Home Random Page


CATEGORIES:

BiologyChemistryConstructionCultureEcologyEconomyElectronicsFinanceGeographyHistoryInformaticsLawMathematicsMechanicsMedicineOtherPedagogyPhilosophyPhysicsPolicyPsychologySociologySportTourism






CZĘŚĆ PIERWSZA: SZKLANE DOMY 18 page

- Nic wam, bracia i siostry, nie mogę powiedzieć, choć wiem wszystko. Sami wiecie, że nie mogę nic powiedzieć, com słyszał na spowiedzi. Tylko to jedno: módlcie się za nią gorąco, bo to nie jest samobójczyni. To jest ofiara.

Ludzie prości padli zaraz na kolana tuż przy drzwiach pokoju Karoliny. Ksiądz upadł na twarz tuż przy łóżku i wśród płaczu głośno się modlił. Cezary stał w progu izby. Patrzał na śniadą, prawie czarną twarz Karoliny. Śniło mu się, że już dawno taką samą twarz widział, gdy wywoził trupy z Baku. Tak samo do niego jedna wołała, choć już jej słów słychać nie było. Ledwie ludzie skończyli szeptanie modlitwy, szmer ich, gwar, bełkot rozniósł się po całym domu. Z dworu wytoczyli się na dziedziniec, w gumna i czworaki, do zabudowań we dworze i na wsi.

- Cóż to się stało? Jakim sposobem? Dlaczego? Kto winien? Poczęto zbierać dane dla ustalenia historii tego dnia. Ale to szło z trudem, gdyż Karolina zazwyczaj była wszędzie, wciąż się krzątała, wciąż biegała dokądś i skądś szła z powrotem. Jakże tu było ustalić dokładne dane? Maciejunio stwierdził, iż on pierwszy usłyszał jej krzyk, wołanie o pomoc na ganku. Domyślał się przeto, że przyszła z ogrodu. Lecz w ogrodzie i w parku nikt jej nie widział, gdyż tam było o tej porze pusto. Poczęto śledzić krok za krokiem, minutę za minutą, gdzie Karolina tego dnia była: w oborach, w domu ekonoma, w czworakach, w domu rządcy, w kurniku, w chlewach. Poczęto ustalać ścisłą chronologię tych jej wypraw i stwierdzono, że po obiedzie, więc najpóźniej, była w mieszkaniu rządcy, pana Turzyckiego. A więc wszyscy, nawet pani Wielosławska, obiedwie ciotki, wuj Michał, Hipolit, Cezary, Maciejunio - pobiegli do „Arianki”. Pani Turzycka, stale zatrudniona, jeżeli nie w kuchni, to w jej okolicach, nic nie wiedziała, co się stało „na dworze”. Gdy jej oznajmiono, że Karolina nie żyje, zupełnie zaniemówiła. Siadła na krześle i wytrzeszczonymi oczyma patrzyła na ten zbiór wysoko postawionych person. Coś niezrozumiałego mamrotała i ględziła w kółko. Wreszcie wybuchła:

- Ale przecie panna Karusia była tutaj u nas nad wieczorem! Zdrowa jak rybka! Najłaskawsza, najmilsza osoba! Co też państwo mówią!

- O której godzinie Karolina była tutaj? - spytał wuj Michał.



- O której godzinie? Zaraz... Bo to nie patrzyłyśmy na godzinę. Rozmawiałyśmy sobie, gadu-gadu... Weszła, zamknęła drzwi, bo przez te drzwi wieje zawsze, usiadłyśmy w tym naszym, żal się Boże! saloniku - i tego... Która to była godzina, jak tu u nas była panna Szarłatowiczówna, Wandziu, gdzie ty jesteś? Wandziu!

Z drugiego pokoju dał się słyszeć głos nieśmiały panny Wandy Okszyńskiej. Najprzód zwykłe chrząknięcie, a później głos:

- Była czwarta. Po czwartej.

- Czwarta - powtórzyła pani Turzycka z dokładnością. - Po czwartej.

- Czy Karolina jadła tutaj co u państwa albo może piła? - zapytał Michał Skalnicki w sposób niewinny i jakby plotkarski, gromadzący wszelkie wersje przedpogrzebowe, jak to bywa.

