Home Random Page


CATEGORIES:

BiologyChemistryConstructionCultureEcologyEconomyElectronicsFinanceGeographyHistoryInformaticsLawMathematicsMechanicsMedicineOtherPedagogyPhilosophyPhysicsPolicyPsychologySociologySportTourism






Ey qövmüm! Bu dünya həyatı keçici bir şeydir (fanidir), axirət isə əbədi yurddur. 1 page

Hər kəs bir pislik etsə, o ancaq pisliyi qədər cəza alar. Amma hər kişi, yaxud qadın mö’min ikən bir yaxşılıq etsə, belələri Cənnətə daxil olbu saysız-hesabsız ruziyə çatar!»[50]

SUALLAR

1. Bəni-İsrail qövmü həzrət Musadan Allahla əlaqədar nə kimi şeylər tələb edirdi?

2. Bəni-İsrail danaya nə üçün və necə sitayiş etməyə başladı?

3. Bəni-İsrail Bə’l bütünə pərəstiş etməyə necə üz tutdu?

4. Yərüb’am camaatı danaya pərəstiş etməyə necə təşviq edirdi?

5. Yəhudilərin sair qövmlər barəsindəki nəzəri nədir?

6. Nə üçün yəhud dini tə’limlərində axirət məsələlərinə diqqət yetirilmir?

QIRXINCI DƏRS

YƏHUDİ AYİNLƏRİ VƏ İXTİLAFLARI

Yəhudilər mütəmadi olaraq, öz dini qayda-qanunlarını müxtəlif ehtiyac və maraqlarına görə dəyişdirirdilər. Tövratda qurbanlıq mərasiminin yerinə yetirilməsi və hədiyyələrin təqdim olunması üslubu şərh olunur; Bəni-İsrail Fələstində yerləşib Yerusəlimdəki mə’bədi tikdikləri vaxtdan e’tibarən öz ibadi ayinlərini həyata keçirmək üçün xüsusi qayda-qanunlar düzəltmişdilər. Buna əsasən yəhudi qövmü arasında ibadət ayinlərinin əsas meyarı Yerusəlimdəki mə’bədin qayda-qanunlarıdır. Amma əvvəlki dərsdə də qeyd olunduğu kimi, Yerusəlimdəki mə’bəd Dan və İl mə’bədləri kimi rəqiblərə malik idi ki, Yərüb’an Davudun səltənətini zəiflətmək və Yerusəlimdəki mə’bədin mərkəzləşməsinin qarşısını almaq üçün tikilmişdi. Yərüb’an Bəni-İsraildən bir qurupunu öz mə’bədlərinə göndərdi və orada danaya sitayiş etməyin əsasını qoydu. İl və Dan mə’bədlərinin oxşarı olan mə’bədlər Cinkat və Be’ri Şəb’ə şəhərlərində də mövcuddur.

Qurbanlıq mərasimlərinin yerinə yetirilməsi və Allahın hüzuruna hədiyyələrin əta olunması mərasiminin dəqiq üslubu Sifri-xurucda və Sifri-laviyanda müfəssəl şəkildə şərh edilmişdir. Bu hədiyyələrdən bə’zi növləri yandırılmaq üçün idi və onları verərkən Allaha həmd və təqdis nəzərdə tutulur. Onlardan bə’ziləri isə sülh və əmin-amanlıq üçün idi ki, onları verməklə, Allahla olan bağlılıq və rabitələr bir növ möhkəmlənirdi. Günah hədiyyələri də xəta və səhvlərin bağışlanması üçün təqdim olunurdu; nəhayət, bə’zi fərdlərin (kafirlərin) təqsirləri üçün də bə’zi köməklik və qurbanlıqlar edilirdi ki, günahkarları onların cəzalandırılmasından azad etsin. Bu hədiyyələrin hamısı ya heyvanların qurban kəsilməsi, yaxud da kömək və sair hədiyyələr təqdim edilməklə olurdu. Qeyd olunan hədiyyələr göyərtilər, içməlilər, mə’bədin ətirləri və həmçinin sair hədiyyələr, o cümlədən məhsulun ilkin toplanması, nübar meyvələr, heyvan sürüsünün ilk doğulan balası, mal-dövlətdən olan vergilər (onda bir) və s. vergilər qərara alınmışdır. Bu hədiyyə və köməklərin hər birinin xüsusi təqdimat mərasimi var idi ki, müqəddəs kitabda incəliklərinə qədər bəyan olunmuşdur; onlar həmin tərtiblə də yerinə yetirilməli idi.



