych według formy pracy ekspertów, który praktycznie pokrywa się z ich podziałem według generacji. Zgod­nie z tymi kryteriami dzieli się je na metody ekspertologiczne:

a) pierwszej generacji, przy których wykorzystuje się pojedynczego albo poje­dynczych ekspertów, pracujących niezależnie, sporządzających indywidualne pro­gnozy eksperckie;

b) drugiej generacji, przy których wykorzystuje się zespoły ekspertów, pracu­jących razem, sporządzających zespołowe prognozy bezpośrednie;

c) trzeciej generacji, przy których wykorzystuje się ekspertów, pracujących niezależnie, którzy, dzięki odpowiedniej organizacji ich pracy przez organizatora badania, sporządzają zespołowe prognozy zobiektywizowane.

Metody te są bliżej przedstawione w następnym podrozdziale.

 


Date: 2015-12-11; view: 905


<== previous page | next page ==>
Podaj definicję i zinterpretuj wartość mnożnika uogólnionego wyznaczonego na podstawie wielorównaniowego nieliniowego modelu ekonometrycznego. | Przedstaw i omów procedurę doboru ekspertów do celów prognozowania.
doclecture.net - lectures - 2014-2024 year. Copyright infringement or personal data (0.007 sec.)