- A piła. Lubiła wodę z sokiem porzeczkowym. Zawsze u nas piła albo wodę z porzeczkowym, albo herbatę z żurawinowym. Zrobiłam trochę tego soku porzeczkowego na zimę. To panna Karolina piła ten sok. Jak przyszła, mówię grzecznie: „Paniusia się napije herbatki z żurawinami...” A panna Karolina na to...

- Całą szklankę wypiła?

- Tak, całą. Zdaje się, że całą szklankę. A może i co zostało. Tego nie pamiętam, proszę państwa. Rozmawiałyśmy. Czy to można...

- Proszę pani... A może tu jeszcze stoi gdzie ta szklanka, z której nieboszczka Karusia sok piła? Trzeba by zobaczyć, co to za sok, że jej tak zaszkodził!

- Sok porzeczkowy zaszkodził!... - przeraziła się pani Turzycka. Mój sok! - Zbielała wszystka na twarzy i zatrzęsła się całym obfitym ciałem. - Ten sok mógłby zaszkodzić pannie Karolinie? Sok, który ja sama, własnoręcznie przygotowałam? Nie, proszę pana! Wszystko można na mnie powiedzieć, ale sok, który ja przygotowałam, pannie Karusi nie mógł zaszkodzić! To już trudno i darmo! - zdecydowała z godnością i dumą obrażoną.

- Sama pani podawała jej szklankę z wodą i sokiem?

- Czy ja sama podałam? Zaraz! Sama pobiegłam do kuchni, jak panna Karusia objawiła swą wolę, że napiłaby się wody - nabrałam szklankę wody z blaszanego wiaderka. Woda przecie z naszej studni, najczystsza w świecie. Potem weszłam do śpiżarki i wyniosłam stamtąd flaszkę z sokiem. Postawiłam tę flaszkę na tacce. Obok flaszki wodę w szklance. Zawołałam moją siostrzeniczkę, tę Wandzię, biedactwo, co ją państwo byli łaskawi zabrać na zabawę do Odolan - żeby zaniosła tackę do pokoju i żeby podała pannie Karusi, bo sama poszłam zamknąć śpiżarkę. Nieraz się tak zostawi śpiżarkę na dwie minuty, a potem tego brak, tamtego nie ma. Kto wziął, kto ruszał - utnij głowę, wbij zęby w ścianę - nie wiadomo.

- A więc to panna Wandzia przyniosła wodę z sokiem z kuchni do pokoju? - pytał uprzejmie wuj Michał.

- Tak, Wandzia.

- A gdzież jest panna Wandzia, siostrzeniczka pani dobrodziejki?

- Wandziu - chodź ino tutaj! - zawołała pani Turzycka. Z sąsiedniego pokoju wyszła panna Wanda i dygnęła przed zebranymi. Znała już wszystkich, często bywała we dworze, doświadczyła wielu łask i niemało przyjemności od tych osób, więc nikogo się już nie lękała. Zresztą oswoiła się towarzysko podczas tego na wsi pobytu, nabrała pewnej ogłady w obcowaniu. Blask lampy naftowej niewyraźnie oświetlił twarz panny Okszyńskiej. Stała spokojnie niedaleko drzwi, skubiąc według swego nałogu pensjonarskiego brzeg fartucha.

- To pani podała wodę w szklance naszej kuzynce, Karolinie Szarłatowiczównie? - pytał pan Skalnicki występując niejako w imieniu wszystkich zebranych. Mówił dobrotliwie, po ojcowsku i bardzo grzecznie.

- Tak. Ja podałam - odrzekła Wanda.

- Czy podała jej pani sok osobno we flaszce, a wodę osobno w szklance, czy też sama pani nalała soku do szklanki?

Panna Wanda nie odpowiadała od razu. Robiło to wrażenie, że zbiera myśli i przypomina sobie te drobne wydarzenia. Odpowiedziała wreszcie:

- Panna Karolina nalała sobie soku z flaszki do szklanki.

- Tak że pani nic innego nie robiła, tylko przeniosła tacę z kuchni do tego saloniku i tu pani na stole tacę postawiła?

- Jeszcze... Jeszcze wzięłam z szafy w tamtym pokoju cukier w srebrnej cukiernicy i postawiłam na tacy.

- Bo czasem - wtrąciła z pośpiechem pani Turzycka - panna Karusia dokładała cukru. Choć ten sok był słodki. - Boże drogi! Jeszcze jak, ale oczywiście z kwaskiem, więc lubiła dosłodzić. Wandzia, poczciwości dziecko, wzięła z szafy cukier wiedząc już z góry o guście panny Karoliny, postawiła na tacy i przyniosła.