Yerusəlim mə’bədlərinin rövnəqləndiyi zamana qədər bu mərasimlərin hamısı bütün incəliklərinə qədər icra olunurdu. Amma bu mərkəz Romalılar tərəfindən dağıdıldıqdan sonra yəhudi mə’bədlərində və ibadi ayinlərində müəyyən dəyişikliklər baş verdi; kənisalar qədim mə’bədlərin yerini tutdu. Dua, razi-niyaz, Tövratın oxunması da qurbanlıq mərasiminin yerini tutdu. Kənisalar həqiqətdə yəhudi şəxslərin toplanış yeri idi ki, orada ibadət mərasimlərini sadə şəkildə bərqərar edirdilər. İbadətdə olan bu mərasimlər dua, dini nəğmələrin oxunması və Tövratın tilavət edilməsi ilə xülasələnirdi; bu kimi yerlər əlavə olaraq, dini hökmlərin və əqidələrin tə’lim verilməsi üçün də mərkəz sayılırdı. Əlbəttə, kənisalarda ibadət mərasimlərinin icra olunma qaydasında müxtəlif yəhudi cərəyanları arasında ixtilaf mövcuddur. Amma qədim yəhudilərin kənisalarında Tövrat hələ də qədim ibri dilində oxunur, qadınlarla kişilərin yeri bir-birindən ayrı saxlanır, dua və münacatlar da klassik formada icra olunur. İslahata meyl edən kənisalarda isə bunun əksinə olaraq, ibri dilindən çox az istifadə olunur, dua və münacatların icra olunmasında, ibadi mərasimlərdə rəqqasəlikdən və musiqidən istifadə olunur.

 

Əlbəttə kənisalar də tədricən öz əhəmiyyətini itirmişdi; çünki yəhudilər öz dini mərasimlərinin və adət-ən’ənlərinin bir qismini ailəvi şəkildə mənzillərdə yerinə yetirir, yalnız kütləvi şəkildə yerinə yetirilən mərasimlər üçün kənisaya gedir və mərasimin ardını yenidən evlərində davam etdirirlər.

ŞƏNBƏ GÜNÜ MƏRASİMİ

Şənbə günü yəhudilərin istirahət və ibadət günüdür. Tövratda bu gün Allah-taalanın varlıq aləmini xəlq etdikdən sonra istirahətə başladığı gün sayılır. Buna görə də yəhudilər bu gündə işdən əl çəkərək istirahətə və ibadət mərasimi keçirməyə məşğul olurlar.

Yəhudi mö’minləri cümə günü gün batdıqdan sonra mənzillərini təmizləməyə, hamama getməyə, təzə paltarlar geyməyə başlayır və şənbə ibadətlərinə aid olan şamları yandırır, xeyir-duaları tilavət edirlər. Bu iş ailədə ana tərəfindən yerinə yetirilir. Mümkündür ki, uşaqlara aid olan duaları da bu mərasimə əlavə etsinlər. Sonra ailə başçısı şənbə üçün keyduş adlı təbərrük duasını şərabın üstünə oxuyur və şənbə günündə ondan bir qədər içirlər. Daha sonra əllərini xüsusi bir göstərişlə yuyaraq başqa bir təbərrük duasını şənbə çörəyinin üstünə oxuyur ki, həmin çörək də şənbə günü yeyilir. Şənbə günü və gecəsi yeyilən yeməklər də xüsusi göstərişlərə malikdir. Şənbə gününün axırıncı yeməyi elə sərf edilməlidir ki, gün batmazdan əvvəl qurtarsın. Şənbə mərasiminin axırıncı mərhələsi Havdale adlanır ki, bir növ toxunmuş və burulmuş şama (müqəddəs şamdanda qoyulur) dua oxumaq kimi işlərə şamildir; şərabdan olan başqa bir fincanı da içib bir qədər ədviyyələri iyləməkdir. Gün ərzində dua və münacat mərasimini kütləvi şəkildə yerinə yetirmək üçün kənisaya gedirlər.

BAYRAMLAR

Yəhudilərin ən mühüm bayramları aşağıdakılardır:

1. «Roşhəşnəd» - bu, ilin başı mə’nasına olub, həqiqətdə yəhudi ilinin başlanğıcı və onların bayramı sayılır. Yəhudilərin nəzərində ali müqəddəs günlərdən sayılan bu gün qədər əziz gün yoxdur və yəhudilər onu illik mühakimə günü hesab edirlər; o gün asimanın pərdələri açılır və hər şəxsin əvvəlki ildə olan əməlləri onun əməl dəftərində qeydə alınır.