- A czy pani, panno Wando, osłodziła tę wodę dla naszej kuzynki, czy to zrobiła ona sama? - spytał Hipolit.

- Ja osłodziłam tę wodę.

- Pani? - pochwycił Michał Skalnicki.

- W tym pokoju czy w tamtym? - pytał Hipolit.

- W tamtym pokoju... - rzekła Wanda po chwili wahania.

- Dlaczego pani już z góry słodziła wodę cukrem? - pytał Hipolit.

- Bo panna Karolina tak lubiła. Lubiła, żeby było słodko.

- Ile łyżeczek cukru pani wpuściła do szklanki? - nastawał Wielosławski.

- Dwie.

- Pani wie na pewno, że to był cukier, a nie co innego? Może pani przez pomyłkę wsypała do tej szklanki nie cukru, lecz czego innego?

- To był cukier z cukiernicy.

- Pani to doskonale pamięta?

- Pamiętam.

- A może by pani poznała szklankę, z której piła nasza krewna?

- Poszukajże tej szklanki, moje dziecko! Może tutaj gdzie ta szklanka stoi! Trzeba panów przekonać o twej niewinności... - mówiła pani Turzycka niespokojnie, z troską, ale i nie bez ironii.

- Nie. Marynia zabrała tackę ze szklanką, umyła ją i jużeśmy w niej piły kawę z ciocią. Albo ciocia, albo ja piłyśmy kawę z tej szklanki.

- Bo mamy, muszę się przyznać, mało szklanek, więc się je ciągle myje... - wtrąciła zjadliwie pani Turzycka. - Uposażenie administratora dóbr nawłockich nie jest tego rodzaju, żeby można sobie pozwolić na tuzin szklanek, nie mówiąc o serwisach. Te rzeczy nie są dla nas dostępne, ludzi pracy, pracy bardzo ciężkiej i bardzo odpowiedzialnej... - dorzuciła z przejęciem.

- Tak, tak.... - rzekł Hipolit. - A jednak może pani będzie łaskawa pokazać nam ten słoik czy flakon, z którego nasza krewna nalewała sok, na którego wysmażenie pozwala jednak uposażenie administratora dóbr nawłockich....

Pani Turzycka powstała z miejsca i truchcikiem pobiegła do drugiego pokoju, a następnie dalej. Wkrótce przyniosła flakon z przezroczystego szkła, w którego połowie był gęsty sok. Hipolit poprosił pannę Wandę o łyżeczkę. Gdy przyniosła i podawała tę łyżeczkę, spojrzał na nią spode łba, napastliwie i nieustępliwie. Panna Wanda miała na twarzy zwykły swój wyraz zalęknienia i depresji. Podała łyżeczkę i odeszła ku framudze pod oknem, gdzie się wtuliła popod muślinową firankę. Hipolit nalał na łyżeczkę soku z flaszki i sprobował go odrobinę. Smakował, delektował się, wreszcie mruknął:

- Sok - klasa! Ha, nie ma co! To przecie nie sok Karolinie zaszkodził. To coś innego. Nieprawdaż, wujaszku?

- Tak, to coś innego... - poszepnął Skalnicki kręcąc czarnego wąsa.

W tym czasie wszyscy siedzieli na kanapie i wyściełanych krzesłach w grobowym milczeniu. Maciejunio stał przy drzwiach i podparłszy ogoloną brodę przysłuchiwał się uważnie wszystkiemu, co jaśnie państwo mówią. Cezary patrzał wciąż na pannę Wandę. On jeden wiedział o pewnym szczególe, o szybkim nakryciu jego ręki ręką tej niemrawej pannicy. Myślał wciąż o tamtej chwili.

 

 

Nikt tego nie zauważył, żeby śmierć, sekcja zwłok i pogrzeb panny Karoliny Szarłatowiczówny wywarły jakiekolwiek wrażenie na Cezarego Barykę. Gdy panna Wanda Okszyńska, na skutek znalezienia we wnętrznościach zmarłej śladów strychniny, która śmierć spowodowała - była wezwana do sędziego śledczego, a nawet aresztowana, później zaś wypuszczona na wolność wskutek braku jakiegoś realnego przeciwko niej dowodu - to te wszystkie awantury, doprowadzające całą okolicę do stanu białej gorączki, Cezarego mało wzruszyły. Można utrzymywać, iż wojna, z jej okrucieństwem, a przed wojną widoki dostrzeżone w rewolucjach bakińskieh wyziębiły w nim wrażliwość na sprawy tragiczne. Cezary zbyt wiele już widział tych „smutnych kawałków”, ażeby mógł się nimi przejmować do głębi. Przeciwnie - tragizm wydarzeń rodził w nim suchość, czerstwość, zdrętwiałość wewnętrzną, a nadto rozniecał jakąś chełpliwość, cynizm, zdolność do przechwalania się, przelicytowywania w okrucieństwie i jeżeli nie samą zbrodniczość instynktu, to pewien surogat zbrodniczości, snobizm uwielbiający zdolność do zbrodni. Gdyby był wcale nie widział wojennych i rewolucyjnych „kawałków”, byłby się ich nie tylko bał, ale i lękał. Wspomnienie groźnych widoków kazało patrzeć na takie tam drobne wypadki jak zadzióbanie jednej perliczki przez drugą - jako na fatałaszki. Takieź to on sceny widywał? Widywał, jak niewinną dziewczynę ormiańską zgraja chłopów potężnych gwałciła - drab po drabie - a później ostatni pchnął ją nożem pod to serce, które już prawie nie biło. Widywał, jak potem ta zgraja zapalała papierosy i podśpiewując szła w swoją stronę. Cóż tam Karusia i ta druga!

W gruncie rzeczy jednak ani widziane z bliska zajścia wojenne i widziane z bliska zajścia rewolucyjne nie wpłynęły tak decydująco na usposobienie Cezarego, jak jego rozszalała namiętność do Laury Kościenieckiej. Jego zapalczywość miłosna była tej miary, że wypadki nawłockie służyły mu za temat do interesujących nowinek, które zanosił swej pani. Szczęśliwy był, gdy mógł dostarczyć czegoś prosto z igły, na gorąco: aresztowano Wandę Okszyńską, gdyż w czasie sekcji znaleziono strychninę we wnętrznościach Karoliny. Podczas rewizji znaleziono słoik z takąż strychniną w szafie rządcy Turzyckiego. Wanda prawie nie broni się. Zaprzecza i basta. O niczym nie wie. Nigdy słoika ze strychniną w szafie wuja nie widziała. Po cóż by miała sypać truciznę do szklanki Karoliny? Lecz któż ją wsypał? Czy ona sama? Służącej wtedy w domu nie było. Turzycki był na folwarku Chłodek. Były w mieszkaniu rządcy dwie osoby - pani Turzycka i Wanda. Pani Turzycka? Brak wszelkich poszlak. Wanda? Ten podlot, klapak, muzykus nie wiedzący o świecie bożym, ta głupia i tchórzliwa Wanda? O tajemnym uścisku ręki przez tęż głupią Wandę (ach, jakże głupią!), nikomu nigdy nie wspomniał. Po cóż miałby dorzucać sobie liść wawrzynu, a jej kamień potępienia? I to nie: nie chciał po prostu, żeby się na niego Laura gniewała, żeby go miała w podejrzeniu. Wszakże nie mówił ani jej, ani nikomu o pocałunkach z Karusią. Po cóż miałby mówić o jednym idiotycznym uścisku ręki?

I tak oto coraz to nowe ploteczki, wiadomostki, wersje, pogłoski Cezary nosił swej pani. Widywał ją tajemnie to tu, to tam, w hotelu w mieście albo u niej w nocy. Zachowywał się chytrze, tak przebiegle, tak ostrożnie i przewidująco, iż mógłby być nazwany człowiekiem-łasicą czy tchórzem, z gatunku tych tchórzów, które mężnie nocą wkradają się do kurników. Lecz do czasu dzban wodę nosił. Urwało się wreszcie ucho - i cały dzban roztłukł się bez ratunku.