2. «Kippur» - bu gün «Roşhəşnəd»dən on gün sonra yerinə yetirilir və ali müqəddəs günlərdən sayılır. Yəhudilər kəffarə və ya tövbə hesab olunan bu gündə öz günahlarını iqrar edib kəffarə orucu tutur və Allahdan günahlarının bağışlanmalarını istəyirlər.

3. «Sukkot», yaxud «Xeymələr bayramı» - «Kippur»dan beş gün sonra yerinə yetirilir. Səkkiz gün davam edən bu bayramda Bəni-İsrail qövmünün həzrət Musa (ə)-ın zamanında ağır şəraitdə səhrada yaşadıqları dövr xatırlanır.

4. «Fisəh», yaxud «Pisac» - bu bayram Bəni-İsrailin Misirdən köçmələrini xatırladan bir bayramdır və yazda təqribən mart və aprel aylarında bərqərar edilir. Bu bayramda yəhudilər qurbanlıq mərasimlərini keçirir, fətir çörəyi bişirir, şərab içir, bayram şamı yandırıb Bəni-İsrailin Misirdən köçməsi hadisəsini xatırladırlar.

5. «Şavut», yaxud «Əllilik bayramı» - «Fisəh» bayramından doqquz gün sonra yerinə yetirilir və həqiqətdə «Fisəh» bayramının davamıdır. Allaha un hədiyyə etməklə keçirilən bu bayram ilahi ne’mətlərə şükr etmək və əkinçilik mərasiminin xatırlanmasıdır. Eləcə də Sina dağında həzrət Musaya Tövratın nazil olmasını xatırladan bir mərasimdir.

6. «Hənukəh», yaxud «İxlas və saflıq bayramı» - bu bayram dekabr ayında səkkiz gün müddətində təşkil olunur və bu da yəhudi hekayələrindən birini xatırladır ki, onun əsasında Mekabirun mə’bədində yunanlılarla müharibə zamanında qalan yeganə çırağın bir günlük yağa malik olduğu halda səkkiz gün yanmasını canlandırır.

7. «Purim» bayramı. Bu bayram fevral ayının axırlarında, yaxud mart ayının əvvəllərində təşkil olunur; bu ibrani peyğəmbərlərindən biri olan Əstərin əli ilə miladdan beş əsr qabaq baş verən mö’cüzəni xatırladır. Haman şuş yəhudilərinin qırğın tarixini tə’yin etmək üçün püşk atanda Əstərin varlığı xatirinə düzülmüş mizlər tərsinə çevrildi və Haman öz əli ilə hazırladığı dar ağacından asılı qaldı.

Bu hadisə başqa cür də nəql olunmuşdur. Belə ki, Əstər ümumiyyətlə yəhudi bir qadın idi ki, İran padşahı Xəşəyar şah onu gözəlliyinə görə özünə arvad seçdi. Bu arvad əmioğlusu Mərdxay ilə birlikdə İran şahının yəhudilərin əleyhinə tədbir görmək istəyən Haman adlı vəzirindən padşaha mə’lumat verdi ki, guya ona xəyanət etmək məqsədi vardır. Buna görə də şah Hamanı və onun ətrafındakıları, onun yəhudiləri dara asmaq üçün hazırladığı iplə asdırdı.

ŞƏRİƏT HÖKMLƏRİ

Sair şəriətlərdə olduğu kimi, yəhudi şəriətində də müxtəlif şər’i hökmlər vardır ki, onlardan bə’zilərini nümunə olaraq qeyd edirik:

Əgər bir kəs başqa mə’budlara ibadət etsə, onu daşqalaq etmək lazımdır;

Əgər bir kəs Yəhüvənin adına küfr etsə (küframiz bir söz desə,) onu daşqalaq etmək lazımdır;

Hər kəs Yəhüvədən başqası üçün qurbanlıq etsə, əlbəttə həlak olacaqdır;

Öz ata-anasına nifrin edən bir şəxs öldürülməlidir;

Ata-anasının öyüd-nəsihətlərinə qulaq asmayan, israfçılıq edən və şərab içən övlad daşqalaq olunmalıdır;

Ana, bacı, övlad və digər məhrəmlərlə izdivac etmək haramdır və bunun cəzası qətldir;

Livat edən kişi və livat verən kişi, zina edən kişi və qadın öldürülməlidir;

Hər kəs şənbə günü işləsə, öldürülməlidir;

Yəhudilər ilin müəyyən günlərində oruc tuturlar: Təşrin ayının 9-cu və 10-cu kipur günü 25 saat ərzində, purin günü, kədliya günü, təşrinin 3-cü günü, əqidiya günü, təşrinin 5-ci günü, sidqiya günü, həsvan ayının 6-cı günü, yəhuyaqim günü, kilyu ayının 20-si telmiya günü, təbisit ayının 8-i fitnə günü və şəft ayının 12-ci əzad günü.