Było to tuż-tuż przed Bożym Narodzeniem. Cezary miał zamiar spędzić święta w Nawłoci, a na Nowy Rok wrócić do Warszawy i zabrać się do nauki. Zabierał się zaś tak kategorycznie do nauki, ponieważ pani Laura wybierała się na kilka tygodni karnawału również do Warszawy. Miał jechać również do Warszawy pan Barwicki, ale to na zapał Cezarego do nauki niewiele wpływało. Pewnej nocy grudniowej, późno, około trzeciej, Cezary wymknął się z mieszkania i poszedł do Leńca. Biegł, jak zwykle, na przełaj przez pola, więc szybko przeszedł odległość dzielącą te folwarki. Noc była spokojna, ciemna. Śnieg prószył. Cezary znał już w ogrodzeniu pewien przełaz łatwy do przebycia, więc prawie pędem, po grudzie z lekka przyprószonej śniegiem, dotarł do drzwi wiadomych. Były otwarte, więc wszedł cicho i dotarł do biblioteki. Lecz skoro tylko tam stanął, poczuł, że jest coś złego. Poczuł czyjąś obecność w tym pokoju. Przystanął tedy i powstrzymawszy oddech nasłuchiwał.

Nagle poraziło go w oczy światło latarki elektrycznej, nagle rzucone. W tej samej chwili usłyszał świst i poczuł w lewym policzku potworny ból. Był tak srogi, że Cezary zaskowyczał i schylił się ku ziemi chwyciwszy się za głowę obiema rękami. Wtedy świsnęły nad nim nowe razy kija czy bata. Ten, kto go bił, stał o krok przed nim, sapiąc i klnąc. Cezary poznał głos. To był Barwicki. Myśl ta przemknęła przez jego głowę. Nienawiść, silniejsza niż ból, a przez ból podjudzona i podsycona, dała mu taką moc, jakiej w sobie ani przeczuwał. Rzucił się naprzód z gołymi rękami, szukając przeciwnika. A wywijając rękami w powietrzu, macając naokół w ciemności, trafił na szpicrutę, którą mu ciosy zadawano. Baryka uchwycił i szarpnął tę szpicrutę, wydarł ją z ręki wroga, w mgnieniu oka ujął za cieńszy koniec przy pętlicy i grubą gałką rękojeści począł prać w ciemność. Trafił w adwersarza i poraził go widać, w głowę, bo tamten z jękiem zwalił się na ziemię. Cezary znalazł go w mroku i począł w mściwym obłędzie kuć obcasami, gdzie trafił - w głowę, w boki, w piersi. Mając w ręku narzędzie do zadawania ciosów, bił nim teraz bez miłosierdzia. Barwicki porwał się z ziemi na kolana i chwycił Barykę za nogi. Runęło na ziemię jakieś krzesło. Obydwaj wydawali teraz zduszone szepty nienawiści bijąc się z całej siły pięściami i wodząc po dywanie w zapamiętałej walce. Wtem błysło światło. - Laura! - Stała w progu ze świecą w ręce. Zaprzestali bitwy. Podnieśli się na nogi. Szepnęła do Barwickiego:

- Skąd się tutaj wziąłeś?

- Poczekałem na twojego amanta. Wróciłem się z drogi. Poczekałem tutaj w bibliotece na twojego faworyta.

- Na mojego gościa.

- Gość o czwartej w nocy.

- Wolno mi przyjmować, kogo chcę.

- I kiedy chcesz?

- I kiedy chcę.

- Zgadzam się, moja pani, i zaraz opuszczę te tak gościnne progi.

Chciałem tylko gościowi pani zostawić pamiątkę, żeby ją nosił kilka tygodni i wiedział, z kim ma do czynienia.

- Ty teraz będziesz nosił swoją ruski miesiąc! - zaśmiał się Baryka.

- Jestem tak wspaniałomyślny, że nie będę go wyzywał na pojedynek. Nie chcę pani kompromitować.

- Ale szpiegowałeś mię! Więc już mię skompromitowałeś. I z jakiej racji?

- Przecie nie może pani zaprzeczyć, że zasługiwałaś na czujną uwagę legalnego narzeczonego.

Pani Laura nie odpowiedziała. Zwróciła się do Cezarego:

- Jak pan śmiał wdzierać się tutaj o tej porze. Widzi pan, do czego doszło! Pańskie nierozsądne amory, pańskie prośby bezskuteczne, wyznania i tym podobne głupstwa, na które jestem wciąż narażona, były sobie dobre za dnia jako rozrywka, jako flirt. Ale żeby ośmielić się nocą wchodzić do mego domu! Kompromitować mię, narażać na taki skandal!

- Mówiłem pani - odparł Baryka - że nienawidzę pani narzeczonego. Mówiłem to czy nie? Wiedziałem, że tu stróżuje po nocy, i przyszedłem właśnie, żeby go obić jego własną szpicrutą. Widzi ją pani? Tą oto! Jego własną, a jest w moich rękach. Biłem go grubym końcem po łbie. O, tak!

Cezary w szaleństwie, nie zważając na obecność kobiety, uderzył Barwickiego. Gruba kula rękojeści ugodziła tamtego w bok głowy i w ramię, aż się z jękiem przygiął. Laura zasłoniła go sobą. Krzyknęła:

- Jak pan śmie‘? To mój narzeczony!

- Byłoby dobrze, żeby pani odeszła do swej świetlicy, bo będę go jeszcze bił. A pani mi przeszkadza!

- Precz z mego domu, młokosie! - zawołała z teatralnym gestem.

- Lauro! - rzekł Cezary przybierając również teatralną pozę.

- Niech mi się pan zaraz, natychmiast stąd wynosi!,- mówiła błagając go oczyma, żeby wyszedł.

Ale Cezary popadł w zajadłość furii. Nie wiedział, co robi. Obrócił momentalnie szpicrutę w ręce: ujął ją za twardą, okrągłą rączkę i raz, drugi raz usiłował dosięgnąć Barwickiego poprzez rozkrzyżowane ręce Laury. Barwicki, ogłuszony poprzednim uderzeniem, słaniał się poza narzeczoną.

- Panie Baryka! - krzyknęła.

- A co?

- Wyjdźże pan stąd! Wyjdź stąd! Wyjdź stąd!

- Dobrze. Pójdę. Zaraz pójdę. Chciałem tylko...

Nie wiedząc, co już gada, dorzucił:

- Chciałem wam, mili, poprawni narzeczeni, dać moje błogosławieństwo na nowe, zyskowne gospodarstwo.

To mówiąc smagnął Laurę szpicrutą poprzez twarz i rozstawione ręce. Po czym ze szpicrutą w ręce wyszedł.

 

Wałęsał się po polach. Trafiwszy na stóg siana wygrzebał w nim wnękę i wtulony w nią, jęczał, a nawet wył z rozpaczy. Widział wciąż światło w dalekim dworze Leńca i po sto tysięcy razy powtarzał sobie, że nigdy tam już noga jego nie postanie. Oto tam teraz Laura i ten człowiek śmieją się z niego, jak on swego czasu, pławiąc się w szczęściu, drwił z Barwickiego. Któż wie, może to tamten teraz zacznie powiększać światło przyćmione, żeby mu w tym stogu siana ciemno zbytecznie nie było. Przy świetle tamtego figla świetlnego widział swoje nieszczęście. A nie szło teraz samo. Jak to jest we zwyczajach ludzkiej niedoli, która jak wilk jest samoistnym zwierzęciem, lecz lubi chadzać w stadzie, obskoczyło go stado. Wyszły nań z tej nocy wspomnienia: śmierć Karoliny i zbrodnia głupowatej Wandy. Dlaczegóż to zginęły dwie tamte? Dlatego, ażeby Laura mogła być teraz z Barwickim. O rozpaczy!

Cezary zobaczył swoje rozkosze z Laurą, kiedy to każde usta po dwa języki rozkoszy mieściły w sobie, i czuł, czuł wszystkimi naraz zmysłami, obłędem rozumu i męką duszy, że ją na zawsze utracił. Kto, u diabła, podźwignął jego rękę, ażeby on nią uderzył Laurę! To ta Karolina zadała szpicrutą cios w twarz Laurze! Jakżeżby sam dokonać potrafił takiej ohydy, takiej zbrodni, tak nędznego plugastwa! Bić w twarz szpicrutą mdłą, słabą kobietę! Bić Laurę! Bić tę, która miliony pocałunków złożyła na jego ustach! Bić te usta! O nędzo, o hańbo! Bić ją dlatego, że zasłoniła sobą człowieka od uderzeń twardą, ołowianą kulą w ciemię - kimkolwiek by był ten człowiek! Ten człowiek nie miał w ręku żadnego narzędzia obrony. Słaniał się. Do diabła! Horror!