YƏHUDİ ƏXLAQI

Bu bölmədə yəhudilərin əxlaqi tövsiyələrindən bə’zilərini qeyd edirik:

«Qərib şəxsə əziyyət vermə və yadına sal ki, səfərdə sən də qərib olmuşdun»; «Miskin və fəqir olan fəhlələrə zülm rəva görmə; onlar istər sənin qardaşların olsun, istərsə də qəriblərdən»; «Dul qadınlara və yetimlərə əziyyət etmə; əgər fəryad etsələr, mən onu qəbul edərəm və sizi öldürərəm, qadınlarınızı dul, övladlarınızı yetim qoyaram»; «Rüşvət alma və öz əhdinə vəfalı qal»; «Söz gəzdirmək üçün gəzmə»; «Batil və yalan xəbəri yayma»; «Ata-anaya ehtiram et ki, sənin ruzin artsın»; «Təvazökarlıq izzətin müqəddiməsidir»; «Təkəbbürdən dava-dalaşdan başqa bir şey hasil olmaz»; «Allahdan qorxmaq insanın ömrünü uzadar» və «Şər adamlarla əlbir olma».

SUAL VƏ TAPŞIRIQLAR

1. Yəhudilərin mə’bədlərə hədiyyə etdikləri şeylər hansılardan ibarətdir?

2. Nə üçün kənisaların əhəmiyyəti azalmışdır?

3. Yəhudilər şənbə günü nə edirlər?

4. Yəhudilər hansı günləri oruc tuturlar?

 

Yəhudilərin ən mühüm bayramlarını qısa şəkildə izah edin.

QIRX BİRİNCİ DƏRS

TÖVRAT

Tövrat, yaxud Əhdi-ətiq yəhudi qövmünün tarixini, məzhəbi nəğmələrini və hökmlərini əhatə edən nəzm və nəsr məcmuəsindən ibarətdir. Əhdi-ətiq bir neçə bölmədən ibarətdir ki, həzrət Musaya vəhy şəkilində nazil olan Tövrat yalnız onun bir qismini təşkil edir. Buna görə də Tövratın Əhdi-ətiqin hamısına aid edilməsi qələbə yönündən və Tövratın sair Bəni-İsrail peyğəmbərlərinə nazil olan səhifə və kitablarla müqayisədə daha artıq əhəmiyyət kəsb etməsidir.

Yəhudilərin və məsihilərin nəzərində Əhdi-ətiq müqəddəs kitab sayılır, amma onun kitablarının sayı barəsində ixtilaf mövcuddur. Bə’zi yəhudi alimləri Əhdə müəyyən hissələri əlavə etmişlər, halbuki başqaları həmin hissələri qəbul etmirlər; katolik məsihilərinin nəzərində mö’təbər sayılan nüsxələr protestantların nüsxələrindən 7 kitab artıqdır.

Əhdi-ətiq kitabı ibri dilində, az bir qismi isə fəldani dilində yazılmışdır ki, hər ikisi də ərəb dili kimi sami dillər qrupundandır. Əhdi-ətiqin bir hissəsi yunan dilində mövcuddur ki, ibri nüsxəsindən tərcümə edilmişdir. Bu tərcümə Misir padşahı Filadelsofun dövründə (Miladdan 258 il qabaq) 72 nəfərin vasitəsilə tərcümə edilmiş və onun ibri nüsxəsi ilə müəyyən fərqləri də vardır. Katoliklərin qəbul etdiyi 7 kitab da bu tərcümədə movcuddur. Onlar aşağıdakılardır:

Tubiya, Yəhudiyyət, Hikmət, Yəsu ibni Yəsrax, Bardək və birinci, ikinci məkatiban. Yəhudilərin nəzərində ibri nüsxəsi daha mö’təbər sayılır.

İbri nüsxəsinə əsasən, Əhdi-ətiq 39 kitab və səhifədən ibarətdir. Onun əvvəldəki 5 kitabı Tövratın əsfarları adı ilə tanınır və yəhudilərin e’tiqadına görə, eynilə vəhy kəlamıdır və Sina dağında Musaya nazil olmuşdur. İbri kəlməsi olan «Tövrat» şəriət, yaxud dini tə’limlər mə’nasındadır.

Tövratın beşlik təşkil edən sifrlərindən hər biri xüsusi bir məsələni əhatə edir:

1. Sifri peydayiş: Bu kitabda dünyanın və insanın xilqəti, Adəm ilə Həvvanın başına gələn əhvalatlar, onların düçar olduqları xətalar və nəticədə behiştdən xaric olmaları ilə əlaqədar məsələlərə toxunulub. Adəmin övladlarının başına gələn hadisələr, Nuh tufanı, həzrət İbrahimin və onun nəslindən olan sair peyğəmbərlərin yə’ni, həzrət İshaqın, Yə’qub övladlarının, xüsusilə həzrət Yusifin əhvalatları nəql olunur. Bu sifr həzrət Yusifin vəfatını bəyan etməklə sona çatır.

2. Sifri xuruc: Bu kitabda Bəni-İsrail qövmünün həzrət Yusifdən sonrakı tarixi, bu qövmün həzrət Musanın zühuruna qədər başına gələn hadisələr, onların arasından Bəni-İsrailin Misirdən çıxaraq çöllərdə avara-sərgərdan qalmaları, məşhur 10 fərmanın mətni və Yəhuvə ilə əlaqədar çoxlu e’tiqadi məsələlər nəql olunmuşdur.

3. Cifri e’dad: Bu kitabda Bəni-İsrail qövmünün 12-lik təşkil edən əsbat bölgüsü üzrə sayı, bu qövmün mənzillərinin, ictimai tərbiyə və tənzimlərinin tərtibə salınması bəyan edilib. Bu sifrdə, eləcə də Bəni-İsrail qövmünün daxilində baş verən bə’zi qiyamlar, Musanın dövründə baş verən hdisələr bəyan edilmişdir.

5. Təsniyə sifri: Bu kitabda əvvəlki dörd kitaba nisbətən geniş şəkildə şərh olunan mühüm əqidəvi və tarixi bəhslər və şəriət hökmləri ixtisarla təkrar olunmuş, nübüvvət və Yuşe ibni Nunun canişinlik məsələsi ilə əlaqədar olunan bəhslər (həzrət Musanın yerinə) işıqlanlırılır.

Tövratın beşlik təşkil edən əsfarından sonra Bəni-İsrail peyğəmbərlərinin sair kitabları və səhifələri Əhdi-ətiqin sonrakı bölmələrini təşkil edir və onun 12 bölməsi Bəni-İsrail qövmünün tarixinə həsr edilmişdir:

1. Yuşe ibni Nunun səhifəsi; Bu, həzrət Musa (ə)-ın canişini olan Yuşe ibni Nunun tarixinə şamildir.

2. Hakimlər kitabı; Burada padşahlar tə’yin olunmazdan qabaq Bəni-İsrail qazilərinin öhdəsinə aldıqları işlər və tarixlər qeyd olunub.

3. Rut kitabı; Bu, Rut adlı qadının tərcümeyi-halını bəyan edir ki, o, Əvbiyənin anası idi. Əvbiyə də Yəsanın, o da Davudun atası idi.

4. Səmuil peyğəmbərin birinci kitabı; Bu Bəni-İsrail peyğəmbərlərindən olan Səmuil peyğəmbərin tarixi və Şaulun (Talut) padşahlığa seçilməsini bəyan edir.

5. Səmuil peyğəmbərin ikinci kitabı; Bu da həzrət Davud (ə)-ın hakimiyyətini bəyan edir.

6. Padşahların birinci kitabı; Bu, həzrət Davud (ə)-ın, həzrət Süleyman (ə)-ın və onların canişinlərinin hakimiyyət dövrünü bəyan edir.

7. Padşahların ikinci kitabı; Bu da Bəni-İsrail padşahlarının Buxtunnəsərin hücumundan və onun Babildən qovulmasına qədərki tarixini bəyan edir.

8. Təvarixi-əyyamin birinci kitabı; Bu, Bəni-İsrailin nəsəbnaməsini və bu qövmün tarixini həzrət Davud (ə)-ın vəfatına qədərki təkrarını bəyan edir.