Cezary wił się w swej jamie z siana i zatykał sobie pięściami usta, żeby nie ryczeć z bólu na te całe puste pola. Och, wspomnienia, wspomnienia raju, który sam jednym uderzeniem na zawsze zniweczył! Wspomnienie wieczoru w obcym mieście, kiedy w hotelu zastukał do drzwi numeru. Wspomnienie nigdy nie zapomniane, wiecznie radosne, skoro te drzwi się otwarły i ręka obnażona, najsprawiedliwszej miary od ramienia do dłoni, wciągnęła go do wewnątrz... Jakże zapomnieć rozkoszy pierwszego objęcia i tego lotu skróś niebios czułości, dobroci, łaski i samej najczystszej, samej najistotniejszej miłości? Wyrzec się Laury? O, lepiej umrzeć! Roztrzaskać sobie głowę, ażeby w niej nie było myśli o wyrzeczeniu się tego daru niebios, tego arcydzieła ziemi, tej piękności najwyższej i najczystszej, jaką ziemia z łona swego wydała! Cezary łkał.

Długo płakał nie mogąc sobie poradzić. Osaczyły go teraz te trzy kobiety, niczym trzy jędze. Spotkał je tutaj nie wiedząc, że je spotka, i wszystkie trzy skrzywdził tak po chamsku. Dla jednej stał się porte- malheur, dla drugiej stał się inspiracją do zbrodni, a trzecią pobił. Ostatnią za to, że go do szaleństwa kochała. Co czynić ze sobą? Jak wybrnąć z tego piekła wyrzutów sumienia? Co przedsięwziąć? Jak się wobec siebie samego zrehabilitować? Dokąd uciec przed sobą?

Wylazł ze swej nory i zaciśnięte pięści skierował przeciwko domowi Laury. Wygrażał tymi zaciśniętymi pięściami i gadał:

- Będziesz żałowała wiecznie, dokąd żyć będziesz, naszych tajnych wieczorów! Będziesz wylewała morze łez, żeś nie jego wypędziła ze swego domu, lecz mnie! Mnie wygnałaś? Słuszniem cię chlasnął! Ty tchórzliwa, przewidująca, interesowna, sprytna, przebiegła, podła! On ci majątek oczyści z długów‘? A ja - precz! Ja precz? Ja do tajnych jeno uciech, a on oficjalny małżonek! Skonasz z żalu za mną, będziesz tak samo ręce gryzła, jak ja w tej chwili! Ale już nie ma dla nas naszej radości. Jakże mam wrócić, ja do ciebie, ja mężczyzna, ja żołnierz, którym cię pobił wobec drugiego mężczyzny? Trza iść w świat!

Ale zamiast odejść „w świat”, wrócił do swej pieczary w sianie. Nabrał kilka naręczy suchej trawy i usłał sobie jakby łoże. Zawinął się w siano i przyzwyczajony na wojnie do leżenia na ziemi, wyciągnął się na wznak.

Było zimno. Po nocy cichej, ku porankowi, suchy mroźny wiatr począł ciągnąć polami. Śnieg drobny polatał i prószył niepostrzeżenie. Cezary widział i słyszał, jak w poprzek pustych pól, po czubach zmarzniętych zagonów ostry wiatr zimowy ciągnie w swoją dalekość. Dusza jego była jak rola rozorana, w której każde nasienie może korzeń zapuścić. Nie mógł spać, gdyż ciało jego drżało, a serce biło prędko, mocno i głucho. Nadto cios w policzek, zadany przez Barwickiego, teraz narywał jak wrzód. Cezary macał policzek palcami i wyczuwał wzdłuż całej twarzy jakby walec nabrzmiały. Jakże tu teraz zjawić się w Nawłoci? Wrócić i rano zasiąść przy śniadaniu z takim na gębie basałykiem? Przecie to każdy pozna, że od pobicia. Stare ciotki, jaśnie pani, Skalnicki, księżyna, Hipolit - och, Hipolit! - a nawet ów Maciejunio. Każdy pomyśli: „ehe, bratku! dostało się po pysku, ewentualnie po mordzie...”


Date: 2015-12-11; view: 645


<== previous page | next page ==>
CZĘŚĆ PIERWSZA: SZKLANE DOMY 17 page | To na nic! Trzeba uciekać. Uciekać w świat! W szeroki świat!
doclecture.net - lectures - 2014-2024 year. Copyright infringement or personal data (0.014 sec.)