9. Təvarixi-əyyamin ikinci kitabı; Bu, həzrət Süleymanın və ondan sonrakı padşahların Babildən qovulduqları vaxta qədərki tarixini bəyan edir.

10. Əzra’ kitabı; Bu, Yerusəlimin (Beytül-müqəddəsin) yenidən abadlaşdırılması, Yəhuyanın azad edilməsi və onun Üzeyrlə birlikdə Yerusəlimə qayıtmasını bəyan edir.

11. Nəhmya kitabı; Yəhudilərin Yerusəlimə qayıdaraq bu şəhəri yenidən abadlaşdırması Nəhmyanın dilindən bəyan edilir.

12. İstər kitabı. Burada yəhudilərin məhv olma təhülkəsinin aradan qaldırılması, İran padşahı Xəşayarın yəhudi arvadı olan İstərin vasitəçiliyi bəyan olunur.

Sonrakı beş kitab hikmətli sözlər, münacat və şe’rdən ibarətdir:

1. Əyyub (ə)-ın kitabı; Burada Əyyub peyğəmbərin düçar olduğu imtahanlar və çətinliklər, bu çətinliklər qarşısında onun davranışı bəyan olunub.

2. Davud (ə)-ın Zəburu (Məzamir); Bu, həzrət Davud (ə)-ın münacatlar məcmuəsidir.

3. Əmsali Süleyman kitabı; Bu da Süleyman peyğəmbərin hikmətli kəlamlarından ibarətdir.

4. Camieyi Süleyman kitabı; Bu, həzrət Süleyman peyğəmbərin təxəllüsü olan Camiyə ibni Davudun adıdır və bu kitab varlığa və həyata bədbinliklə yanaşır.

5. Süleymanın qəzəlləri kitabı. Bu da Süleyman peyğəmbərin dilindən söylənən aşiqanə qəzəllər və şe’rlərdən ibarətdir.

Nəhayət sonrakı 17 kitab peyğəmbərlərin Bəni-İsrail qövmü barəsində qabaqcadan verdikləri xəbərlər və bu qövmün başına gələcək çətinliklərlə əlaqədar varid olan xəbərdarlıqlardan ibarətdir.

Bu 17 kitab aşağıdakılardır:

Əşqiya peyğəmbərin səhifəsi, İrmiya peyğəmbərin səhifəsi, İrmiya peyğəmbərlərin mərsiyələr kitabı, Həzqiya peyğəmbərin səhifəsi, Daniyal peyğəmbərin səhifəsi, Ruşəh peyğəmbərin səhifəsi, Yuil peyğəmbərin səhifəsi, Amil peyğəmbərin səhifəsi, Üvəbədya peyğəmbərin səhifəsi, Yunis peyğəmbərin səhifəsi, Mikap peyğəmbərin səhifəsi, Nahun peyğəmbərin səhifəsi, Həbquq peyğəmbərin səhifəsi, Səfniya peyğəmbərin səhifəsi, Həcci peyğəmbərin səhifəsi, Zəkəriyyə peyğəmbərin səhifəsi, Məlaki peyğəmbərin səhifəsi.

Qeyd olunanlar Əhdi-ətiqin ümumi şəkildə təqdim olunması idi ki, yəhudilərin Tövrat və sair müqəddəs kitablarını ehtiva edir. Amma cavab verilməli ən mühüm sual bundan ibarətdir ki, bu müqəddəs kitabın həqiqi e’tibarı nə dərəcədədir? Görəsən onda olan mətləblər doğrudanmı Allah kəlamıdır və Bəni-İsrail qövmünün alimləri tərəfindən təhrif edilməyibdir? Onların şəxsi mənafeləri, xəyal və təsəvvürləri ilə, həmçinin Bəni-İsrail qövmünün nəfsani istəkləri ilə qarışmayıbdır (onlar həmişə maddi bir Allaha malik olmaqlarını arzu edirdilər) və nəhayət görsən bu kitab həqiqət yolundan çıxmayıbdırmı?


Date: 2015-12-11; view: 600


<== previous page | next page ==>
Man gətirib imanlarını zülmlə qarışdırmayanlar əmin-amanlıqdadırlar. Haqq yola yönəlmişlər də onlardır! | Ey qövmüm! Bu dünya həyatı keçici bir şeydir (fanidir), axirət isə əbədi yurddur. 2 page
doclecture.net - lectures - 2014-2024 year. Copyright infringement or personal data (0.014 sec.)